FTA với EU: Con đường không chỉ có 'hoa thơm, trái ngọt'

FTA Việt Nam – EU sẽ giúp GDP tăng khoảng 15%

Tại Hội thảo, bà Maylis Labayle, Giám đốc Chính sách Thương mại của Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) dự báo, khi Hiệp định Thương mại tự do (FTA) Việt Nam – EU được ký kết, xuất khẩu của Việt Nam có thể tăng từ 30 - 40% tại thị trường này. Và điều đó sẽ giúp GDP của Việt Nam tăng khoảng 15%.

Bên cạnh đó, theo đại diện của EuroCham, nhập khẩu từ EU của Việt Nam cũng sẽ tăng 25-35%. Ngoài ra, FTA Việt Nam- EU có hiệu lực sẽ tạo điều kiện cho Việt Nam có được lợi thế cạnh tranh tốt hơn, thu hút hơn nữa nguồn vốn FDI từ EU. Hiệp định FTA giữa Việt Nam và EU sẽ là đòn bẩy để Việt Nam đi đến ký kết Hiệp định Xuyên Thái Bình Dương - TPP.

Xuất khẩu nông sản sẽ hưởng lợi nhiều nhất sau khi FTA Việt Nam - EU ký kết. Ảnh: TL

Ông Tạ Hoàng Linh, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại (Bộ Công thương) cho biết, hiện chỉ có khoảng 42% mặt hàng của Việt Nam được hưởng quy chế ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) của EU. Nếu ký thành công FTA với EU, sẽ có ít nhất 90% mặt hàng Việt Nam được hưởng mức thuế này.

Bên cạnh đó, theo một số chuyên gia đánh giá, các mặt hàng nông sản được kỳ vọng sẽ hưởng lợi nhiều nhất. "Cơ hội để xuất khẩu sản phẩm nông sản sang EU rất lớn do hiện nay châu Âu có đông người Việt sinh sống, đặc biệt là ở những nước nhỏ. Chính vì vậy, nhu cầu tiêu thụ nông sản thực phẩm Việt ở châu Âu đang ngày càng tăng cao", ông Nguyễn Mạnh Dũng, Trưởng phòng Chế biến, Cục Chế biến Nông-lâm-thủy sản và Nghề muối (Bộ NN&PTNT) nhấn mạnh.

Ông Dũng đánh giá, những mặt hàng nông sản có thế mạnh như lúa gạo, rau quả tươi, mật ong,... có cơ hội xuất khẩu sang EU lớn nhất. Thực tế cho thấy, thời gian qua, một số thị trường nhỏ ở châu Âu như: Slovakia, Bồ Đào Nha, Hungary, Lavia, Slovenhia,... là nơi có mức nhập khẩu hàng nông sản Việt Nam tăng mạnh nhất với mức từ 57 - 200% hàng năm.

Mâu thuẫn về lợi ích giá trị gia tăng là rào cản lớn nhất

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội thuận lợi về nhu cầu của thị trường thì các sản phẩm của Việt Nam cũng sẽ gặp phải nhiều thách thức, rào cản từ yêu cầu của thị trường này.

"EU có những yêu cầu rất chặt chẽ về an toàn thực phẩm, chất lượng sản phẩm, tiêu chuẩn bảo vệ môi trường, hình ảnh, uy tín của DN, ...việc xuất khẩu sang thị trường EU phải tuân thủ tính minh bạch. Đặc biệt, thị trường này đặt rất cao vấn đề bảo vệ người tiêu dùng thông qua nhiều biện pháp và chính sách bảo hộ. Hơn nữa, nếu đáp ứng tất cả các tiêu chí của EU đưa ra thì chi phí sản xuất sẽ rất cao và kém tính cạnh tranh so với sản phẩm cùng loại từ các thị trường khác, trong đó có Trung Quốc", ông Dũng phân tích.

Theo các chuyên gia, giữa hai thị trường và hai nền sản xuất cũng tồn tại một mâu thuẫn khiến chúng ta phải lo lắng. Đó là trong quá trình đàm phán FTA, EU muốn nhập sản phẩm thô để tiếp tục chế biến tạo ra sản phẩm cuối cùng. Bởi vì, trong quá trình sản xuất chuỗi nông sản thì phần tạo ra giá trị gia tăng lớn nhất nằm ở khâu chế biến sản phẩm, chiếm tới 50-80% giá trị gia tăng toàn chuỗi. Trong khi đó, hiện nay Việt Nam cũng muốn phát triển theo chiều sâu, chế biến nông sản, tạo ra giá trị gia tăng cho mình.

Trước những rào cản đó, các chuyên gia khuyến cáo, DN muốn tận dụng được những cơ hội của thị trường này thì trước tiên nên tìm hiểu kỹ về thị trường, tuân thủ các quy định tiêu chuẩn, yêu cầu kỹ thuật. Đồng thời, DN phải nhanh chóng đề ra được chiến lược xuất khẩu cho mình, chọn sản phẩm chủ đạo và tạo dựng được thương hiệu cho DN, cho sản phẩm để nâng tính cạnh tranh.

"DN phải chủ động cập nhật thông tin về quá trình đàm phán FTA, các quy định về xuất xứ hàng hóa để được hưởng ưu đãi, xây dựng kế hoạch để có thể tham gia chuỗi cung ứng trong khu vực", ông Linh nhấn mạnh.

"Hiện, Bộ NN&PTNT đang xây dựng đề án khuyến khích đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực chế biến nông sản để thông qua việc chế biến tại Việt Nam, DN có thể xuất khẩu sang châu Âu. Đây cũng là một phương án chúng ta đang tích cực triển khai để hài hòa được mâu thuẫn về lợi ích giá trị gia tăng giữa hai bên", ông Dũng cho biết thêm./.