Giám đốc điều hành Deloitte Singapore - ông Jeffrey Pirie cho biết như vậy tại hội thảo quốc tế “Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) - Cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp Việt Nam”, do BIDV tổ chức ngày 10/6/2015, tại Hà Nội.
Hội nhập sâu, rộng - thách thức lớn
Theo lộ trình, Việt Nam sẽ cùng với các quốc gia ASEAN hình thành Cộng đồng kinh tế (AEC) vào ngày 31/12/2015. Đây là một bước ngoặt đánh dấu sự hội nhập toàn diện các nền kinh tế khu vực Đông Nam Á, tiến tới hình thành một cộng đồng chung, dựa trên 3 trụ cột là kinh tế - chính trị, an ninh – văn hóa, xã hội.
Chính phủ Việt Nam đã sớm nhận thức sâu sắc cơ hội cũng như thách thức của AEC đối với nền kinh tế đất nước nói chung và với cộng đồng doanh nghiệp nói riêng, nhiều quyết sách và chương trình hành động đã được ban hành và triển khai trên quy mô lớn nhằm chủ động hội nhập kinh tế quốc tế thành công.
Tuy nhiên theo nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Khoan, Việt Nam vẫn gặp một số hạn chế khi hội nhập. Như hệ thống pháp luật vẫn còn nhiều sự chồng chéo, không thật rõ ràng, minh bạch và nhất quán; cơ sở hạ tầng yếu kém; chất lượng, hiệu quả xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nước vẫn hạn chế; dòng vốn FDI tăng cao nhưng tỷ trọng công nghệ cao chưa nhiều...
"Hội nhập là một xu thế tất yếu và tác động của hội nhập được đánh giá rất sâu rộng", ông Phan Đức Tú – Tổng Giám đốc BIDV cho biết. Từ hội nhập, Việt Nam sẽ có cơ hội khắc phục những hạn chế, qua đó giúp mở rộng thị trường, tăng kim ngạch xuất nhập khẩu, tạo động lực thúc đẩy thu hút nguồn vốn đầu tư vào Việt Nam cũng như đầu tư từ Việt Nam ra nước ngoài.
Đồng quan điểm này, Giám đốc điều hành Deloitte Singapore - ông Jeffrey Pirie cho rằng, với AEC, việc hội nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu của các DN Việt Nam sẽ trở nên gần hơn và chắc chắn hơn. Các mạng lưới sản xuất và phân phối được mở rộng - với mức độ tập trung sâu và các mô hình kết nối nhiều hơn so với trước kia. Khối lượng giao dịch thương mại sẽ tăng trưởng mạnh mẽ.
Theo kết quả khảo sát ý kiến các lãnh đạo DN trong khu vực do Deloitte tiến hành thì Indonesia, Thái Lan và Việt Nam là ba nước được cho rằng sẽ có lợi nhất khi AEC thành lập. Trong đó, những ngành hàng mà DN Việt Nam có thể được hưởng lợi nhiều là kinh doanh hàng tiêu dùng, y tế, sản xuất, bất động sản, công nghệ, truyền thông và viễn thông.
Song, hội nhập, theo ông Tú, cũng đặt ra những thách thức không nhỏ. Nền kinh tế, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải chịu sức ép cạnh tranh lớn hơn trong khi quy mô nền kinh tế, doanh nghiệp còn nhỏ bé và năng lực cạnh tranh còn thấp.
Các dòng vốn đầu tư, hàng hóa thâm nhập mạnh vào Việt Nam ở quy mô lớn, nếu không có sự điều tiết hợp lý, sẽ có thể làm tăng mất cân đối vĩ mô. Cộng với những thách thức về nguồn nhân lực nhe rủi ro chảy máu chất xám, tranh chấp thương mại-đầu tư, quyền sở hữu trí tuệ…
Biết tận dụng cơ hội sẽ thành công
Để nắm bắt và tận dụng cơ hội kinh doanh, ông TS. Võ Trí Thành, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) kiến nghị, doanh nghiệp cần hiểu và sử dụng các công cụ phòng chống rủi ro biến động, cũng như nhận thức và đảm bảo yêu cầu tiêu chuẩn của các hàng rào kỹ thuật.
Cùng với đó, cần tìm kiếm cơ hội sản xuất kinh doanh, mở rộng thị trường xuất khẩu; “chen chân” sản xuất kinh doanh theo phân khúc, theo mạng, cụm, chuỗi; tham gia phát triển kết cấu hạ tầng; kinh doanh lĩnh vực ngành nghề mới phát triển.
Đồng thời, chấp nhận cạnh tranh cùng học kết nối, chuyển dần từ cách thức cạnh tranh "bằng giá" sang chú trọng cạnh tranh "phi giá".
Cuối cùng là đồng hành với Chính phủ và biết "đối thoại" pháp lý qua việc nắm thông tin về hội nhập cùng chính sách, cải cách của Chính phủ; trao đổi, đối thoại đầy đủ, sâu sắc doanh nghiệp - Chính phủ. Hiểu biết cơ sở pháp lý/cơ chế, qui trình giải quyết tranh chấp, tranh luận và thực thi đảm bảo hợp đồng kinh doanh và quyền lợi doanh nghiệp.
Ông cũng cho rằng, vai trò Chính phủ đối với AEC là hài hòa hóa các tuyến hội nhập với vấn đề cải cách/phát triển; xây dựng, hoàn thiện thể chế kinh tế đáp ứng cam kết TPP, RCEP, VN-EU FTA,...; giảm thiểu phí tốn điều chỉnh; xây dựng "hình ảnh" tốt về ứng xử Nhà nước/Chính phủ…
Riêng với ngành ngân hàng, TS. Cấn Văn Lực, Hàm Phó Tổng Giám đốc BIDV cho biết, theo lộ trình đã cam kết, đến năm 2015, Việt Nam phải mở cửa hơn trong ngành ngân hàng, bảo hiểm và thị trường vốn. Trong khi nhiều ngân hàng thương mại của các nước ASEAN, kể cả của Việt Nam đều đã có sự hiện diện trong các hoạt động thương mại ở các nước cùng khối, trong nỗ lực mở rộng cơ hội đầu tư ra ngoài lãnh thổ. Xu hướng này sẽ tiếp tục tăng lên khi AEC chính thức đi vào hoạt động.
Do đó, ông Lực đề nghị ngành ngân hàng cần cam kết nỗ lực giảm thiểu thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng dịch vụ; tiếp tục đổi mới công nghệ, tạo ra nhiều sản phẩm-dịch vụ thiết thực phục vụ cho các hoạt động xuất-nhập khẩu, đầu tư, tư vấn. Đồng thời nghiên cứu sâu tác động của các FTAs nhằm tư vấn cho doanh nghiệp về hoạt động, chiến lược kinh doanh, xúc tiến đầu tư thương mại...; nâng cao trình độ quản trị doanh nghiệp và quản lý rủi ro theo thông lệ quốc tế./.
