Cao tốc Hà Nội - Hải Phòng: Xin tiếp nhiều ưu đãi, nhưng tiến độ còn phải chờ?

Trước đó, thời điểm được phê duyệt năm 2008, tuyến đường chỉ có vốn đầu tư ở mức 24.566 tỷ đồng. Trong đó, nguồn vốn thực hiện dự án bao gồm vốn chủ sở hữu của VIDIFI - chủ đầu tư dự án là 3.200 tỷ đồng và phần vốn vay còn lại 21.366 tỷ đồng đầu tư dự án sẽ do VDB cho vay để thực hiện.

Đến năm 2014, tổng mức đầu tư của dự án được Bộ Giao thông vận tải thẩm định lại và Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải chấp thuận về nguyên tắc điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án lên 45.487 tỷ đồng. 

Tuy nhiên, với phương án tài chính bổ sung được phê duyệt năm 2014, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính đều có ý kiến yêu cầu VIDIFI phải nâng mức góp vốn vào dự án lên con số hơn 4.600 tỷ đồng.

Đồng thời, Bộ Tài chính cũng đã cho ý kiến về tính khả thi của công trình đường cao tốc có quy mô vốn lớn nhất Việt Nam này là không cao. Còn Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng cho rằng, nguồn thu của phương án tài chính mà VIDIFI đưa ra chưa có cơ sở vững chắc nên đã đề nghị chủ đầu tư xác định lại thời gian hoàn vốn, cũng như thời hạn của hợp đồng BOT.

Trong khi đó, tính đến 31/3/2015, tổng số vốn mà Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) đã đàm phán huy động từ các tổ chức tài chính quốc tế cho dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng là  570 triệu USD và đang tiếp tục đàm phán để huy động thêm khoảng 415 triệu USD, nâng mức huy động vốn tín dụng nước ngoài vào dự án lên 985 triệu USD, xấp xỷ 21.000 tỷ đồng để tài trợ cho dự án.

Trước đó, theo phương án phê duyệt ban đầu, để thu hồi vốn, ngoài thu phí đường ôtô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Thủ tướng Chính phủ đã cho phép VIDIFI được đầu tư xây dựng hạ tầng các khu đô thị, khu công nghiệp, các khu dịch vụ, hậu cần phục vụ dọc tuyến đường cao tốc và thu phí Quốc lộ 5 từ khi Bộ Giao thông vận tải bàn giao đến hết thời gian BOT là khoảng 35 năm.

Tuy nhiên, cũng theo VIDIFI, theo quy định tại hợp đồng BOT dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng giữa Bộ Giao thông vận tải và VIDIFI vào năm 2008, nguồn thu hoàn vốn khoảng 7.900 tỷ đồng từ lợi nhuận kinh doanh một số khu đô thị và khu công nghiệp dọc tuyến là không còn khả thi.

Vì vậy, VIDIFI kiến nghị Thủ tướng cho phép sử dụng 50% số tiền sử dụng đất phải nộp từ các khu đô thị, khu công nghiệp mà doanh nghiệp này được giao.

Bên cạnh đó, VIDIFI cũng kiến nghị mức thu phí ở Quốc lộ 5 sẽ áp dụng mức thu 3 lần mức tối thiểu từ tháng 1/2015 (tức 45.000 đồng/lượt/xe dưới 12 chỗ ngồi và xe tải trọng dưới 2 tấn); từ tháng 1/2016 thì áp dụng mức phí tối đa theo Thông tư 159/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính (52.000 đồng/lượt/xe dưới 12 chỗ, xe có tải trọng dưới 2 tấn).

Ngoài ra, để kịp thời triển khai việc huy động vốn tín dụng còn lại từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước, nhằm đảm bảo triển khai dự án đáp ứng tiến độ theo yêu cầu của Chính phủ, VIDIFI cũng đề nghị một gói cơ chế, chính sách hỗ trợ bao gồm 9 điều kiện để đảm bảo tài chính cho dự án.

Trong đó, nổi bật là đơn vị này đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Kế hoạch - Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước thực hiện các thủ tục chuyển đổi cơ chế khoản vay 200 triệu USD từ Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hàn Quốc và 100 triệu USD từ Ngân hàng Tái thiết Đức sang hình thức Nhà nước đầu tư trực tiếp vào dự án từ ngày 1/1/2015 hoặc bằng cách hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách nhà nước hay hình thức hỗ trợ khác tương đương và thời gian hỗ trợ tương ứng với thời gian dự kiến tái cơ cấu khoản vay này (nếu việc chuyển đổi là khó khả thi).

Đồng thời, VIDIFI cũng đã kiến nghị Chính phủ nếu không tìm kiếm được đối tác để tăng vốn chủ sở hữu của dự án thì cho phép duy trì mức cũ là 3.200 tỷ đồng/45.487 tỷ đồng.