Chương trình 'Mỗi xã một sản phẩm': Không làm theo phong trào, 'xuê xoa' trong thẩm định

Sáng ngày 23/3/2021, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã tổ chức Hội nghị toàn quốc “Tổng kết Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) giai đoạn 2018-2020”. Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng dự và chỉ đạo hội nghị.

Nhiều địa phương, bộ, ngành triển khai  hiệu quả

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng ghi nhận và đánh giá cao những kết quả đạt được của Chương trình OCOP trong 3 năm qua.

Phó Thủ tướng  cho rằng: ”Mặc dù tiến độ triển khai trong cả nước còn chậm so với kế hoạch đề ra, đến hết 2018 chưa được 30% số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai Chương trình nhưng đến nay đã có 63/63 tỉnh thành triển khai; 59/63 tỉnh thành tổ chức đánh giá xếp hạng sản phẩm, cho thấy việc nhận thức và ý thức chỉ đạo triển khai Chương trình ngày càng tích cực hơn”.

Đến nay, đã có 2.439 tổ chức kinh tế tham gia sản xuất sản phẩm OCOP được xếp hạng, trong đó khu vực kinh tế tư nhân chiếm 59%, còn lại là kinh tế tập thể, hợp tác xã chiếm 41%. Kết quả này cho thấy mục tiêu là rất đúng hướng, đây là cơ sở, thành tố kinh tế quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn.

Theo báo cáo của 59 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đánh giá, công nhận 4.469 sản phẩm, vượt 1,86 lần so với mục tiêu, cho thấy sức sáng tạo và tích cực của nhân dân trong phát triển, đa dạng hóa sản phẩm OCOP.

"Số sản phẩm đạt 3 - 4 sao cấp tỉnh chiếm 98,3%, cho thấy việc nhận diện và phát triển trục sản phẩm địa phương của Chương trình OCOP, của Bộ NN&PTNT là hết sức đúng đắn và thực tiễn" - Phó Thủ tướng khẳng định. 

Theo Phó Thủ tướng, sản phẩm OCOP được phát triển đa dạng theo 6 nhóm (thực phẩm; đồ uống; thảo dược; vải - may mặc; lưu niệm - nội thất - trang trí; du lịch) không chỉ là sinh kế của người dân mà còn là con đường phát triển kinh tế đa dạng, phát huy lợi thế, tính đặc sắc và văn hóa của mỗi một địa phương từ xã, đến huyện, đến tỉnh. Đặc biệt, trong thời gian qua, nhất là trong thời điểm dịch bệnh Covid 19, sản phẩm OCOP đã được cung ứng rất tốt cho thị trường, có sự tăng trưởng về doanh thu và giá bán là minh chứng về tiềm năng, hiệu quả của Chương trình OCOP.

Về nguồn lực triển khai, chương trình huy động 22.845 tỷ đồng (kế hoạch dự kiến 45.000 tỷ đồng), trong đó các tổ chức OCOP huy động nguồn lực và vay tín dụng chiếm trên 93%, tăng 6,6% so với kế hoạch đề ra là 86,6%; ngân sách các cấp (cả nguồn lồng ghép) chiếm 7%, giảm 6,4% so với kế hoạch đề ra là 13,4%.

Phó Thủ tướng cho hay, một thành công quan trọng nữa của Chương trình OCOP là công tác xúc tiến thương mại được các bộ, ngành, địa phương triển khai rất tích cực và hiệu quả. Ví dụ, Bộ Công thương đã nhanh chóng ban hành quyết định quy chuẩn trung tâm/điểm bán hàng OCOP, giúp cho cả nước có trên 142 trung tâm/ điểm bán hàng OCOP...

Bên cạnh những kết quả nổi bật, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng nêu rõ Chương trình OCOP còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế. Đó là  một số địa phương chưa chủ động vào cuộc . Một số địa phương lại có biểu hiện chạy theo thành tích, chưa đi vào thực chất, đặc biệt là chưa dựa vào lợi thế, thế mạnh của các sản phẩm đặc trưng. Công tác xúc tiến thương mại còn manh mún, thiếu đồng bộ, chưa tạo được điểm nhấn nổi trội và đặc sắc để tạo hình ảnh, thay đổi nhận thức của người tiêu dùng đối với sản phẩm OCOP, thương hiệu OCOP Việt Nam…

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cùng các đại biểu tham quan gian hàng trưng bày sản phẩm OCOP. Ảnh: Khánh Linh

Tập trung đầu tư phát triển 6 nhóm sản phẩm đã được xác định

Nêu mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm của Chương trình OCOP giai đoạn 2021 – 2025, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đồng tình với những nhiệm vụ mà Bộ NN&PTNT đề ra. Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ NN&PTNT chủ trì phối hợp với các bộ, ngành khẩn trương hoàn thiện hồ sơ của Chính phủ trình Quốc hội phê duyệt Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025, muộn nhất vào tháng 6/2021.

Trong đó, phải tiếp tục xác định Chương trình OCOP là một chương trình phát triển kinh tế nông thôn trọng tâm, cần được ưu tiên trong chính sách phát triển kinh tế nông thôn, gắn với xây dựng nông thôn mới bền vững. “Phải xác định đây là chương trình mang tính dài hạn, không chỉ 5 năm, mà cần phải tính đến 10 năm hoặc lâu hơn nữa” – Phó Thủ tướng đề nghị.

Bên cạnh đó, tập trung đầu tư phát triển 6 nhóm sản phẩm đã được xác định, trong đó lưu ý những sản phẩm có lợi thế, đặc trưng của địa phương, gắn với yếu tố văn hóa ở khu vực miền núi, dân tộc để phục vụ phát triển kinh tế du lịch.

Phó Thủ tướng lưu ý, trong quá trình triển khai, tuyệt đối không được làm theo phong trào, thậm chí xảy ra tình trạng “xuê xoa” trong quá trình thẩm định, đánh giá, công nhận sản phẩm OCOP sẽ làm ảnh hưởng tiêu cực đến thương hiệu của các sản phẩm OCOP khác.

Cùng với đó, chú trọng phát triển các loại hình tổ chức kinh tế tham gia Chương trình OCOP. Trong đó, cần ưu tiên hỗ trợ một cách thực chất hơn đặc biệt là các hợp tác xã, doanh nghiệp, phát huy vai trò đầu tàu trong các chuỗi giá trị sản phẩm OCOP. Đồng thời, có chính sách để ưu tiên vốn, đất đai, hỗ trợ thúc đẩy việc ứng dụng khoa học công nghệ để phát triển sản xuất ở các tổ chức kinh tế OCOP…

Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành chủ động trong việc xây dựng chính sách, cơ chế phù hợp, tạo điều kiện hỗ trợ các tổ chức kinh tế tham gia chương trình.

Phó Thủ tướng đồng ý tiếp tục triển khai Chương trình tín dụng chính sách xã hội hỗ trợ phát triển sản xuất và mở rộng đối tượng cho vay để phát triển ngành nghề nông thôn, đặc biệt là phát triển Chương trình OCOP trên địa bàn đặc biệt khó khăn...

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng mong muốn, với những cơ chế, chính sách trong giai đoạn 2018-2020 và những cơ chế, chính sách hiệu quả hơn trong giai đoạn tới sẽ góp phần quan trọng giúp các địa phương, các tổ chức kinh tế phát triển sản xuất kinh doanh, nâng tầm sản phẩm OCOP để phát triển và hội nhập bền vững.