Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai hạn chế tiêu cực

Đây là chia sẻ của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang với Phóng viên Thời báo Tài chính Việt Nam trước thềm năm mới Ất Mùi 2015.

* Xin Bộ trưởng cho biết một số kết quả nổi bật nhất của ngành Tài nguyên và Môi trường trong năm vừa qua?

- Trong năm 2014, ngành Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã chủ động, tập trung, chỉ đạo triển khai quyết liệt nhiệm vụ, giải pháp, góp phần quan trọng vào việc thực hiện mục tiêu của Chính phủ. Mục tiêu chung đặt ra của toàn Ngành trong năm qua là: Đẩy mạnh thực thi pháp luật, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trong toàn ngành TN&MT. Nhờ sự nỗ lực của toàn ngành, năm qua, ngành TN&MT đã đạt được nhiều kết quả tích cực trên nhiều phương diện như: hoàn thiện và triển khai hiệu quả chính sách, pháp luật; đẩy mạnh công tác thanh, kiểm tra và xử nghiêm các vi phạm; cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính;... Nhờ những thành tựu trên đã tạo được nhiều chuyển biến tích cực trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của ngành.

Trong thời gian tới, Bộ TN&MT sẽ tiếp tục tập trung chỉ đạo các địa phương triển khai nghiêm túc các quy định mới, nhằm góp phần ngăn chặn tình trạng sách nhiễu, tiêu cực trong cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất...   Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang

Cũng trong năm 2014, Bộ TN&MT đã triển khai toàn diện, đồng bộ việc tổ chức thi hành Luật Đất đai; đôn đốc, chỉ đạo các địa phương tập trung hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; lập quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011-2015) các cấp và xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai.

Đến nay, cả nước đã cấp được 41,6 triệu giấy chứng nhận cho 23 triệu ha, đạt 95% diện tích các loại đất đang sử dụng phải cấp giấy chứng nhận (diện tích cần cấp).

Hoàn thành việc xây dựng và đưa vào vận hành ngay trong mùa lũ năm 2014 các quy trình vận hành liên hồ chứa trên 11 lưu vực sông lớn, quan trọng. Đẩy mạnh việc thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản; qua đó đã thu về cho ngân sách nhà nước hơn 5.000 tỷ đồng trong năm 2014; chấn chỉnh công tác cấp phép tài nguyên khoáng sản. Phát hiện và bắt quả tang nhiều vụ việc xả chất thải không qua xử lý gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; đã tạm đình chỉ hoạt động đối với 37 trường hợp. Đề xuất nhiều chính sách, giải pháp trong giải quyết các vấn đề nóng của hợp tác sông Mê Công. Tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực biển và hải đảo, góp phần bảo đảm an ninh, quốc phòng, sự toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, lãnh hải Biển Đông của nước ta.

* Thưa Bộ trưởng, thông tin về việc người dân và doanh nghiệp phải "bôi trơn" khi làm sổ đỏ đã tạo dư luận không tốt trong xã hội. Xin Bộ trưởng cho biết những giải pháp cụ thể của Bộ để chấm dứt tình trạng này?

- Giải pháp đầu tiên và quan trọng nhất chính là phải tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai nói chung và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nói riêng, đảm bảo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

Vừa qua, Bộ TN&MT đã tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật Đất đai và trình Chính phủ ban hành Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai, trong đó đơn giản hóa thành phần hồ sơ; rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục (thời gian thực hiện thủ tục liên quan đến cấp giấy giảm thời gian thực hiện so với trước đây từ 05 - 25 ngày); thực hiện công khai quy trình thủ tục tại nơi tiếp nhận thủ tục để người dân, doanh nghiệp giám sát trong quá trình thực hiện; bổ sung quy định xử lý trách nhiệm của người thực thi công vụ vi phạm pháp luật đất đai và người đứng đầu cơ quan, tổ chức để xảy ra vi phạm pháp luật đất đai.

Song song với việc hoàn thiện các quy định để đơn giản hóa thủ tục hành chính, Bộ cũng đã chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn các địa phương khẩn trương kiện toàn Văn phòng đăng ký một cấp để nâng cao tính chuyên nghiệp, tạo cơ hội hơn cho người dân được lựa chọn nơi đăng ký (người dân có thể lựa chọn nơi nộp hồ sơ tại Văn phòng đăng ký cấp tỉnh hoặc ở các chi nhánh), tạo sự cạnh tranh giữa các cơ quan đăng ký, góp phần giảm bớt tình trạng nhũng nhiễu trong giải quyết thủ tục hiện nay, đồng thời góp phần đơn giản hóa thủ tục hành chính (đối với địa phương đã thành lập Văn phòng đăng ký một cấp chỉ còn 41 thủ tục hành chính, giảm 30 thủ tục so với bộ thủ tục đã công bố trước đây), giảm bớt chi phí tuân thủ thủ tục của người dân và doanh nghiệp.

Để xử lý trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc chậm làm thủ tục cấp giấy chứng nhận cho người mua nhà ở, người nhận quyền sử dụng đất ở, Nghị định số 102/2014/NĐ-CP ngày 10 tháng 11 năm 2014 của Chính phủ về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai đã bổ sung quy định xử phạt đối với hành vi tổ chức được Nhà nước giao đất xây dựng nhà ở để bán nhận trách nhiệm làm thủ tục cấp giấy chứng nhận mà chậm làm thủ tục kể từ ngày bàn giao nhà ở, đất ở thì theo các mức thời gian chậm, số trường hợp chậm sẽ bị xử phạt từ 10 triệu đến 1 tỷ đồng.

Trong thời gian tới, Bộ TN&MT sẽ tiếp tục tập trung chỉ đạo các địa phương triển khai nghiêm túc các quy định mới được ban hành nêu trên, nhằm góp phần ngăn chặn tình trạng sách nhiễu, tiêu cực trong cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Đồng thời, thực hiện tốt một số giải pháp sau: quan tâm, bố trí đủ kinh phí từ ngân sách để thực hiện đo đạc, cấp đổi giấy chứng nhận lập theo bản đồ địa chính và xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về đất đai (Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành) cho mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là các chính sách liên quan đến công tác cấp giấy chứng nhận.

Ngoài ra, sẽ niêm yết, công bố, công khai trình tự thủ tục, thành phần hồ sơ hành chính liên quan đến xét duyệt, cấp Giấy chứng nhận tại các khu vực theo đúng quy định; tăng cường đào tạo, nâng cao nhận thức cho cán bộ làm công tác chuyên môn tại các Văn phòng đăng ký đất đai và các cơ quan có liên quan. Thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các biện pháp quản lý biến động đất đai; chú trọng các giải pháp kiểm tra, xử phạt hành chính các trường hợp biến động không làm thủ tục theo quy định; tăng cường kiểm tra, chấn chỉnh và tạo điều kiện cần thiết cho việc giải quyết thủ tục đăng ký biến động tại các văn phòng đăng ký bảo đảm đúng hồ sơ, đúng thẩm quyền, đúng thủ tục và thời gian quy định;

 Thực hiện đẩy mạnh hơn nữa cải cách thủ tục hành chính trong thực thi công vụ có liên quan đến người dân và doanh nghiệp, đặc biệt là trong việc cấp phép, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Thực hiện cơ chế một cửa; ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành TN&MT. Kiên quyết chấn chỉnh các biểu hiện tiêu cực trong thi hành công vụ của cán bộ, công chức trong ngành tài nguyên và môi trường. Cuối cùng, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tranh thủ kinh nghiệm, nguồn tài trợ của các tổ chức quốc tế, cơ chế khuyến khích đầu tư vào các lĩnh vực ngành tài nguyên và môi trường.

* Thưa Bộ trưởng, đâu là những tồn tại và khó khăn lớn nhất trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của Bộ trong năm 2014?

- Mặc dù đạt được nhiều kết quả quan trọng nhưng công tác quản lý TN&MT vẫn còn những tồn tại, hạn chế, là thách thức lớn của ngành trong triển khai nhiệm vụ những năm tiếp theo. Công tác quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường vẫn còn là vấn đề bức xúc ở một số nơi. Khiếu kiện về đất đai tuy có giảm nhưng vẫn còn là vấn đề phức tạp ở nhiều địa phương. Công tác quản lý, cấp phép hoạt động khoáng sản còn nhiều tồn tại, đặc biệt là hoạt động khai thác khoáng sản gắn với bảo vệ môi trường.

Nguồn lực tài nguyên và môi trường chưa được phát huy đầy đủ phục vụ phát triển kinh tế-xã hội theo hướng bền vững của đất nước; tiềm năng tài nguyên biển chưa được đánh giá đầy đủ để quản lý, khai thác và bảo vệ. Công tác cải cách hành chính, cải cách thủ tục hành chính đã được quan tâm đẩy mạnh nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra.

* Vậy nhiệm vụ trọng tâm của ngành tài nguyên và môi trường trong năm 2015 như thế nào, thưa Bộ trưởng?

- Năm 2015 là năm dấu mốc quan trọng của ngành TN&MT, bởi đây là năm “nước rút” của ngành thực hiện Kế hoạch 5 năm 2011-2015. Do vậy, mục tiêu tổng quát đặt ra đối với ngành TN&MT trong năm 2015 là phải phối hợp chặt chẽ với các ngành, các địa phương, giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực quản lý nhà nước về TN&MT; phấn đấu hoàn thành kế hoạch 5 năm 2011-2015, bảo đảm chất lượng, hiệu quả sử dụng nguồn lực, đúng thời gian. Chúng tôi xác định, những kết quả đạt được trong năm 2015 sẽ là điều kiện quan trọng, tạo đà cho việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020.

Theo đó, trong năm 2015, bên cạnh việc hoàn thiện và tổ chức triển khai có hiệu quả các chính sách pháp luật về TN&MT; tổ chức thực hiện tốt Luật Đất đai, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Khoáng sản;... Bộ sẽ hoàn thiện dự án Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo, trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9.

Song song với đó, toàn Ngành sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong các lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh vực đất đai, khoáng sản và bảo vệ môi trường. Đồng thời, xử thật nghiêm các vi phạm pháp luật về TN&MT, nhất là trong các vấn đề thu hồi, bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng; giao đất, cho thuê đất; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất,...

Thêm một điểm nhấn khác sẽ được Bộ chú trọng trong năm là công tác cải cách hành chính, theo hướng rà soát và tiếp tục đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến cá nhân, tổ chức. Đây là nỗ lực chung của Chính phủ, do vậy, chúng tôi cũng kỳ vọng sẽ có bước tiến mới trong năm mới để người dân, tổ chức liên quan được hưởng lợi.

Ngoài ra, toàn Ngành sẽ tăng cường, chủ động hợp tác quốc tế và hội nhập kinh tế quốc tế; vận động các chương trình, dự án có nguồn vốn nước ngoài nhằm hỗ trợ tích cực cho hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng; phòng ngừa và xử lý ô nhiễm; nâng cao năng lực và thể chế quản lý nhà nước về TN&MT. Từ đó, nâng cao vị thế, vai trò của Việt Nam tại các diễn đàn quốc tế về ứng phó với biến đổi khí hậu.

* Xin cảm ơn Bộ trưởng./.