Xây dựng kho dữ liệu giao dịch để tham khảo giá tính thuế

PV: Thưa bà, đâu là nguyên nhân của thực trạng trốn tránh nghĩa vụ thuế đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản thời gian qua?

ThS. Trần Thị Mơ

ThS. Trần Thị Mơ: Thực trạng trốn tránh nghĩa vụ thuế đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản đã xảy ra một thời gian dài. Đó chính là hoạt động chuyển nhượng bất động sản tồn tại song song 2 loại hợp đồng. Điều này không phản ánh đúng bản chất các giao dịch bất động sản, đồng thời gây thất thu thuế cho ngân sách nhà nước.

Vấn đề này cũng xuất phát từ việc Luật Đất đai quy định bảng giá đất ổn định 5 năm, trong khi thực tế giá thị trường bất động sản lại biến động liên tục, dẫn đến việc giá quy định không sát với giá của thị trường. Cùng với đó, cơ sở dữ liệu giao dịch bất động sản chưa được xây dựng, nên việc xác định giá tính thuế đối với chuyển nhượng bất động sản gặp khó khăn và tiềm ẩn rủi ro thất thu thuế.

PV: Để hành vi trốn thuế trong chuyển nhượng bất động sản bằng thủ đoạn kê khai “hai giá” không còn, các cơ quan chức năng cần phối hợp kiểm soát ra sao, thưa bà?

ThS. Trần Thị Mơ: Gốc của vấn đề là giá bất động sản. Để không còn tồn tại tình trạng hai giá, thị trường bất động sản bị “thổi” giá, làm giá, cần quy định giao dịch bất động sản phải qua sàn giao dịch và thanh toán qua ngân hàng.

Về lâu dài, khi mua tài sản có giá trị lớn người mua phải chứng minh thu nhập hợp pháp, cơ quan quản lý cần áp dụng công nghệ số, xây dựng kho dữ liệu giao dịch thì việc xác định giá tính thuế mới chính xác. Sự kết hợp đồng bộ của các cấp, các cơ quan liên ngành như UBND tỉnh, cơ quan tài nguyên môi trường, văn phòng công chứng, ngân hàng… với cơ quan thuế từ văn bản luật, chính sách ban hành… đến quá trình thực hiện, giảm khoảng cách thấp nhất giữa giá thị trường và giá do UBND tỉnh ban hành là rất quan trọng.

Hiện nay các cơ quan chức năng đã ráo riết vào cuộc chống tình trạng gian lận thuế chuyển nhượng bất động sản. Ảnh: Đức Việt

PV: Thời gian qua, Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế đã có nhiều văn bản chỉ đạo cơ quan thuế địa phương phối hợp với các đơn vị liên quan siết chặt chống thất thu thuế đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản. Bà đánh giá thế nào về những động thái này?

ThS. Trần Thị Mơ: Hiện nay các cơ quan chức năng đã ráo riết vào cuộc chống tình trạng gian lận thuế chuyển nhượng bất động sản. Cụ thể, cơ quan thuế các cấp đã tuyên truyền, hướng dẫn người dân, doanh nghiệp kê khai đúng giá chuyển nhượng làm căn cứ tính thuế theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, cơ quan thuế các cấp cũng đã thực hiện một số biện pháp để thu thập chứng cứ xác minh giá chuyển nhượng như xác minh với các văn phòng công chứng về hợp đồng đặt cọc, hợp đồng khác giá khai thuế, phụ lục hợp đồng với giá điều chỉnh; xác minh qua ngân hàng các thông tin về giao dịch liên quan chuyển nhượng bất động sản, vay để mua bất động sản...

Bằng các giải pháp nghiệp vụ cộng với việc đẩy mạnh tuyên truyền nên công tác quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản đã có những kết quả tích cực. Qua kê khai lại của các tổ chức cá nhân tại một số địa phương đã kê khai giá chuyển nhượng bất động sản tăng từ 2 - 5 lần so với giá kê khai ban đầu, cá biệt có hồ sơ kê khai điều chỉnh tăng lên 20 lần, 40 lần.

PV: Theo bà, về lâu dài đâu là giải pháp giải quyết tình trạng trốn tránh nghĩa vụ thuế đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản?

ThS. Trần Thị Mơ: Theo tôi, cơ quan thuế các cấp cần thực hiện tốt hơn các biện pháp đã thực hiện như thu thập chứng cứ xác minh giá chuyển nhượng như xác minh với các văn phòng công chứng về hợp đồng đặt cọc, hợp đồng khác giá khai thuế, phụ lục hợp đồng với giá điều chỉnh; xác minh qua ngân hàng các thông tin về giao dịch liên quan chuyển nhượng bất động sản, vay để mua bất động sản...

Cơ quan quản lý thuế chủ động phối hợp cung cấp cơ sở dữ liệu mà người nộp thuế đã kê khai thuế trong trường hợp có phát sinh biến động về giá cao hơn giá UBND đã ban hành (bao gồm cả hệ số điều chỉnh giá đất) cho cơ quan tài nguyên môi trường, để cơ quan này phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát và kịp thời tham mưu cho UBND cấp tỉnh quyết định ban hành bảng giá đất, cũng như hệ số điều chỉnh giá đất sát với giá giao dịch thực tế trên thị trường theo quy định của pháp luật. Đồng thời, cần ban hành bổ sung các quy định trong chính sách thuế về giao dịch thanh toán qua ngân hàng trong chuyển nhượng bất động sản.

PV: Xin cảm ơn bà!

Đức Việt (thực hiện)