Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật tạo thuận lợi trong xử lý nợ xấu

PV: Chính phủ đang đề xuất Quốc hội kéo dài thời hạn của Nghị quyết 42/2017/QH14 (Nghị quyết 42) về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Theo ông, việc kéo dài Nghị quyết 42 sẽ có vai trò, ý nghĩa như thế nào trong việc xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng?

TS. Nguyễn Quốc Hùng: Nhìn lại quá trình thực hiện gần 5 năm qua, Nghị quyết 42 đã có tác động hết sức tích cực đối với hệ thống ngân hàng trong việc xử lý nợ xấu. Ý thức trả nợ của khách hàng chuyển biến tích cực, khách hàng chủ động phối hợp với ngân hàng xử lý nợ, trách nhiệm của người đi vay đối với khoản nợ ngân hàng được nâng lên một cách rõ rệt.

TS. Nguyễn Quốc Hùng

Nền kinh tế nói chung và ngành Ngân hàng nói riêng cũng chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19 trong hơn 2 năm qua. Các ngân hàng thực hiện việc giãn hoãn nợ để hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch, nhưng cũng dẫn đến có những khoản nợ dưới chuẩn được cơ cấu để khách hàng được vay tiếp (nếu có phương án kinh doanh hiệu quả) làm cho nợ xấu tiềm ẩn trong thời gian tới cũng là điều đáng lo ngại.

Theo số liệu đã công bố, hàng triệu tỷ đồng bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, song nợ cơ cấu chỉ rơi vào khoảng 300.000 tỷ đồng. Các số liệu này chưa phản ánh được hết thực tế. Thực chất trong 2 năm đại dịch, doanh nghiệp rất khó khăn và tiềm ẩn nợ xấu tăng cao.

Trường hợp Nghị quyết 42 hết hiệu lực và không được gia hạn thì tôi cho rằng, ngân hàng vẫn xử lý được nợ xấu, nhưng kết quả rất hạn chế. Không những thế, tình trạng khách hàng chây ì không trả nợ, ý thức và trách ngiệm trong việc trả nợ của khách hàng sẽ quay trở lại như trước khi có Nghị quyết 42.

PV: Tuy nhiên, cũng có những ý kiến cho rằng Nghị quyết 42 đã trao “nhiều đặc quyền cho ngành Ngân hàng”, quan điểm của ông thế nào?

TS. Nguyễn Quốc Hùng: Tôi không nghĩ đó là đặc quyền. Bởi thực tế trước khi có Nghị quyết 42, nhiều trường hợp, ngân hàng đòi nợ rất khó khăn, phát mãi tài sản không được, thu giữ tài sản không xong, đôn đốc đòi nợ không được, khách hàng bỏ mặc tài sản đó cho ngân hàng tự xử lý... Tất cả những vấn đề này ngân hàng không làm gì được. Ý thức trả nợ rất kém, dẫn đến các khoản nợ mặc dù có tài sản bảo đảm song không phát mại được, nợ xấu tăng cao ảnh hưởng đến an toàn hệ thống.

PV: Nghị quyết 42 được gia hạn cũng sẽ vẫn chỉ có thời hạn nhất định. Vậy, theo ông đâu là giải pháp lâu dài để hoàn thiện hệ thống pháp lý cho việc xử lý nợ xấu?

TS. Nguyễn Quốc Hùng: Việc kiến nghị kéo dài Nghị quyết 42 tôi cho là rất cần thiết như phân tích ở trên, hoặc về lâu dài, cơ quan chức năng có thể xem xét ban hành luật chuyên ngành về xử lý nợ xấu.

Nghị quyết 42 đã có tác động tích cực đối với hệ thống ngân hàng trong việc xử lý nợ xấu.

Trường hợp không ban hành được luật xử lý nợ xấu thì trong thời gian kéo dài Nghị quyết 42, tôi mong muốn Ngân hàng Nhà nước phối hợp với các bộ, ngành rà soát Luật các Tổ chức tín dụng và các bộ luật liên quan, trên cơ sở rút kinh nghiệm quá trình thực thi Nghị quyết 42, để sửa đổi, bổ sung đồng bộ Luật các Tổ chức tín dụng với các bộ luật liên quan như: Bộ Luật dân sự, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Quản lý thuế, Luật Đất đai, Luật Nhà ở... để Chính phủ, Quốc hội không phải quan tâm lo lắng vấn đề nợ xấu của các tổ chức tín dụng.

Về phía Hiệp hội Ngân hàng, chúng tôi sẽ rà soát tất cả các văn bản pháp luật liên quan và sẽ có văn bản kiến nghị lên Chính phủ để xem xét, trong quá trình sửa đổi Luật các Tổ chức tín dụng thì cũng điều chỉnh tại những luật liên quan để làm sao đảm bảo được quyền lợi, trách nhiệm của ngân hàng và người đi vay và sự phối hợp của các bộ, ngành, chính quyền địa phương trong việc xử lý nợ.

PV: Ngoài vấn đề hoàn thiện pháp lý, bản thân các ngân hàng cũng cần phải có giải pháp phòng vệ cần thiết để tự bảo vệ mình trước các rủi ro nợ xấu, thưa ông?

TS. Nguyễn Quốc Hùng: Để nỗi đau nợ xấu như trong quá khứ không lặp lại, những năm qua Ngân hàng Nhà nước liên tục thực hiện các đợt thanh tra, xử lý các tổ chức tín dụng vi phạm trong hoạt động cấp tín dụng hoặc che giấu nợ xấu. Thực tế là bản thân các tổ chức tín dụng cũng phải tái cơ cấu và cũng phải xử lý nợ xấu, chưa xử lý được nợ xấu thì phải trích lập dự phòng rủi ro để xử lý.

Hiện tại, các tổ chức tín dụng đều thực hiện trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ cho những khoản nợ xấu và nợ tiềm ẩn trở thành nợ xấu. Thậm chí có những tổ chức tín dụng có tình hình tài chính lành mạnh đã có tỷ lệ bao phủ nợ xấu cao hơn nhiều so với tỷ lệ nợ xấu thực tế. Nhiều tổ chức tín dụng đặt vấn đề tăng vốn điều lệ trong năm 2022, qua đó nâng cao năng lực tài chính, mở rộng trích lập dự phòng rủi ro để đảm bảo an toàn hoạt động.

PV: Xin cảm ơn ông!

Chí Tín