Bám định hướng hải quan số để xây dựng quy trình thủ tục hải quan

Xây dựng 15.000 chức năng

Thời gian qua, Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) đã chủ trì xây dựng các bài toán nghiệp vụ hải quan theo định hướng hải quan số, hải quan thông minh. Trong đó, đơn vị chủ trì chỉ đạo và trực tiếp triển khai thực hiện một số nhiệm vụ như phối hợp rà soát và hoàn thiện các bài toán nghiệp vụ; sơ đồ hóa quá trình nghiệp vụ theo định hướng hải quan thông minh; mô tả các bước thực hiện; xây dựng chức năng để xây dựng hệ thống; xây dựng mô hình; xây dựng yêu cầu và báo cáo phê duyệt các bài toán nghiệp vụ hải quan.

Ngành Hải quan chủ động đề xuất sửa đổi các quy định đáp ứng mục tiêu xây dựng mô hình hải quan thông minh, hải quan số. Ảnh: Hồng Vân

Đến nay, Cục Giám sát quản lý về hải quan đã cùng với các đơn vị báo cáo lãnh đạo Tổng cục, báo cáo Bộ Tài chính trên 90 bài toán nghiệp vụ hải quan với tổng số trên 15.000 chức năng (bao gồm cả chức năng mới và các chức năng của các hệ thống công nghệ thông tin hiện tại chuyển lên).

Hiện đơn vị đang chỉ đạo và cùng các nhóm tiếp tục rà soát hoàn thiện chi tiết các bài toán, chức năng của Hệ thống công nghệ thông tin mới và báo cáo lãnh đạo Tổng cục Hải quan kế hoạch triển khai rà soát hoàn thiện các yêu cầu bài toán nghiệp vụ xây dựng hệ thống công nghệ thông tin thực hiện hải quan số trong thời gian tới.

Ngoài ra, trên cơ sở thực tế triển khai hiện nay, đơn vị đã triển khai đánh giá các tính năng ưu việt của hệ thống VNACCS/VCIS (Hệ thống thông quan điện tử và Cơ chế một cửa quốc gia) để nghiên cứu, đưa vào trong bài toán tái thiết kế hệ thống công nghệ thông tin ngành Hải quan; chỉ đạo rà soát sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật của ngành Hải quan trên tinh thần triển khai hải quan số đảm bảo cơ sở pháp lý và quy trình, thủ tục triển khai được hải quan số trong thời gian tới.

Tích hợp thủ tục thành các bài toán nghiệp vụ

Cùng với việc xây dựng bài toán nghiệp vụ, hiện nay việc hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật của ngành Hải quan cũng bám sát tinh thần triển khai Hải quan số. Một trong những văn bản đó là Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 08/2015/NĐ-CP quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Hải quan về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan; Nghị định 59/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 08, được Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) tích cực hoàn thiện trình Chính phủ ban hành trong thời gian qua.

Một trong những điểm đáng lưu ý được đặt ra để sửa đổi, bổ sung là các quy định tạo cơ sở pháp lý cho việc xây dựng mô hình Hải quan thông minh, Hải quan số gắn với triển khai Đề án Tái thiết kế hệ thống công nghệ thông tin tổng thể ngành Hải quan và Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030 trên cơ sở quản lý tập trung, ứng dụng thành tựu công nghệ mới, phù hợp với chuẩn mực quốc tế, đáp ứng yêu cầu quản trị thông minh, tạo thuận lợi thương mại, khả năng tích hợp, kết nối, chia sẻ, trao đổi dữ liệu hải quan với các bên liên quan.

Có thể kể đến như, về thủ tục hải quan, sửa đổi quy định việc tạo lập và gửi hồ sơ hải quan qua hệ thống phù hợp với mô hình hải quan điện tử (chứng từ dưới dạng dữ liệu điện tử hoặc dữ liệu số hóa). Theo đó, khi khai hải quan người khai hải quan thực hiện nộp tờ khai hải quan và các chứng từ thuộc hồ sơ hải quan dưới dạng dữ liệu điện tử hoặc dữ liệu số hóa đến cơ quan hải quan thông qua Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan.

Hay quy định về thủ tục hải quan đối với tàu biển nhập cảnh, quá cảnh, chuyển cảng, cơ quan hải quan đang tính toán việc bổ sung quy định đăng ký thông tin chung về tàu biển xuất nhập cảnh với mục tiêu tạo cơ sở pháp lý để khi triển khai Hệ thống hải quan số sẽ thiết kế theo hướng hỗ trợ tự động kiểm tra thông tin phương tiện vận tải khi người khai hải quan khai báo hồ sơ tàu biển xuất nhập cảnh. Qua đó ngăn chặn việc khai trùng, khai sai thông tin với từng lần xuất nhập cảnh mà thực tế hiện nay đang xảy ra; việc này còn đảm bảo hỗ trợ trong công tác đánh giá rủi ro, kết xuất báo cáo về tình hình hoạt động của từng con tàu xuất nhập cảnh,…

Để triển khai mô hình quản lý Hải quan thông minh, việc bổ sung quy định thủ tục hải quan đối với các loại hình phương tiện vận tải xuất nhập cảnh đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa thực hiện trên hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan cũng đang được cân nhắc.

Trước mắt, những nội dung này đang được đưa vào dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 08 và 59 để thực hiện trên Hệ thống dịch vụ công trực tuyến. Về lâu dài, cơ quan hải quan sẽ xây dựng bài toán nghiệp vụ để thiết kế trên Cổng thông tin một cửa quốc gia để đảm bảo ứng dụng được các công nghệ thông tin hiện đại vào trong công tác quản lý hải quan.

Hồng Vân