“Tự chủ bệnh viện không phải là tư nhân hóa bệnh viện công”

PV: Thưa đại biểu, câu chuyện tự chủ của các bệnh viện công lâu nay có rất nhiều ý kiến khác nhau. Trong đó có những ý kiến lo ngại rằng việc này sẽ thành xu hướng như là tư nhân hóa các dịch vụ công, làm ảnh hưởng đến an sinh xã hội, đến việc chăm sóc y tế cho người dân. Đại biểu có quan điểm thế nào về điều này?

Đại biểu Nguyễn Anh Trí

Đại biểu Nguyễn Anh Trí: Tự chủ là cơ chế rất cần thiết, tôi rất ủng hộ. Nhưng vấn đề là tự chủ đến đâu? Tự chủ một phần để hoạt động thông thoáng hơn thì được, chứ không phải tự chủ bằng mọi giá, để đến mức các đơn vị phải kiếm sống bằng mọi cách thì đó đã là tư nhân hóa bệnh viện công.

Thực tiễn lâu nay, hầu như các bệnh viện trên cả nước đang làm tự chủ, bệnh viện nơi tôi từng quản lý cũng đã và đang làm tự chủ rất tốt. Nhưng đó chỉ là hình thức tự chủ toàn phần, không gồm tự chủ đầu tư. Chúng ta không phải tự chủ bằng mọi giá. An sinh xã hội là vấn đề vô cùng quan trọng, nếu chỉ chăm chăm kiếm tiền thì các bệnh viện công đã vô tình bị tư nhân hóa, lúc đó rất ảnh hưởng đến an sinh xã hội, nhất là người nghèo.

PV: Việc thực hiện tự chủ ở một số bệnh viện lớn như Bạch Mai, Bệnh viện K… đang gặp vô vàn khó khăn. Theo đại biểu, đâu là nút thắt trong cơ chế tự chủ ở những bệnh viện này?

Đại biểu Nguyễn Anh Trí: Trước hết, phải nói rõ để tránh nhầm lẫn là tự chủ có 4 mức. Mức 1 là tự chủ toàn diện (tự chủ toàn bộ các chi phí đầu tư, lương thưởng, vật tư), mức 2 là tự chủ toàn phần (chỉ tự chủ lương thưởng, vật tư tiêu hao, không tự chủ đầu tư), mức 3 là tự chủ một phần, mức 4 là không tự chủ, Nhà nước cung cấp toàn bộ kinh phí.

Bênh nhân đến khám bệnh tại Bệnh viện Bạch Mai.

Nguyên nhân 4 bệnh viện lớn thí điểm tự chủ theo Nghị quyết 33 không thành công vì đó là tự chủ ở mức cao nhất, toàn diện và chỉ làm thí điểm. Vướng mắc cơ bản nhất là rất nhiều văn bản hướng dẫn cụ thể chưa có, dẫn đến lúng túng trong thực hiện. Cùng với đó, bản chất việc này đang bị sai, vì đây là hình thức gần như là tư nhân hóa các bệnh viện công. Tôi không đồng tình với cách tự chủ toàn diện. Nếu muốn làm thì phải bổ sung rất nhiều quy định, mà quan trọng nhất là tỷ lệ bao nhiêu giường chuyển sang làm dịch vụ, bao nhiêu phục vụ cho nhân dân.

PV: Từ việc thực hiện tự chủ không thành công, Bệnh viện Bạch Mai còn đang rơi vào tình trạng có hàng trăm máy móc đang bị niêm phong không sử dụng được, thiếu vật tư, thuốc men… Làm thế nào để sớm tháo gỡ vấn đề này, để phục vụ công tác khám, chữa bệnh cho người dân?

Đại biểu Nguyễn Anh Trí: Như tôi đã nói, nguyên nhân câu chuyện khủng hoảng ở Bạch Mai là vì họ được yêu cầu thí điểm tự chủ một cách toàn diện, trong khi các việc chuẩn bị chưa xong. Khi chuẩn bị quy định chưa đầy đủ, mà các máy móc thiết bị lâu nay vận hành theo cơ chế khác, giờ chuyển sang cơ chế mới, nguồn đầu tư bị cắt, dẫn đến bế tắc. Lý do thứ hai là cùng lúc đó dịch xảy ra, nên rất lúng túng. Thêm nữa là hàng loạt cán bộ chủ chốt bị vướng lao lý, tù tội, gây ra chao đảo rất lớn về tâm lý, ảnh hưởng đến hoạt động của bệnh viện.

Tôi được biết giám đốc Bệnh viện Bạch Mai đang xin thôi tự chủ thí điểm theo Nghị quyết 33 và xin được thực hiện tự chủ ở mức 2, tự chủ toàn phần. Tôi rất ủng hộ điều này và nên sớm có quyết định để họ thực hiện. Còn những vướng mắc như đã nêu chỉ là vướng mắc sự vụ, có thể tìm cách giải quyết. Chẳng hạn như các máy móc bị niêm phong nên đề nghị Bộ Công an điều tra xong đến đâu thì trả máy móc cho bệnh viện hoạt động đến đó, tránh để đắp chiếu quá lâu. Nếu vẫn thiếu máy móc thì phải cấp thêm ngân sách để họ mua. Lúc này Bộ Y tế phải thực sự nhảy vào cuộc để hỗ trợ các bệnh viện, cho họ cơ chế tự chủ thực sự, hướng dẫn đầy đủ, gỡ vướng trong tài chính và nguồn nhân lực.

Hay để giải quyết việc thiếu thuốc men, sinh phẩm thì có thể cho gia hạn thêm các gói thầu đã, đang thực hiện. Chẳng hạn gia hạn thêm 3 tháng, trong thời gian đó cho thực hiện các gói thầu mới theo quy định hiện hành, tránh để tình trạng người dân đến bệnh viện mà thiếu thuốc men, máy móc chữa bệnh, như vậy là có tội với nhân dân. Nhưng cũng chỉ gia hạn trong 3 tháng thôi, yêu cầu phải hoàn tất đấu thầu theo quy định mới để mua vật tư, thuốc men phục vụ nhân dân. Tôi tin rằng nếu quyết tâm sẽ làm được và phải làm ngay.

Còn nếu thiếu quá thì Nhà nước phải bổ sung để họ mua sắm thêm, hoặc cho họ ký hợp đồng làm dịch vụ với các cơ sở y tế khác, cho họ tạm thời có máy móc thiết bị, miễn sao làm đàng hoàng trong sáng. Tôi ủng hộ việc phải quyết liệt làm tự chủ, nếu không làm được là do chưa quyết tâm, chưa có biện pháp, hay thậm chí là bạc nhược. Nhưng phải lưu ý chỉ là tự chủ ở mức 2, 3, không phải cách tự chủ toàn diện.

PV: Xin cảm ơn đại biểu!

Hoàng Yến (thực hiện)