Ngành Hải quan áp dụng giải pháp quản lý hàng hóa nhập khẩu hiện đại

Điện tử hóa để ngăn chặn gian lận

Thời gian qua, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, trốn thuế qua các cửa khẩu đường bộ, đường thủy nội địa có nhiều diễn biến phức tạp. Các đối tượng lợi dụng việc không phải khai thông tin trước về hàng hóa để tập kết hàng hóa tại cửa khẩu biên giới đường bộ chờ vận chuyển trái phép, thẩm lậu vào nội địa. Ngoài ra, nhiều đối tượng lợi dụng để nhập khẩu hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ; nhập khẩu hàng không đúng với khai hải quan về chủng loại, số lượng, trị giá, hàng hóa thuộc diện cấm nhập khẩu; tự ý tiêu thụ hàng hóa đang chịu sự giám sát hải quan (hàng quá cảnh, kinh doanh tạm nhập tái xuất). Các hàng hóa vi phạm chủ yếu là mặt hàng tiêu dùng, mỹ phẩm, đồ chơi trẻ em, linh kiện xe đạp, xe máy,… nhập khẩu.

Để ứng phó với tình trạng này, ngay từ đầu năm 2021, khi tình trạng vi phạm “nóng” nhất, Tổng cục Hải quan đã ban hành công văn hướng dẫn chủ phương tiện vận tải, người điều khiển phương tiện vận tải, người được chủ phương tiện vận tải ủy quyền thực hiện khai báo thông tin về phương tiện vận tải, hàng hóa nhập khẩu trước khi đưa hàng hóa vào lãnh thổ Việt Nam theo các chỉ tiêu thông tin bằng mẫu Bản kê thông tin hàng hóa nhập khẩu ban hành kèm công văn, thông qua Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan.

Hệ thống khai báo điện tử giúp giảm thời gian, chi phí, nhân lực thông quan hàng hóa.

Giải pháp này được đưa ra căn cứ quy định tại Điều 66 Luật Hải quan về việc chủ phương tiện vận tải, người điều khiển phương tiện vận tải, người được chủ phương tiện vận tải ủy quyền phải có trách nhiệm thông báo cho cơ quan hải quan thông tin về phương tiện vận tải, hàng hóa nhập khẩu trước khi đưa hàng hóa vào lãnh thổ Việt Nam. Lúc này, Hệ thống khai báo, tiếp nhận, xử lý và trả kết quả cho người khai chưa được hỗ trợ nên người khai thực hiện nộp 1 bản chính “Bản kê thông tin hàng hóa nhập khẩu” (bản giấy) cho chi cục hải quan cửa khẩu.

Đến tháng 10/2022, Tổng cục Hải quan đã hoàn thiện việc xây dựng Hệ thống khai báo, tiếp nhận, xử lý Bản kê thông tin hàng hóa nhập khẩu và bổ sung một số các chức năng hỗ trợ người dùng cũng như cơ quan hải quan thực hiện công tác quản lý, giám sát phương tiện vận tải nhập cảnh, hàng hóa nhập khẩu đưa vào đưa ra khu vực cửa khẩu. Theo đó, hệ thống đã có những ưu điểm vượt trội, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện khai báo điện tử, giảm thời gian thông quan, giảm chi phí và nhân lực cho cả doanh nghiệp cũng như cơ quan hải quan.

Đôi bên cùng có lợi

Nói đến ưu điểm của Hệ thống khai báo, tiếp nhận, xử lý Bản kê thông tin hàng hóa nhập khẩu, trước tiên phải nói đến lợi ích dành cho người khai hải quan. Nếu như trước đây, doanh nghiệp phải cử nhân lực có mặt ở các cửa khẩu để thực hiện khai và nộp tại cửa khẩu, thì nay chỉ cần 1 nhân lực ngồi tại nơi có kết nối internet để khai và nộp cho tất cả hàng hóa tại các cửa khẩu.

Bên cạnh đó, người khai phải in, nộp bản kê cho cơ quan hải quan để xác nhận và chờ để tiếp nhận, xác nhận vào cửa khẩu. Suốt quá trình đó, nếu khai sai, khai chưa đủ sẽ phải khai báo lại từ đầu khiến người khai hoàn toàn bị động và in, khai lại nhiều lần nếu có sai sót, nhầm lẫn. Trong khi đó, khi áp dụng bản kê điện tử, hệ thống sẽ tự động tiếp nhận và trả kết quả cho người khai. Người khai chỉ cần sử dụng kết quả và cung cấp số bản kê/mã vạch cho cơ quan hải quan để xác nhận hàng vào cửa khẩu. Điều này mang lại sự chủ động cho người khai trong cả quá trình, nộp bản kèm lưu thông tin, khai bổ sung, sửa đổi trước khi nộp lên hệ thống, không cần in bản kê để chờ cơ quan hải quan đóng dấu xác nhận.

Tương tự, với cơ quan hải quan cũng tiện lợi hơn rất nhiều. Thay vì công chức phải kiểm tra thông tin bản kê do doanh nghiệp khai, nộp và đóng dấu tiếp nhận; xác nhận hàng vào cửa khẩu trên bản khai giấy, hiện nay, hệ thống tự động tiếp nhận, kiểm tra và trả kết quả cho người khai, sau đó tiếp nhận số bản kê/mã vạch, tra cứu trên hệ thống, tra cứu và xác nhận thông tin phương tiện vận tải và hàng hóa vào lãnh thổ trên hệ thống. Với ưu điểm này, cơ quan hải quan chỉ cần bố trí 1 công chức giám sát tại cửa khẩu xác nhận bản kê đã được vào cửa khẩu trên hệ thống chứ không cần cử công chức tiếp nhận hồ sơ và xác nhận như trước đây.

Như vậy, việc thay đổi phương thức tiếp nhận, kiểm tra, xác nhận bản kê thông tin hàng hóa nhập khẩu điện tử đối với hàng hóa nhập khẩu qua cửa khẩu đường bộ, đường thủy nội địa sẽ giúp doanh nghiệp tiết giảm nhân lực, tiết kiệm thời gian và chi phí. Cơ quan hải quan thì có thêm công cụ để kịp thời thu thập, phân tích thông tin phương tiện vận tải, hàng hóa nhập khẩu trước khi về đến cửa khẩu biên giới nhằm tạo thuận lợi thương mại, rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa và tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, kiểm soát đối với hàng hóa xuất nhập khẩu qua biên giới.

Hồng Vân