Điều chỉnh chính sách ưu đãi đầu tư tương thích với thuế tối thiểu toàn cầu

Có chính sách thu hút đầu tư doanh nghiệp vừa và nhỏ

Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa tổ chức hội nghị về “Tác động của thuế tối thiểu toàn cầu với thu hút đầu tư tại Việt Nam”, nhằm lấy ý kiến các doanh nghiệp, hiệp hội, chuyên gia tư vấn về các giải pháp ứng phó khi thuế tối thiểu toàn cầu được áp dụng.

Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp là một công cụ bổ trợ quan trọng cho lợi thế thu hút đầu tư của Việt Nam.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp là một công cụ bổ trợ quan trọng cho lợi thế thu hút đầu tư của Việt Nam. Khi thuế tối thiểu toàn cầu được áp dụng, chính sách thu hút đầu tư của Việt Nam bị ảnh hưởng đáng kể. Nếu Việt Nam không thu thêm thuế, doanh nghiệp thuộc đối tượng áp dụng cũng phải nộp bổ sung tại các nước xuất khẩu vốn. Do đó, Việt Nam cần điều chỉnh chính sách ưu đãi đầu tư tương thích với thuế tối thiểu toàn cầu và ít tác động nhất đến doanh nghiệp đã đầu tư, tạo công cụ thu hút đầu tư mới.

Tại hội thảo, ông Nakajima Takeo - Trưởng đại diện JETRO (Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản) tại Hà Nội cho rằng, khi quyết định đầu tư, doanh nghiệp sẽ quan tâm thuế suất cao hay thấp, nhưng đây không phải yếu tố quyết định. Khảo sát của JETRO cho thấy, doanh nghiệp còn nhiều yếu tố cân nhắc mà trong đó đứng đầu là sức hấp dẫn từ tiềm năng tăng trưởng, môi trường đầu tư của Việt Nam và quy mô thị trường hiện nay. Chỉ có khoảng 24% doanh nghiệp tham gia khảo sát nhận thấy sức hấp dẫn của môi trường kinh doanh Việt Nam là thuế.

Dựa trên các thống kê về đầu tư nước ngoài và xu hướng đầu tư của Nhật Bản, ông Nakajima Takeo cho biết, xu hướng đầu tư từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ gia tăng. Doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ không phải đối tượng áp dụng chính sách thuế tối thiểu, do đó ông đề nghị tiếp tục có những ưu đãi để thu hút đầu tư từ nhóm doanh nghiệp này. Mặc dù vốn không phải là lớn, nhưng nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ của Nhật cũng như nhiều nước phát triển khác sở hữu nhiều công nghệ tiến tiến, điều này sẽ góp phần hỗ trợ sự phát triển về công nghệ và nhân lực của Việt Nam.

Nhấn mạnh phải xem xét vấn đề từ nhiều khía cạnh, ông Trần Hải Minh - Phó Chủ tịch Eurocham cho hay, đã có không ít doanh nghiệp kiến nghị rằng Việt Nam cần xem xét lại các chính sách ưu đãi, không nên chỉ dựa vào các ưu đãi thuế. Việt Nam có ưu thế về vị trí địa lý, đất đai, nguồn lao động, độ mở của nền kinh tế với rất nhiều hiệp định thương mại tự do, giúp doanh nghiệp tham gia thuận lợi hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Đó là những thuận lợi rất đáng kể.

Các khảo sát quý của EuroCham cho thấy, các yếu tố mà doanh nghiệp châu Âu quan tâm nhất là thủ tục hành chính, chất lượng cơ sở hạ tầng, chính sách visa, nguồn nhân lực, tăng trưởng xanh, trong khi các ưu đãi thuế gần như đứng cuối cùng. Đây là các yếu tố cần cải thiện để tăng cường thu hút đầu tư.

Trưởng ban Thuế của Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JCCI), ông Yasuhisa Taninaka cũng cho rằng, nếu các thủ tục hành chính được tối ưu hóa sẽ làm giảm chi phí cho doanh nghiệp, quan trọng không kém những ưu đãi về thuế.

Áp dụng thuế tối thiểu để giữ quyền đánh thuế

Ông Kim Jin Seong - Phó Tổng giám đốc phụ trách tài chính Tập đoàn Samsung tại Việt Nam đề xuất, Việt Nam nên áp dụng thuế tối thiểu nội địa bổ sung để giữ quyền đánh thuế với các tập đoàn đa quốc gia tại Việt Nam. Đồng thời, dựa trên thuế này, xây dựng cơ chế hỗ trợ đầu tư mới cho các doanh nghiệp đầu tư tại Việt Nam. Điều này vừa đảm bảo lợi ích thu thêm thuế của Việt Nam, vừa có chính sách ưu đãi đầu tư mới, tăng năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, đảm bảo lợi ích cho cả doanh nghiệp và Chính phủ.

Đại diện nhiều doanh nghiệp đầu tư lớn khác tại Việt Nam như Foxcon, Bosch cũng đánh giá cao tiềm năng của Việt Nam và cho biết, đang cân nhắc các phương án mở rộng đầu tư tại Việt Nam. Do đó, doanh nghiệp mong muốn Chính phủ có các chính sách hỗ trợ phù hợp, hiệu quả.

Sau khi nghe các ý kiến của doanh nghiệp, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc ghi nhận các doanh nghiệp đều thống nhất Việt Nam cần bổ sung quy định để giữ quyền thu thuế, đồng thời kiến nghị Chính phủ xem xét giải pháp để hỗ trợ nhà đầu tư.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc, chúng ta có quyền đánh thuế để có dư địa đầu tư ngược lại cho hạ tầng, hỗ trợ nhà đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh, thực hiện các biện pháp về trách nhiệm xã hội. Trên thực tế, nhiều nước phát triển đang áp dụng ưu đãi trên cơ sở trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

Tán thành ý kiến của doanh nghiệp về việc tổng chi phí nhà đầu tư mới là vấn đề quan trọng, chứ không chỉ có thuế, bà Ngọc cho biết, thời gian qua, Việt Nam đã ý thức được điều này và có những bước tiến quan trọng trong cải cách thủ tục hành chính để giảm thiểu chi phí tuân thủ của doanh nghiệp. Cụ thể như các thủ tục hành chính về đầu tư, thuế, hải quan…

Đối với một số kiến nghị doanh nghiệp đề xuất, Thứ trưởng cho rằng đây là những vấn đề lớn, liên quan đến nhiều luật khác như Luật Ngân sách nhà nước, các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên…

Theo Thứ trưởng, các ý kiến được nêu đều đã cho thấy “sức nóng” của vấn đề thuế tối thiểu toàn cầu. Với thời gian áp dụng chính sách thuế tối thiểu đã rất gần, buộc chúng ta phải hành động sớm. Đây là trách nhiệm của các cơ quan thuộc Chính phủ, nhưng cũng cần có sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp để có giải pháp chính sách nhằm đảm bảo 3 mục tiêu: hài hòa giữa lợi ích của Nhà nước và nhà đầu tư; phù hợp với các cam kết của quốc tế và quy định của OECD; phù hợp với điều kiện thực tiễn của quốc gia.

Hoàng Yến