Cơ hội nào cho nông sản Việt Nam trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19?

Hội thảo về thương mại nông sản Việt Nam trong Covid-19. Ảnh: Khánh Linh

Ngày 27/4, Viện Chính sách và chiến lược Phát triển nông nghiệp nông thôn (IPSARD) chủ trì hội thảo về thương mại nông sản Việt Nam trong Covid-19.

Nhiều mặt hàng sẽ khôi phục và tiếp tục đà tăng trưởng mạnh

Chia sẻ kết quả nghiên cứu cơ hội và thách thức đối với thương mại nông sản Việt Nam trong bối cảnh Covid-19, bà Đỗ Liên Hương - Phó Trưởng ban Nghiên cứu thị trường và ngành hàng (IPSARD) cho biết, Covid-19 xảy ra đầu năm 2020 góp phần khiến thị trường nông sản biến đổi mạnh trên toàn cầu. Trong bức tranh chung ấy, Việt Nam theo đà tăng xuất khẩu gạo nhưng giảm xuất khẩu thủy sản và trái cây. "Thương mại nông sản giảm, nhưng thấp hơn thương mại hàng hóa nói chung và giữ được thặng dư thương mại ở ngưỡng 10 tỷ USD" - bà Đỗ Liên Hương nhấn mạnh.

Nói về thách thức, cơ hội của ngành hàng thủy sản trong bối cảnh dịch Covid-19, ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho hay, tác động lớn nhất của đại dịch Covid-19 đối với xuất khẩu thủy sản là chi phí đầu vào tăng, thiếu lao động trầm trọng do giãn cách xã hội, công suất sản xuất vì thế giảm mạnh. Tuy nhiên, đến quý I/2021, xuất khẩu thủy sản có dấu hiệu tăng trưởng, với mức tăng 6,9% so với cùng kỳ năm 2020. Nguyên nhân được cho là kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh ở hầu hết các sản phẩm và thị trường.

Dự báo về thị trường xuất khẩu trong thời gian tới, ông Nguyễn Hoài Nam cho rằng, xu hướng tiêu thụ thay đổi tạo dư địa cho các sản phẩm tôm chân trắng, cá hộp, hàng khô, hàng bảo quản. Thị trường nhập khẩu lớn như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc tiếp tục tăng nhập khẩu; các nước khu vực châu Á và một số nước sản xuất cạnh tranh như Ấn Độ, Thái Lan vẫn đang đối phó với dịch Covid-19 nghiêm trọng... Như vậy, Việt Nam cần đẩy mạnh sản xuất - xuất khẩu.

Tuy nhiên, xuất khẩu sẽ vẫn bị tác động bởi các gói cước vận chuyển và các chi phí đầu vào tăng ngoài khả năng kiểm soát.

Đối với mặt hàng rau quả, ông Nguyễn Thanh Bình - Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, từ năm 2019 đến nay, kim ngạch xuất nhập khẩu rau quả lại sụt giảm do chiến tranh thương mại, đại dịch Covid-19... Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Thanh Bình, sự sụt giảm này không lớn và chỉ trong thời gian ngắn. Trong sự sụt giảm đó vẫn có những mặt hàng tăng trưởng như sản phẩm chế biến và sự gia tăng về chủng loại. Năm 2021, sản xuất, tiêu thụ rau quả của Việt Nam sẽ khôi phục và tiếp tục đà tăng trưởng mạnh.

Cần liên kết và mở rộng thị trường

Phát biểu tại hội thảo, ông Hoàng Vũ Quang - Phó Viện trưởng Viện IPSARD, nhấn mạnh: "Đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng tới nhiều mặt trong cuộc sống xã hội, nhưng cũng mang tới những cơ hội mới cho nông sản Việt Nam. Vấn đề là chúng ta phải làm sao, để đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu các chuỗi cung ứng”.

Để vượt qua thách thức và tận dụng cơ hội trong bối cảnh đại dịch Covid-19, theo ông Hoàng Vũ Quang, ngành nông nghiệp cần liên kết nông dân với nhau, nông dân với doanh nghiệp để đẩy mạnh cơ giới hóa, áp dụng được khoa học kỹ thuật trong canh tác. Bên cạnh đó, cần khuyến khích các doanh nghiệp mở rộng thị trường, nhất là ngoài thị trường Trung Quốc.

Hơn nữa, ngành nông nghiệp nên tập trung vào sản xuất lúa gạo sang thị trường chất lượng cao, đa dạng hóa sản phẩm và tăng đầu tư kho dự trữ, logistics chuyên biệt.

Đồng tình với quan điểm trên, ở góc độ hiệp hội, ông Nguyễn Thanh Bình cũng chia sẻ, để duy trì và đẩy mạnh sản xuất tiêu thụ rau quả trong môi trường đại dịch, cần đẩy mạnh liên kết từ sản xuất đến chế biến, bảo quản, tiêu thụ, liên kết vùng, địa phương tạo thành chuỗi giá trị bền vững, hiệu quả cao.

Bên cạnh đó, các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp cần cung cấp thông tin thị trường về các quy định phải tuân thủ khi nhập khẩu sản phẩm vào thị trường nước ngoài, hướng dẫn, huấn luyện, đào tạo nâng cao nhận thức và thực hành cho người sản xuất, nhà doanh nghiệp để giảm thiểu những trục trặc và rủi ro khi tham gia vào hoạt động sản xuất, nhập khẩu rau quả.

Đồng thời, tiếp tục mở rộng thị trường xuất khẩu, từng bước điều chỉnh cơ cấu thị trường xuất khẩu hợp lý để giảm rủi ro thiệt hại cho doanh nghiệp khi thị trường biến động...

Khánh Linh

Khánh Linh