Đường sắt gặp khó với khoản đầu tư hơn 6.800 tỷ đồng thay thế đầu máy, toa xe

Ảnh: TL.

Khó khăn nguồn vốn đầu tư

Theo Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), Nghị định 65/2018/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đường sắt, lộ trình từ ngày 1/1/2021 đến 31/12/2022, các doanh nghiệp vận tải đường sắt sẽ phải thanh lý dần khoảng 60 đầu máy, gần 1.000 toa xe hàng và 500 toa xe khách.

Ông Vũ Anh Minh - Chủ tịch Hội đồng thành viên VNR cho biết, điều này sẽ gây ra khó khăn rất lớn cho tổng công ty và các đơn vị khi phải huy động khoảng 6.822,8 tỷ đồng để đầu tư mới bù đắp các phương tiện phải loại bỏ theo quy định. Nếu chỉ đóng mới hoàn toàn để thay thế toa xe hết niên hạn, các doanh nghiệp vận tải đường sắt sẽ phải chịu áp lực về vốn và chi phí tài chính. Cứ như vậy, chỉ đầu tư một vài đoàn tàu nữa là doanh nghiệp cũng hết khả năng vay.

Trong khi với tình hình như hiện nay, vốn chủ sở hữu 3.200 tỷ đồng của tổng công ty mẹ tại các đơn vị thành viên, đặc biệt lớn nhất ở 2 Công ty CP Vận tải đường sắt Hà Nội và Sài Gòn sẽ mất hoàn toàn và nỗ lực sản xuất kinh doanh trong những năm qua ở 2 đơn vị này sẽ bị xóa sạch trong 3 năm tới đây trong khi ngành chưa thể có vốn để thực hiện đầu tư mới về phương tiện.

Ông Minh cho hay, nhiều quốc gia không áp dụng niên hạn kỹ thuật mà dùng hàng rào kỹ thuật, đó là đăng kiểm thường kỳ. Những đầu máy, toa xe nếu quá niên hạn nhưng được bảo dưỡng định kỳ thường xuyên và chứng minh vẫn đảm bảo chạy tàu an toàn thì cần giữ khai thác để mang lại lợi ích cho doanh nghiệp và xã hội.

Còn theo bà Phùng Thị Lý Hà - Phó Tổng giám đốc Công ty CP Vận tải đường sắt Hà Nội, đối với toa xe, trước khi chạy, toa xe đã được kiểm tra, đạt yêu cầu mới được đưa vào thành phần đoàn tàu. Dọc đường sẽ có các trạm khám toa xe tại các ga để kiểm tra kỹ thuật toa xe, nhằm kịp thời phát hiện và khắc phục hỏng hóc hay các vấn đề kỹ thuật đe dọa mất an toàn chạy tàu. Vì vậy, những toa xe vẫn đảm bảo yêu cầu kỹ thuật có thể sử dụng chạy tàu chặng ngắn, tàu khu đoạn, để tránh lãng phí.

“Công ty hiện đang thiếu toa xe khách để lập tàu Tết Tân Sửu 2021, so với năm ngoái giảm đến 10 đoàn toa xe, trong khi chất lượng hạ tầng hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu của vận tải. Vì thế, nếu đóng mới thay thế rất khó thu hồi vốn chứ chưa nói là có lãi” - bà Hà cho biết.

Cần thêm thời gian đầu tư thay mới đầu máy, toa xe

Để đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh, ông Minh cho biết, trong quá trình chờ đợi đầu tư đầu máy, toa xe mới thay thế, VNR đã có báo cáo với Bộ Giao thông vận tải kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép kéo dài thời gian áp dụng Nghị định 65 tăng thêm 3 năm để chuẩn bị và đầu tư mua sắm đầu máy, toa xe mới thay thế cho các phương tiện cũ hết niên hạn sử dụng.

Trước kiến nghị trên, ông Bùi Thế Thành - Trưởng phòng Vận tải an toàn giao thông, Cục Đường sắt Việt Nam cho biết, Nghị định 65/2018/NĐ-CP có hiệu lực từ tháng 7/2018 quy định về niên hạn phương tiện giao thông đường sắt chỉ thực sự tác động từ thời điểm sau năm 2020.

Tuy nhiên, ông Thành nhìn nhận, khi đánh giá tác động của việc thực hiện lộ trình chưa lường hết các khó khăn của doanh nghiệp, nhất là khi xảy ra dịch bệnh Covid-19. Vì vậy, nên nghiên cứu thành lập hội đồng kiểm tra, đánh giá mức độ an toàn phương tiện đường sắt hết niên hạn xem còn đủ điều kiện tham gia giao thông không.

Theo ông Trần Xuân Sinh - Trưởng phòng Đường sắt, Cục Đăng kiểm Việt Nam, các phương tiện đã hết niên hạn hiện vẫn phải ngừng hoạt động theo quy định. Việc phương tiện được gia hạn hoạt động hay không phải căn cứ theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền và thông qua đánh giá, đề xuất của hội đồng kiểm tra, đánh giá mức độ, khả năng đảm bảo an toàn của phương tiện đường sắt.

Bên cạnh đánh giá yếu tố khách quan, cần có thuyết minh tính toán chi tiết và có những giải pháp kỹ thuật cụ thể để Bộ Giao thông vận tải có căn cứ xem xét, báo cáo Chính phủ./.

Văn Nam-Trí Dũng

Văn Nam-Trí Dũng