Nghị định 18: Cải cách mạnh mẽ thủ tục thuế, thúc đẩy phát triển kinh doanh

Cán bộ Hải quan Bình Dương hướng dẫn DN chính sách mới về thuế. Ảnh: Hải Anh

Tháo gỡ bất cập về thuế cho doanh nghiệp

Theo bà Đặng Thị Bình An, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và Nghị định 134/2016/NĐ-CP (Nghị định 134) quy định việc thực hiện Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu có hiệu lực từ tháng 9/2016. Đến năm 2018, Nghị định 134 đã phát sinh một số bất cập trong quá trình thực hiện cũng như trong việc đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành chính nên Bộ Tài chính đã dự thảo nghị định sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 134 và tổ chức lấy ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp (DN). Sau 3 năm, Nghị định 18/2021/NĐ-CP (Nghị định 18) sửa đổi bổ sung Nghị định 134 đã được Chính phủ ký và ban hành, có hiệu lực từ 25/4/2021.

Nghị định 18 sửa đổi 17 điều có tại Nghị định 134 và bổ sung 4 điều mới (gồm Điều 28a, Điều 29a, Điều 31a và Điều 37a) cơ bản đáp ứng được yêu cầu cải cách mạnh mẽ về thuế, tạo thuận lợi cho DN.

Bà Bình An phân tích, các quy định tại Nghị định 18 đã giải quyết được những vấn đề bất cập phát sịnh trong quá trình thực thi Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu như thuế suất của hoạt động xuất nhập khẩu tại chỗ mà Nghị định 134 chưa quy định.

Cụ thể, Điều 3 của Nghị định 18 đã quy định, hàng hóa nhập khẩu (NK) tại chỗ áp dụng thuế suất thuế NK ưu đãi MFN theo quy định tại Nghị định 125/2017/NĐ-CP và Nghị định 57/2020/NĐ-CP, Nghị định 122/2016/NĐ-CP (áp dụng như đối với hàng hóa xuất khẩu ra nước ngoài).

Nghị định 18 còn bổ sung quy định hàng hóa NK từ khu phi thuế quan vào thị trường trong nước nếu không đủ các điều kiện áp dụng thuế suất ưu đãi đặc biệt theo các hiệp định thương mại (FTA), thuế suất ưu đãi MFN thì áp dụng thuế NK thông thường (tương tự như đối với hàng hóa NK từ nước ngoài).

Đặc biệt, hàng hóa NK tại chỗ thuộc Danh mục áp dụng hạn ngạch thuế quan thì phải áp dụng hạn ngạch thuế quan theo quy định tại Nghị định 125/2017/NĐ-CP và Nghị định 57/2020/NĐ-CP; Khoản 2 Điều 12 đã quy định cho phép DN nhập khẩu nguyên liệu sản xuất hàng xuất khẩu được giao lại nguyên liệu cho các doanh nghiệp khác đủ điều kiện sản xuất hàng hóa xuất khẩu; các quy định tại Điều 37 a cũng đã cho phép xử lý một cách linh hoạt khoản tiền thuế thuộc diện được hoàn thuế nhưng chưa nộp, tạo điều kiện thuận lợi cho DN.

Các quy định tại nghị định 18/2021 đã quy định một cách rõ ràng hơn đối với các thủ tục miễn thuế, giảm thuế đối với hàng hóa được miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế như Điều 11, 12 và 34.

Minh bạch thủ tục thuế và hải quan

Bà Bình An cũng đánh giá cao Nghị định 18 khi cho rằng, các thủ tục thuế và giám sát hải quan tại Nghị định 18/2021 được quy định cụ thể, minh bạch theo hướng tăng cường áp dụng công nghệ thông tin, đảm bảo phát huy được hiệu quả của chính sách tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) theo tinh thần của Chính phủ về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN.

Điển hình là quy định tại Điều 37a không thu thuế XNK đối với hàng hóa thuộc đối tượng hoàn thuế nhưng chưa nộp thuế theo quy định tại Điều 33, 34, 35, 36, 37; không thu thuế đối với hàng hóa không phải nộp thuế XNK quy định tại Điều 33, 34. Trong đó, tại Điều 37a quy định rõ hồ sơ, thời điểm nộp hồ sơ; thủ tục nộp, tiếp nhận, xử lý hồ sơ.

Các quy định tại Nghị định 18 cũng tạo thuận lợi và yêu cầu nâng cao quản lý của cơ quan hải quan cũng như các cơ quan quản lý nhà nước liên quan đến hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, tạo thuận lợi hơn cho công tác quản lý thu thuế của cơ quan hải quan.

Điển hình, Nghị định 18, bổ sung quy định về điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan và áp dụng chính sách thuế đối với DN chế xuất; bổ sung quy định miễn thuế đối với hàng hóa XNK theo điều ước quốc tế; bổ sung quy định về thông báo, kiểm tra việc sử dụng hàng hóa miễn thuế NK và bổ sung quy định không thu thuế XNK đối với nhiều trường hợp...

Bà Bình An cũng cho rằng, Nghị định 18 có nhiều điểm mới đối với DN cũng như cơ quan thực thi mà trực tiếp là cơ quan hải quan. Do đó, việc phố biến, tuyên truyền sâu rộng nghị định này là điều cần được đẩy mạnh hơn nữa, để hạn chế được những phát sinh bất cập trong quá trình thực hiện, đặc biệt là thủ tục miễn thuế, áp dụng chính sách thuế đối với DN chế xuất…/.

Ngọc Linh

Ngọc Linh