Nộp thuế bằng ngoại tệ phù hợp với xu thế và thông lệ quốc tế

Quy định mới về nộp thuế bằng ngoại tệ sẽ tạo thuận lợi cho người nộp thuế.

PGS.TS Lê Xuân Trường – Trưởng Khoa thuế và Hải quan (Học viện Tài chính) nhấn mạnh như vậy khi trao đổi với phóng viên TBTCVN.

PV: Dự thảo thông tư hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế và Nghị định số 126/2020/NĐ-CP đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến góp ý có khá nhiều điểm mới; trong đó, có việc cho phép nhiều hoạt động kinh doanh được kê khai, nộp thuế bằng ngoại tệ. Ông đánh giá gì về những điểm mới này?

PGS.TS Lê Xuân Trường: Hiện hành chưa có quy định các trường hợp được khai thuế, nộp thuế bằng ngoại tệ, mà mới có quy định tại một số thông tư hướng dẫn đặc thù.

PGS.TS Lê Xuân Trường

Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 giao Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định đồng tiền khai thuế, nộp thuế bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi quy định và tỷ giá giao dịch thực tế quy định. Trên cơ sở nội dung Luật Quản lý thuế, Bộ Tài chính đã dự thảo thông tư hướng dẫn về đồng tiền khai thuế, nộp thuế bằng ngoại tệ và tỷ giá quy đổi. Quy định này tạo thuận lợi cho việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của người nộp thuế (NNT). Theo đó, tùy theo điều kiện cụ thể mà NNT được lựa chọn đồng tiền nộp thuế thuận lợi nhất.

PV: Việc cho phép nhiều hoạt động kinh doanh được kê khai nộp thuế bằng ngoại tệ, thì đồng tiền khai thuế sẽ được quy định thế nào và ngân hàng nào sẽ được lấy làm căn cứ quy đổi tỷ giá cho phù hợp, thưa ông?

PGS.TS Lê Xuân Trường: Ngay tại dự thảo thông tư, Bộ Tài chính nêu khá rõ về vấn đề đồng tiền khai thuế, nộp thuế bằng ngoại tệ. Cụ thể, đồng tiền khai thuế và nộp thuế đối với hoạt động tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí là ngoại tệ tự do chuyển đổi (gồm: thuế tài nguyên, thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN); phụ thu đối với phần dầu lãi được chia khi giá dầu thô biến động tăng; tiền lãi dầu, khí nước chủ nhà được chia; tiền hoa hồng dầu, khí; tiền thu về đọc và sử dụng tài liệu dầu, khí; thuế TNDN đối với thu nhập từ chuyển nhượng quyền lợi tham gia hợp đồng dầu khí; thuế đặc biệt, khoản phụ thu và thuế TNDN từ kết dư phần dầu để lại của hoạt động dầu khí của Liên doanh Vietsovpetro tại Lô 09.1).

Đồng tiền khai và nộp phí, lệ phí và các khoản thu khác do của các cơ quan đại diện nước Việt Nam ở nước ngoài thực hiện thu là ngoại tệ tự do chuyển đổi. Đồng tiền khai và nộp phí, lệ phí đối với các cơ quan, tổ chức được phép thu phí, lệ phí bằng ngoại tệ là ngoại tệ tự do chuyển đổi. Đồng tiền khai thuế và nộp thuế đối với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số của nhà cung cấp ở nước ngoài theo quy định này là ngoại tệ tự do chuyển đổi. Đồng tiền khai thuế và nộp thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu bằng ngoại tệ thực hiện theo quy định tại Thông tư số 38/2015/TT-BTC ngày 25/3/2015 của Bộ Tài chính và các văn bản sửa đổi, bổ sung.

Đồng thời, Bộ Tài chính đã cho biết, theo quy định hiện nay về chế độ thu phí, lệ phí, có một số khoản phí, lệ phí được thu bằng ngoại tệ quy định tại các Thông tư 138/2016/TT-BTC, Thông tư 219/2016/TT-BTC, Thông tư 264/2016/TT-BTC. Tuy nhiên, đồng tiền khai thuế, nộp thuế là đồng Việt Nam dẫn đến sự không thống nhất giữa đồng tiền xác định mức thu phí, lệ phí với đồng tiền xác định nghĩa vụ nộp phí, lệ phí vào ngân sách nhà nước (NSNN); các tổ chức, cơ quan thu phí, lệ phí phải chuyển ngoại tệ ra đồng Việt Nam để khai, nộp vào NSNN. Để đơn giản thủ tục cho các cơ quan, tổ chức được phép thu phí, lệ phí bằng ngoại tệ, dự thảo đề xuất bổ sung quy định các loại phí này được khai, nộp bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi…

PV: Có ý kiến băn khoăn rằng, việc cho nộp thuế bằng ngoại tệ sẽ phát sinh thêm các thủ tục hành chính; đặc biệt công tác quản lý thuế có thống nhất và chặt chẽ, quan điểm của ông về vấn đề này ra sao?

PGS.TS Lê Xuân Trường: Trong dự thảo thông tư vừa đưa ra lấy ý kiến, Bộ Tài chính khẳng định rằng, những điểm mới không phát sinh thêm thủ tục hành chính cho NNT; công tác quản lý thuế luôn được đảm bảo chặt chẽ, thống nhất.

Cụ thể hơn, dự thảo thông tư đưa ra quy định, trường hợp NNT khai thuế, nộp thuế bằng ngoại tệ thì tỷ giá giao dịch được xác định qua hai trường hợp. Thứ nhất, trường hợp NNT khai thuế và nộp thuế bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi, thực hiện hạch toán kế toán và lập báo cáo tài chính bằng đồng Việt Nam thì quyết toán thuế theo đồng Việt Nam; tỷ giá quy đổi là tỷ giá mua vào của ngân hàng nơi thực hiện giao dịch nộp thuế; trường hợp ngân hàng nơi giao dịch không công bố tỷ giá thì tỷ giá quy đổi là tỷ giá mua vào của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam công bố.

Thứ hai, trường hợp NNT khai thuế và nộp thuế bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi, thực hiện hạch toán kế toán và lập báo cáo tài chính bằng ngoại tệ theo chấp thuận của Bộ Tài chính, thì tỷ giá quy đổi từ ngoại tệ tự do chuyển đổi sang loại ngoại tệ hạch toán thực hiện theo tỷ giá mua vào do ngân hàng nơi giao dịch công bố; trường hợp ngân hàng nơi giao dịch không công bố tỷ giá thì tỷ giá quy đổi là tỷ giá mua vào của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam công bố.

Đồng thời, dự thảo thông tư cũng nêu rõ: Đối với thuế TNDN cơ sở xác định thuế TNDN phải nộp là lợi nhuận trước thuế theo báo cáo tài chính, chi phí được trừ theo pháp luật thuế TNDN. Do đó, dự thảo hướng dẫn tỷ giá khai, nộp thuế TNDN là tỷ giá quy đổi báo cáo tài chính ra đồng Việt Nam. Nếu quy định một tỷ giá khác sẽ tăng việc cho doanh nghiệp vì doanh nghiệp sẽ phải quy đổi lại báo cáo tài chính để khai thuế, tính thuế TNDN.

Đối với thuế thu nhập cá nhân (TNCN), thuế nhà thầu nước ngoài (do bên Việt Nam nộp thay), cơ sở tính thuế phải nộp là thu nhập của người lao động, doanh thu của nhà thầu theo từng lần thanh toán. Do vậy, dự thảo hướng dẫn là tỷ giá mua vào của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam tại ngày cuối cùng của kỳ tính thuế (tương đương NNT đang có ngoại tệ, phải bán ngoại tệ để nộp thuế bằng đồng Việt Nam).

PV: Xin cảm ơn ông!

Văn Tuấn (thực hiện)

Văn Tuấn (thực hiện)