Đầu tư trọng tâm, trọng điểm cảng hàng không, sân bay: Thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng

Cảng hàng không Quốc tế Nội Bài.

Tuy nhiên, việc phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc giai đoạn này vẫn phải tính đến sự phát triển của kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng cũng như trong đồng bộ tổng thể quy hoạch phát triển của ngành Giao thông vận tải (GTVT).

6 tiêu chí chính về làm sân bay

Theo Bộ GTVT, hiện cả nước có 22 cảng hàng không, sân bay, trong đó có 9 cảng hàng không quốc tế và 13 cảng hàng không nội địa được phân chia theo khu vực. Đến năm 2030, nước ta sẽ có 26 cảng hàng không bao gồm 13 cảng hàng không quốc tế, 13 cảng hàng không nội địa. Đến năm 2050 có 30 cảng hàng không bao gồm 15 cảng hàng không quốc tế, 15 cảng hàng không nội địa, trong đó cảng hàng không thứ 2 cho vùng Thủ đô sẽ được nghiên cứu vị trí khi có nhu cầu, dự kiến nghiên cứu sau năm 2030.

So với giai đoạn đến năm 2030, hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc được bổ sung thêm 4 cảng hàng không gồm Nà Sản, Lai Châu, Cao Bằng và cảng hàng không thứ 2 cho vùng Thủ đô sẽ được nghiên cứu vị trí khi có nhu cầu, dự kiến vào năm 2040.

Bộ GTVT cũng ước tính chi phí đầu tư giai đoạn 2020 - 2030 khoảng 365.100 tỷ đồng; giai đoạn 2030 - 2050 khoảng 866.360 tỷ đồng. Nguồn vốn thực hiện quy hoạch được huy động tổng hợp các nguồn lực đầu tư khác nhau như vốn vay ODA, nguồn vốn ngân sách, vốn vay thương mại từ các tổ chức tài chính, vốn từ xã hội hóa đầu tư theo hình thức PPP (hợp tác công tư).

Đại diện Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải (TEDI) - đơn vị thực hiện quy hoạch cho rằng, đối với các cảng hàng không mới, căn cứ tính toán hiệu quả kinh tế, kinh nghiệm quốc tế, tư vấn đưa ra 6 tiêu chí chính về sự cần thiết và mức độ khả thi làm sân bay mới bao gồm: nhu cầu sản lượng; kinh tế xã hội (tăng GDP, việc làm, thúc đẩy du lịch); an ninh quốc phòng (chiến lược, dự phòng chiến lược); khẩn nguy cứu trợ; điều kiện tự nhiên (vùng trời, tĩnh không, thời tiết, đất đai) và cự ly bố trí (cự ly tới đô thị trung tâm, cự ly tới sân bay lân cận).

Qua nghiên cứu trên thế giới cho thấy 75% người dân có thể tiếp cận với cảng hàng không trong bán kính 100km, theo tiêu chí này, Việt Nam có thể đáp ứng 98% vào năm 2030. Hệ thống cảng hàng không nước ta phân bố hài hoà trên toàn lãnh thổ. Tuy nhiên, nhiều vùng Tây Bắc, Tây Nguyên người dân chưa tiếp cận được cảng hàng không trong bán kính 100km hay còn một số cảng chưa đạt công suất, một số lại vượt quá công suất thiết kế nên thời gian tới cần xem xét.

Cần tính đến hiệu quả, an ninh, an toàn

Cũng theo Bộ GTVT, ngay sau khi lấy ý kiến các bộ, ngành địa phương về dự thảo quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050, Bộ GTVT đã nhận được khá nhiều đề xuất xây dựng sân bay. Trong đó, tỉnh Ninh Bình cũng đề xuất Bộ GTVT nghiên cứu bổ sung sân bay tại huyện Kim Sơn hoặc huyện Yên Khánh dù chưa xác định được vị trí cụ thể trong quá trình lập quy hoạch. Tỉnh Hà Tĩnh đề xuất bổ sung sân bay quốc tế Hà Tĩnh tại 2 huyện Thạch Hà và Cẩm Xuyên; tỉnh Bình Phước vừa đề nghị bổ sung Cảng hàng không Bình Phước. Tỉnh Cao Bằng cũng kiến nghị đưa sân bay Cao Bằng vào quy hoạch hay Hà Giang cũng muốn xây dựng sân bay tại huyện Bắc Quang. Trước đó, Sở GTVT Bắc Giang cũng đề xuất chuyển sân bay quân sự Kép thành sân bay lưỡng dụng để thu hút đầu tư, tạo đột phá phát triển kinh tế của vùng và Bắc Giang nói riêng. Tương tự, tỉnh Ninh Thuận cũng đề xuất quy hoạch sân bay Thành Sơn (nằm ở thành phố Phan Rang) hoạt động bay dân dụng thay vì chỉ hoạt động quân sự như trước.

Ngoài việc đề nghị bổ sung sân bay địa phương vào quy hoạch, một số tỉnh đã có sân bay đề xuất chuyển cảng hàng không nội địa thành cảng quốc tế như: Liên Khương (Đà Lạt), Buôn Ma Thuột (Đăk Lăk), Phù Cát (Bình Định), Tuy Hòa (Phú Yên)…

Theo Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn, qua kết quả nghiên cứu của Tư vấn lập quy hoạch, Việt Nam có 22 cảng hàng không (có 9 cảng hàng không quốc tế và 13 cảng hàng không nội địa), chưa có cảng hàng không đầu mối lớn trung chuyển mang tầm khu vực thế giới. Mặt khác, một số cảng hàng không khai thác vượt công suất thiết kế, nhiều hạng mục chưa được đầu tư nâng cấp, công suất các cảng hàng không cần được cân đối cho sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Trí Dũng – Văn Nam

Trí Dũng – Văn Nam