Năm 2020 nhiều dấu ấn của ngành Giao thông vận tải

Cao tốc TP. Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây

Năm 2021 và nhiệm kỳ (2021 - 2025) vẫn cần những cơ chế chính sách phù hợp để thu hút nhiều nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh vốn ngân sách Nhà nước mới chỉ đáp ứng được 1 phần.

Hạ tầng giao thông được đầu tư hiệu quả

Theo Bộ GTVT, năm 2020 và giai đoạn 2016 - 2020, công tác đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Nhiều công trình giao thông lớn, hiện đại đã và đang từng bước được đầu tư xây dựng, góp phần tạo diện mạo mới cho đất nước, tạo lập được sự kết nối giữa các vùng miền trong cả nước và với quốc tế.

Đặc biệt, lĩnh vực đường bộ có nhiều đột phá, đã hoàn thành đầu tư xây dựng giai đoạn 2011 - 2020 khoảng 1.074 km đường cao tốc, đưa tổng chiều dài cao tốc đang khai thác lên 1.163km. Mạng lưới quốc lộ đạt 24.598km, các tuyến quốc lộ chính yếu được đưa vào cấp kỹ thuật, thay thế cầu yếu và đồng bộ tải trọng; tỷ lệ mặt đường bê tông nhựa được nâng lên 64%.

Một số mục tiêu năm 2021

Năm 2021, Bộ Giao thông vận tải cũng đề ra mục tiêu tiếp tục duy trì hoạt động vận tải ổn định, dần phục hồi trong điều kiện dịch Covid-19 được kiểm soát tốt, vận chuyển hành khách tăng từ 5 - 6%, vận tải hàng hóa tăng đến 10%, hàng thông qua cảng biển tăng 7 - 8% so với năm 2020. Mặt khác, tiếp tục tái cơ cấu thị phần vận tải theo hướng giảm thị phần vận tải đường bộ, tăng thị phần các phương thức vận tải đường thủy nội địa và đường sắt; chú trọng phát triển vận tải đa phương thức và dịch vụ logistics...

Riêng trong năm 2020, Bộ GTVT hoàn thành đưa vào khai thác 21 công trình, dự án và hoàn tất thủ tục, triển khai thi công 19 công trình dự án mới. Bên cạnh đó, Bộ GTVT đã hoàn thiện thủ tục và triển khai khởi công các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam được chuyển sang hình thức đầu tư công, đồng thời đã trình Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiến nghị chuyển đổi hình thức đầu tư đối với 2 dự án thành phần đầu tư theo hình thức PPP do không lựa chọn được nhà đầu tư (Quốc lộ 45 - Nghi Sơn và Nghi Sơn - Diễn Châu).

Cùng với đó, Bộ GTVT cũng báo cáo Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ khó khăn vướng mắc về thể chế đối với dự án đường cao tốc Bến Lức - Long Thành; dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long; dự án nâng cấp, sửa chữa đường cất, hạ cánh, đường lăn Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và Nội Bài,...

Năm 2020 và giai đoạn 2016 - 2020, hệ thống hạ tầng giao thông đã được đầu tư phát triển nhanh, phát huy hiệu quả cao; bộ mặt kết cấu hạ tầng giao thông của đất nước đã có những chuyển biến hết sức rõ nét. Nhiều công trình lớn, hiện đại đã được đưa vào khai thác.

Tuy nhiên, hệ thống giao thông vẫn còn thiếu đồng bộ, tính kết nối vẫn chưa cao, chi phí vận tải chưa hợp lý và giảm hiệu quả khai thác vận tải. Chất lượng dịch vụ vận tải đường sắt, đường thủy nội địa còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu,...

Huy động vốn đầu tư từ các nguồn ngoài ngân sách

Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể, bước vào năm 2021 và giai đoạn 2021 - 2025, trong bối cảnh sẽ có sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế thời kỳ hậu Covid-19, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra mạnh mẽ. Nhu cầu vận tải hàng hoá, đi lại trong nước cũng như quốc tế sẽ tăng cao trong đó có lĩnh vực an toàn giao thông. Vì thế đòi hỏi cả hệ thống chính trị vào cuộc đồng bộ, quyết liệt và hiệu quả hơn để tiếp tục mục tiêu kiềm chế và làm giảm tai nạn giao thông. Năm 2021, Bộ GTVT cũng đề ra mục tiêu tiếp tục duy trì hoạt động vận tải ổn định, dần phục hồi trong điều kiện dịch Covid-19 được kiểm soát tốt, vận chuyển hành khách tăng từ 5 - 6%, vận tải hàng hóa tăng đến 10%, hàng thông qua cảng biển tăng 7 - 8% so với năm 2020. Mặt khác, tiếp tục tái cơ cấu thị phần vận tải theo hướng giảm thị phần vận tải đường bộ, tăng thị phần các phương thức vận tải đường thủy nội địa và đường sắt; chú trọng phát triển vận tải đa phương thức và dịch vụ logistics...

Về đầu tư phát triển, Bộ GTVT đặt mục tiêu hoàn thành kế hoạch đầu tư công năm 2021, với số vốn dự kiến giải ngân khoảng 46.005 tỷ đồng; đẩy tiến độ xây dựng các dự án giao thông cao tốc Bắc - Nam, cao tốc Bến Lức - Long Thành, các dự án đường bộ, đường sắt quan trọng, cấp bách...

Phát biểu tại hội nghị tổng kết năm 2020 của Bộ GTVT triển khai nhiệm vụ 2021, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh, năm 2020, Bộ GTVT hoàn thiện thể chế, tháo gỡ vướng mắc về quy định pháp luật, hoàn thành các quy hoạch, nâng cao hiệu quả quản lý; thúc đẩy các dự án quan trọng của ngành dù một số dự án chậm nhưng chặt chẽ và an toàn, hiệu quả, chất lượng hơn; tái cấu trúc ngành vận tải nâng cao năng suất; công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông được đảm bảo tích cực, giảm thiểu tai nạn giao thông; phối hợp với địa phương tháo gỡ khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng...

Tuy nhiên, ngành GTVT cũng đứng trước khó khăn như: Các dự án công trình khởi công mới, đặc biệt vốn ngân sách nhà nước, đầu tư vốn PPP (đối tác công – tư) giai đoạn 2016 - 2020 rất ít so với yêu cầu, không đạt mục tiêu đề ra. Nhiều dự án đặc biệt quan trọng tiến độ chưa đáp ứng yêu cầu như dự án liên vùng, đường sắt đô thị. Vận tải hàng hóa chưa đáp ứng yêu cầu do đường bộ còn thấp, chi phí lớn và tăng logicstics, đầu tư chưa quan tâm đến đường thủy, đường sắt, năng lực nhiều cảng còn hạn chế. Hạ tầng hàng không được nâng cấp mở rộng nhưng chưa đáp ứng yêu cầu. Thiếu giao thông kết nối liên vùng, đô thị lớn với vùng kinh tế, sân bay và cảng biển.

Trong vòng 5 năm nữa, với tốc độ gia tăng xe cá nhân sẽ không thể nào hạn chế được ùn tắc giao thông. Các đô thị lớn càng xây dựng hạ tầng đường sá thì càng ùn tắc, bởi hấp dẫn người dân đổ về (Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh mỗi năm tăng 200.000 người dân) nên không hạ tầng nào có thể đáp ứng nổi tốc độ gia tăng phương tiện giao thông cá nhân dẫn đến ùn tắc và ô nhiễm môi trường.

Nguyên nhân của vấn đề này là sự thiếu đồng bộ bất cập về đầu tư và pháp luật để triển khai thực hiện bị quy định rất nhiều hệ thống văn bản quy phạm pháp luật; chất lượng quy hoạch của ngành chưa được điều chỉnh cập nhật, công tác xây dựng kế hoạch thực hiện quy hoạch còn rất lúng túng; bố trí nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng của Nhà nước còn thiếu trong khi nhu cầu đầu tư lớn.

Thời gian tới, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu Bộ GTVT khẩn trương tập trung hoàn thành các quy hoạch giao thông; tập trung xây dựng kế hoạch trung hạn 2021 - 2025, đẩy mạnh tiến độ giải ngân các dự án trọng điểm đã có nguồn vốn bố trí; đẩy mạnh huy động nguồn vốn xã hội hóa; đẩy nhanh tiến độ đầu tư hạ tầng các dự án giao thông; tái cơ cấu vận tải, giảm thiểu tai nạn giao thông; các bộ, ngành phối hợp tháo gỡ vướng mắc để đưa dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông đưa vào khai thác vận hành…

Trí Dũng – Văn Nam

Trí Dũng – Văn Nam