Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông tăng chi phí do thiếu kinh nghiệm làm tổng thầu!?

Bộ Giao thông - Vận tải đưa ra nhiều nguyên nhân làm Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Động “đội" vốn. Ảnh: TL

>> Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông: Làm rõ trách nhiệm việc 'đội' thêm 339 triệu USD

Lần đầu tiên thực hiện tổng thầu nên lúng túng

Theo giải trình của Cục Đường sắt Việt Nam, Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông bị chậm tiến độ, phải điều chỉnh tăng nguồn vốn 339 triệu USD so với phê duyệt ban đầu là do tổng thầu kiểm soát các thầu phụ thi công không chặt chẽ, còn phụ thuộc nhiều vào Ban Quản lý dự án, tư vấn giám sát.

Bên cạnh đó, công tác lập, trình phê duyệt thiết kế bảo vệ thi công và biện pháp thi công chi tiết cũng chậm trễ. Thêm vào đó, Dự án cũng gặp rất nhiều khó khăn và phức tạp trong giải phóng mặt bằng.

Một nguyên nhân quan trọng nữa được Cục Đường sắt Việt Nam đưa ra là cả nhà thầu Trung Quốc và chủ đầu tư đều lần đầu tiên thực hiện hợp đồng EPC (tư vấn, thiết kế - cung cấp thiết bị - xây lắp, vận hành), dẫn đến lúng túng, chậm chạp trong triển khai.

Thêm vào đó, với dự án xây dựng đường sắt đô thị, từ khi bắt đầu xây dựng đã cần phải có công ty quản lý vận hành và khai thác, nhưng đến nay với dự án trên, công ty này cũng chưa được thành lập nên chưa tuyển dụng và đào tạo được nhân lực.

68,5 triệu USD một km đường!

Được biết, thời điểm tháng 12/2013, Công ty hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc - Tổng thầu EPC đã có văn bản đề nghị điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư dự án.

Chủ đầu tư và tư vấn thẩm tra là Tổng công ty tư vấn thiết kế giao thông vận tải – TEDI đã rà soát, tính toán, xác định tổng mức đầu tư điều chỉnh là 891,92 triệu USD, tương ứng 18.792 tỷ đồng, giá trị tăng thêm so với tổng mức đầu tư được duyệt 552,86 triệu USD năm 2009 là 339,06 triệu USD, tương ứng 7.144 tỷ đồng. Sau đó, Bộ GTVT đã kiến nghị Chính phủ cho phép điều chỉnh dự án theo tổng mức dự kiến trên.

Cũng theo Cục Đường sắt Việt Nam, 3 nhóm nguyên nhân đẩy chi phí dự án tăng cao gồm: Điều chỉnh, bổ sung phát sinh so với thiết kế cơ sở (thay đổi phương án nhà ga, thay vật liệu vỏ tàu…), biến động giá nguyên, vật liệu, tỷ giá quy đổi, chế độ chính sách và giải phóng mặt bằng kéo dài…

Đơn cử như tại gói thầu chính số 1 (thiết kế, cung cấp thiết bị, vật tư và xây lắp), Tổng thầu EPC đã có văn bản về việc đề nghị điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư kèm theo báo cáo phân tích tăng tổng mức đầu tư phát sinh thêm khoảng gần 260 triệu USD (chưa bao gồm chi phí dự phòng 25,8 triệu USD). Theo đó, nhà ga từ 2 tầng được nâng lên 3 tầng để thêm phòng chức năng tại tầng 2, nhằm giảm thiểu khối lượng giải phóng mặt bằng và để mỗi nhà ga có thêm cầu vượt cho người đi bộ.

Đáng chú ý, việc điều chỉnh này tuy làm giảm được 43 triệu USD chi phí giải phóng mặt bằng, nhưng lại khiến tổng chi phí tăng 84 triệu USD mức tăng do trượt giá và thay đổi quy mô.

Một ví dụ khác, tại khu vực Depot (trung tâm bảo dưỡng, sửa chữa) tại quận Hà Đông có nền đất yếu ở độ sâu từ 2 đến 3 m, song tư vấn lập dự án cũng không đề xuất phương án xử lý. Đến khi triển khai thiết kế kỹ thuật, tư vấn thiết kế đã kiến nghị phải xử lý để đảm bảo chất lượng công trình với chi phí là 13 triệu USD.

Ngoài ra, do các thay đổi biến động giá, chế độ, chính sách cũng như khối lượng đơn giá mà trong thiết kế cơ sở chưa tính chính xác nên cần bổ sung khoảng 95 triệu USD…

Chính vì vậy, dựa trên cơ sở rà soát tính toán của Cục Đường sắt và Tư vấn thẩm tra (TEDI), Bộ GTVT đã có kiến nghị Chính phủ về việc điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án điểu chỉnh vốn lên tới 891 triệu USD cho 13,05 km, tức là chi phí bình quân đầu tư 1 km của tuyến đường này lên tới 68,5 triệu USD.

Trí Dũng

Trí Dũng