TP.Hồ Chí Minh: Mục tiêu hiện thực hóa khát vọng vươn lên tầm đẳng cấp khu vực, quốc tế

Toàn cảnh cuộc hội thảo khoa học do UBND TP.Hồ Chí Minh tổ chức. Ảnh: Gia Cư

Hội thảo khoa học mang chủ đề: Định hướng phát triển TP.Hồ Chí Minh (TP.HCM) thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 vừa được UBND TP tổ chức sáng 5/5 đã thu hút sự quan tâm của các cấp lãnh đạo cùng nhiều học giả, trí thức trong nước.

Cần có những giải pháp đột phá

Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong nhắc lại thông tin, trong hơn 45 năm qua, TP.HCM là đô thị lớn nhất cả nước về dân số và quy mô kinh tế. Giai đoạn 2016 - 2019, GRDP của TP.HCM tăng bình quân 7,72%, duy trì vai trò đầu tàu kinh tế của đất nước, đóng góp hơn 22% GDP và hơn 26% thu ngân sách cả nước.

Riêng năm 2020, mặc dù bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19, TP.HCM vẫn cơ bản hoàn thành nhiệm vụ kép, kinh tế tăng trưởng 1,39%, thu ngân sách đạt hơn 371.000 tỷ đồng và vẫn đóng góp hơn 25% thu ngân sách quốc gia. Đặc biệt, tỷ trọng thu nội địa trong tổng thu ngân sách trên địa bàn TP.HCM đã tăng từ mức 61,1% năm 2016 lên 71,4% năm 2020.

Với những điểm sáng nêu trên, đồng thời quán triệt tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII với mục tiêu đến năm 2045, Việt Nam sẽ trở thành nước phát triển, Chủ tịch UBND Nguyễn Thành Phong cho biết, TP.HCM đã chủ động triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ XI và đề ra mục tiêu trung và dài hạn.

Để triển khai hiệu quả những định hướng đó, theo ông Nguyễn Thành Phong, TP.HCM nhận thức cần phải phân tích, đánh giá, dự báo các yếu tố, điều kiện phát triển đặc thù, nhất là khơi dậy các tiềm năng, thế mạnh của TP.HCM. Đồng thời, tìm kiếm các mô hình, giải pháp đột phá để phát triển TP.HCM trong bối cảnh mới và cụ thể các mô hình, giải pháp này như là một đầu bài trong nhiệm vụ quy hoạch thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Trong đó, việc tổ chức hội thảo hôm nay là một trong số nhiều giải pháp để TP.HCM lắng nghe các ý kiến, hiến kế nhằm hiện thực hóa khát vọng phát triển, vươn lên mạnh mẽ của TP.HCM, đưa TP.HCM hướng tới là một đại đô thị thông minh, năng động, sáng tạo, mang đẳng cấp khu vực và quốc tế.

Với tinh thần cầu thị, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong mong muốn nhận được nhiều góp ý, hiến kế về nhiệm vụ lập quy hoạch, làm thế nào để công tác quy hoạch lường hết những khó khăn, thách thức của dịch bệnh tác động đến tăng trưởng kinh tế TP.HCM. Ngoài ra, các quan điểm, chiến lược, định hướng phát triển của TP.HCM thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cần được định hình và thể hiện như thế nào để quy hoạch thực sự là công cụ quan trọng để quản lý và điều hành phát triển kinh tế - xã hội…

Báo cáo đề dẫn hội thảo, PGS.TS Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM cho biết, hội thảo đã nhận được hơn 80 bài tham luận từ các chuyên gia, nhà khoa học, lãnh đạo các trường Đại học, các sở ngành, quận huyện, Bộ tư lệnh Quân Khu 7, các doanh nghiệp gửi về.

Các tham luận đề cập đến khát vọng, triển vọng phát triển kinh tế TP.HCM giai đoạn 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nội dung các bài viết thể hiện sự phát triển của TPHCM cần theo hướng đô thị bền vững, đô thị thông minh, trong đó cần tập trung đẩy nhanh chính quyền số, xã hội số, nâng cao chất lượng dịch vụ công. Đồng thời, định hướng cơ cấu kinh tế TP.HCM trên quan điểm kinh tế vùng, thể hiện vai trò hạt nhân trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, vùng Đông Nam bộ.

Các tham luận khẳng định chỉ có con đường phát triển khoa học công nghệ, nâng cao năng suất các yếu tố tổng hợp để đẩy nhanh tiến trình tăng trưởng theo chiều sâu, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Bên cạnh đó, các nhà khoa học đưa ra triển vọng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong dự báo và mô phỏng kinh tế - tài chính bằng việc phát triển điện toán lượng tử hay ứng dụng AI vào triển khai đô thị thông minh, xã hội số.

Ngoài ra hội thảo cũng ghi nhận một số định hướng chiến lược về phát triển TP. Thủ Đức, xứng tầm là cực tăng trưởng mới của một “thành phố trong lòng thành phố” và trong mối liên kết các đô thị vùng Đông Nam bộ. Cùng với đó, hội thảo cũng ghi nhận một số bài tham luận đề cập đến kinh tế tuần hoàn, trong đó gợi ý một số chính sách phát triển kinh tế tuần hoàn tại TP.HCM hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

Theo PGS.TS Trần Hoàng Ngân, đây là nguồn tài liệu quý giá bước đầu để TP.HCM làm dữ liệu đầu vào, phục vụ cho nhiệm vụ lập Quy hoạch phát triển TP.HCM thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Cần cơ chế phù hợp để thay "chiếc áo chật"

TS Trần Du Lịch chuyên gia kinh tế, thành viên tổ tư vấn Chính phủ cho rằng, việc giữ vững vị thế, vai trò đầu tàu của TP.HCM là vấn đề mang tầm quốc gia chứ không phải chuyện riêng của TP.HCM. Theo TS Trần Du Lịch, Việt Nam có phát triển được hay không, nằm ở chỗ có hay không tận dụng được động lực này – phát triển đầu tàu TP.HCM.

Tiến sĩ Trần Du Lịch phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Gia Cư

Trước thực tế TP.HCM đang giảm dần tốc độ tăng trưởng, TS Trần Du Lịch cho rằng TP.HCM phải xem lại khả năng chống chịu trước những bất thường của nền kinh tế. Bất cập lớn nhất vẫn là hạ tầng, nhất là giao thông kết nối vùng – mà theo TS Trần Du Lịch là quá chậm trễ để giải quyết bài toán liên vùng để phát triển. Đây là đô thị đặc biệt, có nhiều lần có cơ chế đặc thù nhưng vẫn là chiếc “áo chật”, hạn chế khả năng năng động sáng tạo của TP.HCM.

Để TP.HCM tiếp tục giữ vai trò đầu tàu, động lực tăng trưởng của cả nước, TS Trần Du Lịch cho rằng, trong 10 năm tới TP.HCM cần duy trì tốc độ tăng trưởng gấp 1,2-1,5 lần mức bình quân cả nước. Hoạt động kinh tế phải là hoạt động mang tính thị trường nhất cả nước, nếu không sẽ không còn năng động.

“Theo tôi, vấn đề đột phá là giao thông kết nối vùng. Tôi rất buồn là chúng ta đã quy hoạch đường vành đai 1-2-3-4 nhưng đến nay chưa cái nào hoàn thành. Đường bao nhiêu mét đã có hết trong quy hoạch. Nhưng thực tế… không ai làm! Với giao thông thế này đừng bao giờ nói liên kết vùng. Nếu không đột phá cái này để phát triển vùng, thì TP.HCM sẽ bị bó và không phát triển được”, TS Trần Du Lịch nói.

Liên quan cơ chế đặc thù, ông cho rằng TP.HCM không cần cơ chế đặc thù mà cần cơ chế phù hợp với siêu đô thị, để TP.HCM được phát huy tính năng động sáng tạo, phát huy được vai trò của mình, giữ được vị trí đầu tàu.

Theo ông Trần Du Lịch, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Điều 11, 12, 13 có 3 cơ chế rất rõ, thế nào là phân cấp, thế nào là phân quyền, thế nào là ủy quyền nhưng trong các luật chuyên ngành thì không. Do đó, chúng ta cần rà lại những luật chuyên ngành liên quan, những gì cần phân cấp, những gì cần phân quyền, những gì cần ủy quyền cho TP.HCM trong từng lĩnh vực. Từ đó, TP.HCM hoàn toàn có thể năng động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm.

Để làm việc này, ông Trần Du Lịch đưa ra 2 hình thức. Một, ở mức thấp là thông qua Thường vụ Quốc hội và Chính phủ ban hành nghị định. Hai, cao hơn là thành một nghị quyết để minh bạch, tạo được một không gian và khung pháp lý để TP.HCM phát huy được tính năng động, sáng tạo.

Vấn đề thứ 2 theo TS Trần Du Lịch đó là cơ chế. Ông nói: "Chúng ta hay nói là cơ chế đặc thù cho TP, nhưng quan điểm của tôi là TP cần cơ chế phù hợp với siêu đô thị. Chúng ta cần cơ chế phù hợp chứ không phải cái gì nó lạ lùng" - TS Trần Du Lịch đề xuất.

Phân tích các thách thức, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng góp ý, quy hoạch chung của TP.HCM được quy hoạch từ năm 2010, đã đến lúc cần nghiên cứu và điều chỉnh quy hoạch. Về hạ tầng giao thông, cấp thoát nước, thu gom và xử lý rác thải đô thị, Thứ trưởng Lê Quang Hùng nhận xét, TP.HCM đã xác định rõ mục tiêu, vấn đề quan trọng là tổ chức thực hiện. Thứ trưởng khẳng định, Bộ Xây dựng sẽ đồng hành với TP.HCM để TP.HCM đạt được mục tiêu phát triển đề ra.

Đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ - Thứ trưởng Lê Xuân Định cho rằng, sự phát triển năng động, sáng tạo của TP hiện nay cũng như giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045 hoàn toàn phụ thuộc vào dư địa của năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất đa ngành, đa lĩnh vực thông qua việc ứng dụng phát triển khoa học, kỹ thuật. Do vậy, TP cần quan tâm, ưu tiên phát triển nguồn nhân lực, ứng dụng khoa học công nghệ, khởi nghiệp sáng tạo mang tính chiến lược bền vững./.

Gia Cư

Gia Cư