Một số khoản thu ngân sách bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh

Thu từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt khá là một trong những tín hiệu khả quan của ngân sách nhà nước 9 tháng.

Thu nội địa tháng 9 giảm khoảng 17 nghìn tỷ đồng

Thu ngân sách nhà nước (NSNN) tháng 9 ước đạt 65,2 nghìn tỷ đồng. Trong đó: Thu nội địa ước đạt 49 nghìn tỷ đồng. Do ảnh hưởng nghiêm trọng của dịch Covid-19, số thu nội địa tháng 9 tiếp tục giảm mạnh (giảm khoảng 17 nghìn tỷ đồng so với tháng 8). Thu từ dầu thô ước đạt 3,4 nghìn tỷ đồng. Thu từ hoạt động xuất nhập khẩu ước đạt 24,58 nghìn tỷ đồng, giảm 3,9 nghìn tỷ đồng so với tháng 8; sau khi hoàn thuế giá trị gia tăng theo chế độ, thu cân đối ngân sách là 12,6 nghìn tỷ đồng.

Trong tháng 9, kim ngạch xuất nhập khẩu có thuế ước đạt 10,7 tỷ USD, giảm 2,1% so với tháng trước (trong đó, kim ngạch nhập khẩu ô tô giảm 27,9%; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng giảm 2,4%; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện giảm 1,5%,...), làm giảm thu NSNN trong lĩnh vực này.

Lũy kế thu NSNN 9 tháng ước đạt 1.077,4 nghìn tỷ đồng, bằng 80,2% dự toán, tăng 9,2% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, thu nội địa ước đạt 872,28 nghìn tỷ đồng, bằng 77% dự toán.

Mặc dù chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của dịch bệnh Covid-19 và có xu hướng giảm những tháng vừa qua, nhưng tính chung 9 tháng, thu nội địa vẫn đảm bảo tiến độ dự toán và tăng so với cùng kỳ. Nguyên nhân là nhờ đà tăng trưởng của nền kinh tế từ những tháng cuối năm 2020, một số ngành, lĩnh vực được hưởng lợi từ chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, duy trì được mức tăng trưởng khả quan (như: ngân hàng, chứng khoán, bất động sản...) tạo thêm nguồn thu cho NSNN.

Tuy nhiên, nếu phân tích cụ thể các con số thu, từ khi dịch bệnh đợt 4 bùng phát trở lại, diễn biến thu nội địa có xu hướng giảm, trong đó thu nội địa từ thuế, phí (không kể yếu tố gia hạn) từ mức tăng 9,1% của tháng 6, sang tháng 7 giảm 10,8%, tháng 8 giảm 21% và tháng 9 giảm 26,5% so với cùng kỳ năm 2020.

Bên cạnh số thu nội địa, thu từ dầu thô 9 tháng qua ước đạt 29,1 nghìn tỷ đồng, bằng 125,4% dự toán. Thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu lũy kế 9 tháng ước đạt 175,3 nghìn tỷ đồng, bằng 98,2% dự toán, tăng 30,3% so cùng kỳ năm 2020, trên cơ sở tổng số thu thuế ước đạt 284,6 nghìn tỷ đồng, bằng 90,3% dự toán, tăng 24,5% so cùng kỳ, chủ yếu do kim ngạch xuất nhập khẩu những tháng đầu năm tăng (trong đó kim ngạch xuất nhập khẩu có thuế lũy kế 9 tháng ước tăng 33,14% so cùng kỳ); hoàn thuế giá trị gia tăng theo chế độ khoảng 109,3 nghìn tỷ đồng, bằng 80,1% dự toán. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 đến hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp, số thu từ hoạt động xuất nhập khẩu từ tháng 8 đến nay có xu hướng giảm mạnh (so với tháng trước, số thu tháng 8 giảm 19,1%; tháng 9 giảm 13,6%).

Chi 29,1 nghìn tỷ đồng cho phòng chống dịch

Về chi ngân sách, theo Bộ Tài chính, tổng chi NSNN tháng 9 ước đạt 116,3 nghìn tỷ đồng. Lũy kế chi 9 tháng ước đạt 1.030,5 nghìn tỷ đồng, bằng 61,1% dự toán.

Các nhiệm vụ chi ngân sách trong 9 tháng đầu năm được thực hiện theo dự toán và tiến độ triển khai nhiệm vụ chuyên môn của các đơn vị sử dụng ngân sách. Cả ngân sách trung ương (NSTW) và ngân sách địa phương đã ưu tiên bố trí chi cho công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Ước tính đến hết tháng 9, NSNN đã chi 29,1 nghìn tỷ đồng cho phòng chống dịch (19,7 nghìn tỷ đồng) và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 (9,4 nghìn tỷ đồng). Trong đó, trung ương đã chi 16,35 nghìn tỷ đồng, bao gồm: 10,83 nghìn tỷ đồng từ dự phòng NSTW năm 2021 để mua vắc-xin và chi cho công tác phòng, chống dịch (bổ sung cho Bộ Y tế 6,9 nghìn tỷ đồng, Bộ Quốc phòng 1,71 nghìn tỷ đồng, Bộ Công an 539,7 tỷ đồng, hỗ trợ các địa phương 1,68 nghìn tỷ đồng); 5,1 nghìn tỷ đồng từ nguồn tiết kiệm chi NSTW năm 2020 bổ sung cho Bộ Y tế mua vắc-xin; 413 tỷ đồng từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi NSTW năm 2019 hỗ trợ cho các địa phương thực hiện chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do dịch Covid-19 theo Nghị quyết số 42/NQ-CP ngày 9/4/2020 của Chính phủ. Các địa phương đã chi từ NSĐP là 12,75 nghìn tỷ đồng cho công tác phòng, chống dịch và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do dịch Covid-19.

Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xuất Quỹ Vắc-xin phòng Covid-19 là 5,2 nghìn tỷ đồng để mua vắc-xin. Bên cạnh đó, thực hiện quyết định của Thủ tướng Chính phủ, đã xuất cấp vật tư, trang thiết bị dự trữ quốc gia cho công tác phòng, chống dịch, xuất cấp 80 nghìn tấn gạo dự trữ quốc gia để khắc phục hậu quả thiên tai, cứu trợ cho nhân dân trong dịp tết, giáp hạt đầu năm và một số địa phương bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Đồng thời, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định bổ sung 2.199 tỷ đồng từ nguồn dự phòng NSTW năm 2021 mua bù gạo dự trữ quốc gia đã xuất cấp để viện trợ, cứu trợ và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do dịch bệnh Covid-19.

Bộ Tài chính đã chủ động điều hành việc phát hành trái phiếu chính phủ để vừa sử dụng có hiệu quả ngân quỹ nhà nước, vừa đảm bảo nguồn thanh toán, chi trả kịp thời các khoản nợ gốc đến hạn và góp phần định hướng sự phát triển của thị trường, cơ cấu lại nợ công.

(Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ)

Minh Anh