Đại biểu chất vấn về quyên góp từ thiện, ba Bộ trưởng tham gia trả lời

Cá nhân, tổ chức nào sai sẽ xử lý theo pháp luật

Đề cao tính nhân văn của hoạt động quyên góp từ thiện, song đại biểu Dương Văn Phước (Quảng Nam) cho rằng, hệ lụy từ sự tùy tiện trong việc quyên góp cũng như quản lý chưa được chặt chẽ, làm mất đi ý nghĩa nhân văn, mất đi niềm tin của các nhà hảo tâm và người dân. “Quan điểm của Bộ trưởng về vấn đề này như thế nào? Bộ trưởng sẽ làm gì để góp phần quản lý, điều chỉnh các hoạt động thiện nguyện, quyên góp, cứu trợ trong thời gian tới”, đại biểu nêu câu hỏi.

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, Nghị định 64 năm 2008 của Chính phủ có đưa ra một nguyên tắc là khuyến khích các tổ chức, các cá nhân và mọi người dân tham gia làm việc từ thiện, tham gia cứu trợ, giúp đỡ người dân bị thiên tai, dịch bệnh... Tuy nhiên, chưa quy định cụ thể cách thức huy động, cấp phát của cá nhân, các tổ chức khác thế nào, bên cạnh quy định với Mặt trận Tổ quốc, Hội Chữ thập đỏ và Bộ Tài chính. Do đó, trong quá trình ủng hộ, quyên góp, cũng còn “chỗ này, chỗ kia, điều này, điều kia”.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung

Khẳng định tinh thần khuyến khích các tổ chức, cá nhân làm từ thiện, song Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng nêu rõ làm từ thiện phải có nguyên tắc, được quy định bằng pháp luật. Chính vì vậy, thời gian vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi Nghị định 64 và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định 93/2021/NĐ-CP ngày 27/10/2021, trong đó quy định rất rõ nguyên tắc, tiêu chí, cách làm.

"Từ 1/12, khi Nghị định 93 có hiệu lực, chắc chắn hoạt động quyên góp thiện nguyện sẽ đi vào nề nếp. Còn trong quá trình vừa qua, cá nhân nào, tổ chức nào sai thì phải xử lý theo pháp luật", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.

Điều hành phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc với trách nhiệm quản lý nhà nước trong lĩnh vực này báo cáo giải trình thêm. Về kết quả kiểm tra, xử lý, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an báo cáo để Quốc hội và cử tri cả nước được biết.

Nghị định 93 quy định cụ thể, chặt chẽ về hoạt động từ thiện

Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, trong hoạt động thiện nguyện, Nghị định 64 năm 2008 đã bộc lộ một số nhược điểm như về tính minh bạch, công khai, quy định đối với việc quản lý, sử dụng và phân phối hàng hoặc tiền, hay vấn đề mở tài khoản, đăng ký vận động,... Những hạn chế và nhược điểm đó nay đã được khắc phục bởi Nghị định 93 mà Bộ Tài chính đã chủ động tham mưu cho Chính phủ ban hành với nhiều điểm mới.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc

Cụ thể, Nghị định 93 đã quy định rõ các đối tượng từ Ủy ban Mặt trận Tổ quốc đến Hội Chữ thập đỏ, đến các tổ chức, cá nhân, các đơn vị liên quan thực hiện vấn đề thiện nguyện, vận động, tài trợ. Trong đó, quy định rõ việc quản lý tiền, các loại hàng hóa như vàng, ngoại tệ và việc phân bổ các vật tư, hàng hóa và tiền cho các đối tượng được thụ hưởng.

Nghị định cũng quy định về ghi chép đầy đủ quá trình vận động và được mở tài khoản tại ngân hàng thương mại theo từng đợt vận động hoặc tại Kho bạc. Sau đợt vận động đó, các tổ chức, cá nhân phải thực hiện việc đóng tài khoản và niêm yết công khai đối với hàng hóa, tiền hoặc tài sản đã nhận vận động và phân phối hàng hóa một cách minh bạch. Đồng thời quy định chế độ báo cáo chặt chẽ, ví dụ như trước khi vận động thì phải đăng ký với ủy ban nhân dân nơi tổ chức vận động và trong thời hạn 3 ngày thì ủy ban nhân dân phải phối hợp để giải quyết. Việc phối hợp giữa Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ, cũng như các tổ chức, cá nhân, chính quyền địa phương trong quá trình vận động cũng được quy định cụ thể.

Ngoài ra, Nghị định 93 cũng quy định các hình thức vận động đóng góp tự nguyện, chẳng hạn như tự nguyện giảm giá các loại dịch vụ như giá nước, giá điện và các loại dịch vụ khác và quy định về vấn đề thanh tra và kiểm tra. Về công tác thanh tra, kiểm tra, Nghị định giao cụ thể cho các bộ, ngành theo chức năng quản lý nhà nước để thanh tra, kiểm tra hoạt động vận động, phân phối tài trợ có đúng quy định của pháp luật hay không để xử lý một cách chặt chẽ và nghiêm minh.

Đang xác minh, rà soát về hoạt động từ thiện của một số nghệ sĩ

Trả lời sau đó về kết quả tiếp nhận, giải quyết các đơn tố cáo về sai phạm trong hoạt động quyên góp từ thiện, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, hiện nay Bộ Công an đang giao cho Cục Cảnh sát hình sự tiến hành thụ lý, kiểm tra, xác minh các nguồn tin phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng về hoạt động quyên góp tiền từ thiện, cứu trợ trong đợt mưa lũ xảy ra tại khu vực miền Trung năm 2020 của một số nghệ sĩ, để làm rõ những vụ việc theo quy định của pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm

Cục Cảnh sát hình sự đang phối hợp với các ngân hàng để tiến hành rà soát, xác định những tài khoản đã huy động từ thiện để làm rõ việc tiếp nhận quyên góp và quá trình giải ngân. Đồng thời, phối hợp với UBND và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp thuộc các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi xác minh, làm rõ số tiền, hàng các nghệ sĩ đã tiến hành cứu trợ, từ thiện tại các địa phương. Cơ quan Công an cũng đã mời làm việc với một số cá nhân, tổ chức đề nghị cung cấp các thông tin có liên quan để sớm kết luận vụ việc theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, Cục Cảnh sát hình sự cũng đã chỉ đạo lực lượng Cảnh sát hình sự toàn quốc rà soát, nắm tình hình hoạt động từ thiện diễn ra trên địa bàn, kịp thời phát hiện các trường hợp cá nhân, tổ chức lợi dụng các hoạt động kêu gọi từ thiện để thực hiện các hành vi chiếm đoạt tài sản./.

Hoàng Yến