Công bố 10 sự kiện nổi bật của ngành Hải quan năm 2021

10 sự kiện nổi bật của Việt Nam năm 2021 Ngành Hải quan luôn quan tâm đến sự đánh giá, cảm nhận của doanh nghiệp

1. Ngành Hải quan tạo thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu đạt kim ngạch hàng hóa hơn 600 tỷ USD và thu ngân sách trên 355.000 tỷ, cao nhất từ trước đến nay, góp phần quan trọng vào cân đối ngân sách, tăng trưởng kinh tế đất nước.

Mặc dù trải qua một năm đầy sóng gió nhưng dưới sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo các cấp, sự nỗ lực của doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của nước ta đã đạt được những kết quả ấn tượng, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế đất nước.

Tính từ đầu năm đến hết ngày 15/12/2021, tổng trị giá xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam đạt 633,23 tỷ USD, tăng 22,9% so với cùng kỳ năm 2020. Cán cân thương mại tiếp tục duy trì trạng thái xuất siêu. Đây là cột mốc quan trọng trong tiến trình hội nhập sâu và rộng của đất nước.

Tổng thu ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2021 ước đạt 370.000 tỷ đồng bằng 117,46% dự toán, bằng 110,45% chỉ tiêu phấn đấu, tăng 19,2% so với cùng kỳ năm trước

2. Thay đổi toàn diện công tác kiểm tra chuyên ngành, góp phần cắt giảm thủ tục, chi phí và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp qua đề án “Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu” .

Ngày 12/1/2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 38/QĐ-TTg phê duyệt đề án, đồng thời giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng, trình Chính phủ ban hành nghị định quy định cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu để làm cơ sở triển khai các nội dung cải cách tại Quyết định số 38/QĐ-TTg.

Với những nội dung cải cách quyết liệt đã được thể chế hóa tại dự thảo nghị định đang được gửi xin ý kiến, ước tính trong 1 năm tiết kiệm gần 1.376 tỷ đồng (xấp xỉ 59,1 triệu đô la Mỹ) cho doanh nghiệp và 9.285 tỷ đồng (xấp xỉ 399 triệu đô la Mỹ) cho nền kinh tế.

Tang vật ma túy trong chuyên án HC 421.

3. Chủ trì, phối hợp, triệt phá thành công nhiều chuyên án lớn về ma túy, hàng cấm,...

Năm 2021, lực lượng hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng tổ chức triệt phá thành công nhiều chuyên án lớn liên quan đến vận chuyển trái phép chất ma túy qua biên giới.

Tính đến tháng 10/2021, lực lượng hải quan đã chủ trì phối hợp với các lực lượng phát hiện, bắt giữ 215 vụ, bắt giữ 199 đối tượng mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy, thu giữ 99,45kg và 27 bánh heroin; 758,06 kg cần sa; 7,6kg thuốc phiện; 472,37kg và 218.686 viên ma túy tổng hợp; 306,2kg ketamine…

Với quyết tâm "tích cực, chủ động trong phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả", Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) tổ chức thực hiện quyết liệt, có hiệu quả các nhiệm vụ được giao từ công tác tham mưu đến công tác đấu tranh trực tiếp, kiên quyết đấu tranh không khoan nhượng với tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Kết quả đạt được: Tính đến tháng 12/2021, lực lượng hải quan đã phát hiện, bắt giữ 14.568 vụ, trị giá 2.709 tỷ đồng; phạt vi phạm hành chính 14.200 vụ, thu NSNN đạt 290.574 tỷ đồng, khởi tố 39 vụ, chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 176 vụ.

4. Phê duyệt Kiến trúc tổng thể hướng tới hải quan số nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan hải quan và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Tổng cục Hải quan đã xây dựng mô hình Hải quan thông minh, xác định là một trong những nội dung quan trọng trong Chiến lược phát triển hải quan giai đoạn 2021-2030.

Hải quan thông minh là mô hình có mức độ tự động hóa cao, ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ mới và hiện đại trên nền tảng số, phi giấy tờ, đảm bảo tính minh bạch, công bằng, hiệu lực, hiệu quả, có khả năng dự báo, thích ứng với sự biến động của thương mại quốc tế và yêu cầu quản lý của cơ quan hải quan, yêu cầu chia sẻ, kết nối thông tin với các bộ, ngành, phù hợp với chuẩn mực quốc tế, phục vụ cho người dân, doanh nghiệp.

5. Tổng cục Hải quan triển khai nhiều chính sách, giải pháp hỗ trợ, tạo thuận lợi thông quan nhanh hàng hóa, đồng hành cùng doanh nghiệp vượt qua khó khăn trong bối cảnh đại dịch Covid-19.

Ngành Hải quan đã triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ, đồng hành cùng các doanh nghiệp vượt qua các khó khăn trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19, từ chủ trương, chính sách đến các giải pháp tháo gỡ khó khăn vướng mắc, cụ thể cho từng ngành hàng, góp phần đẩy nhanh tốc độ thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

Một số chính sách điển hình như: quy định về giám sát hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu chuyển cửa khẩu trong trường hợp hàng hóa nhập khẩu ùn tắc hoặc có nguy cơ ùn tắc tại cảng biển nơi thực hiện giãn cách xã hội; cho doanh nghiệp nộp bản scan điện tử một số loại C/O; tạm dừng tổ chức kiểm tra đánh giá tuân thủ đối với các doanh nghiệp không có dấu hiệu vi phạm; thành lập các tổ hỗ trợ, xử lý vướng mắc làm việc 24/7; thông quan nhanh đối với hàng hóa nhập khẩu phục vụ phòng chống dịch và các giải pháp hỗ trợ thủ tục xuất khẩu nông sản qua các tỉnh biên giới phía Bắc.

Đại diện Tổng cục Hải quan tiếp nhận các thiết bị từ UNODC.

6. Quan hệ đối tác giữa Hải quan Việt Nam với hải quan các nước và các tổ chức quốc tế phát triển trên một tầm cao mới, thông qua trao đổi thông tin quản lý hải quan; hỗ trợ nâng cao năng lực, trang thiết bị hiện đại.

Trong năm 2021, mặc dù chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, hoạt động hợp tác quốc tế giữa Hải quan Việt Nam với các cơ quan hải quan đối tác và các tổ chức quốc tế vẫn được duy trì và phát triển bền vững, thể hiện rõ nhất là các chương trình hợp tác, hỗ trợ kỹ thuật được triển khai hiệu quả với việc tiếp nhận hỗ trợ trang thiết bị từ các đối tác để phục vụ cho công tác quản lý biên giới và hải quan của Việt Nam.

Cụ thể, các thiết bị và hệ thống mà Hải quan Việt Nam đã tiếp nhận bao gồm: 4 máy quang phổ cầm tay phát hiện hóa chất Aligent, 59 máy nội soi hàng hóa LCD; Hệ thống phát hiện phóng xạ dạng cổng với 6 lắp tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất; 3 thiết bị quang phổ cầm tay phát hiện ma túy và 3 bộ thử cho các đơn vị kiểm soát cảng (PCU),…

7. 5 năm liên tiếp đứng đầu về cải cách hành chính khối tổng cục và tương đương thuộc Bộ Tài chính.

Trong những năm qua, Tổng cục Hải quan đã được Chính phủ, các bộ, ngành và cộng đồng doanh nghiệp đánh giá là một trong những cơ quan đi đầu trong cải cách, hiện đại hóa. Nhờ đó, Tổng cục Hải quan là đơn vị nhiều năm liền đứng đầu trong khối các tổng cục và tương đương thuộc Bộ Tài chính về Chỉ số cải cách hành chính.

Để ghi nhận những kết quả mà Hải quan Việt Nam đã đạt được, ngày 18/3/2021, Thủ tướng Chính phủ đã trao tặng Bằng khen cho Tổng cục Hải quan vì có nhiều thành tích trong công tác cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 - 2020.

8. Quyết liệt triển khai Chuyên đề kiểm tra sau thông quan đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, nhập khẩu hạt điều có dấu hiệu vi phạm pháp luật hải quan với số lượng lớn.

Những tháng đầu năm, lượng hạt điều nguyên liệu nhập khẩu tăng bất thường, đặc biệt từ thị trường Campuchia. Trước tính chất cấp bách, sự ảnh hưởng lớn từ sự việc, Tổng cục Hải quan quan đã tập trung nguồn lực, quyết liệt triển khai chuyên đề kiểm tra để làm rõ những nghi vấn, những dấu hiệu bất thường về hoạt động xuất nhập khẩu hạt điều.

Kết quả bước đầu, Tổng cục Hải quan đã có kết luận kiểm tra đối với 18/18 vụ việc đã thực hiện kiểm tra sau thông quan. Trong đó: 2 doanh nghiệp có hành vi gian lận về xuất xứ hạt điều xuất khẩu (xuất xứ thuần tuý Việt Nam); 4 doanh nghiệp thuộc loại hình sản xuất xuất khẩu, có nghi vấn bán tiêu thụ nội địa chuyển thông tin đến Công an tỉnh Bình Phước để tiếp tục làm rõ dấu hiệu vi phạm bán tiêu thụ nội địa; 1 doanh nghiệp trao đổi với Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao xem xét các dấu hiệu vi phạm để tiến hành khởi tố.

Cờ hiệu, cấp hiệu, cờ truyền thống, biểu tượng hải quan...mới.

9. Thực hiện chính quy, hiện đại thông qua triển khai Nghị định số 02/2021/NĐ-CP ngày 7/1/2020 quy định về cờ truyền thống, cờ hiệu, biểu tượng, hải quan hiệu, phù hiệu, biển tên, cấp hiệu, trang phục, chứng minh hải quan và dấu hiệu đặc trưng phương tiện tuần tra, kiểm soát, giám sát hải quan.

Ngày 7/1/2021, Chính phủ ban hành Nghị định số 02/2021/NĐ-CP quy định về cờ truyền thống, cờ hiệu, biểu tượng, hải quan hiệu, phù hiệu, biển tên, cấp hiệu, trang phục, chứng minh hải quan và dấu hiệu đặc trưng phương tiện tuần tra, kiểm soát, giám sát hải quan thay thế Nghị định số 10/2005/NĐ-CP.

Nghị định số 02 với nhiều điểm mới nhằm xây dựng vị trí hình ảnh của lực lượng hải quan theo hướng chính quy, hiện đại cũng như tính uy nghiêm của trang phục hải quan trong quá trình thực thi nhiệm vụ, xây dựng hình ảnh đẹp, chuyên nghiệp và nâng cao vị thế của lực lượng hải quan trong quá thực hiện nhiệm vụ “gác cổng nền kinh tế” mà Đảng, Chính phủ giao cơ quan hải quan thực hiện.

10. Xây dựng Chiến lược phát triển hải quan giai đoạn 2021 - 2030 hướng tới Hải quan Việt Nam hiện đại, chuyên nghiệp, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Hải quan Việt Nam đã xây dựng dự thảo Chiến lược phát triển hải quan giai đoạn 2021 - 2030 trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Dự thảo đặt ra mục tiêu “Xây dựng Hải quan Việt Nam chính quy, hiện đại, ngang tầm hải quan các nước phát triển trên thế giới, dẫn đầu trong thực hiện chính phủ số, với mô hình hải quan số, hải quan thông minh. Nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hải quan, quản lý hải quan. Quản lý thu thuế đối với hoạt động xuất nhập khẩu hiệu quả. Tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, du lịch và vận tải hợp pháp qua biên giới, tạo môi trường xuất nhập khẩu minh bạch, công bằng, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, góp phần đảm bảo an ninh, an toàn xã hội và bảo vệ lợi ích, chủ quyền quốc gia”./.

Hồng Vân