Doanh nghiệp cần cẩn trọng với “cò mồi” làm thủ tục hải quan

11:51 | 14/01/2022 Print
(TBTCO) - Gần đây, ngành Hải quan đã cải cách rất mạnh mẽ, thời gian làm thủ tục hải quan với nhiều lô hàng nay chỉ còn tính bằng giây. Tuy vậy, một bộ phận nhỏ doanh nghiệp xuất nhập khẩu vẫn đang làm thủ tục hải quan thông qua các cá nhân không được cơ quan hải quan cấp phép, những người thường được gọi là “cò mồi”. Điều này đang dẫn đến một số tình trạng lợi bất cập hại.

Lợi dụng “vòi” thêm chi phí

Thống kê trong năm 2021, Tổng cục Hải quan đã thực hiện công nhận hoạt động đại lý hải quan cho 93 doanh nghiệp (DN); cấp mã nhân viên đại lý hải quan cho 291 nhân viên của các DN, gia hạn mã số cho 270 nhân viên. Những con số này cho thấy các đại lý hải quan – cánh tay nối dài của ngành Hải quan, công cụ đắc lực của DN xuất nhập khẩu (XNK) trong việc làm thủ tục – vẫn đang phát triển tốt.

Doanh nghiệp cần cẩn trọng với “cò mồi” làm thủ tục hải quan

Thời gian qua, hoạt động đại lý hải quan đã có những đóng góp quan trọng, đặt nền móng cho sự phát triển các dịch vụ liên quan đến hoạt động XNK trên toàn quốc. Đa số các đại lý làm thủ tục hải quan nghiêm túc tuân thủ các quy định của pháp luật liên quan đến lĩnh vực hải quan, thực hiện tốt chế độ báo cáo định kỳ theo quy định và có tinh thần phối hợp, hợp tác tốt với cơ quan hải quan. Tuy nhiên, tồn tại vẫn còn.

Trong một buổi đối thoại với cơ quan hải quan cuối năm qua, đại diện một DN chuyên nhập khẩu mỹ phẩm chia sẻ, quá trình nhập khẩu hàng hóa công ty không thực hiện khai báo hải quan trực tiếp mà thực hiện qua dịch vụ. Công ty này từng bị chính đơn vị dịch vụ gây khó dễ khi lô hàng không có vấn đề gì, đã được phía hải quan thông quan nhưng đơn vị báo là thuộc luồng Đỏ và phải có “chi phí ngoài” để được thông quan. Công ty đã không đồng ý chi phí thêm mà đồng ý chờ nếu thực sự hàng thuộc luồng Đỏ. Ngay sau khi không thỏa thuận được chi phí ngoài, lô hàng đã được thông quan bình thường.

Danh sách đại lý hải quan được công bố công khai

Hiện nay, danh sách đại lý thủ tục hải quan được Tổng cục Hải quan công nhận và công bố công khai trên Cổng thông tin điện tử (www.customs.gov.vn). Các đại lý đã được Tổng cục Hải quan công nhận đều có đủ điều kiện để cung cấp dịch vụ thực hiện thủ tục hải quan. Tổng cục Hải quan cũng nhiều lần khuyến cáo doanh nghiệp liên hệ đến các đại lý hải quan đã được Tổng cục Hải quan công nhận để tìm được đơn vị làm dịch vụ tin cậy. Nếu gặp khó khăn trong việc lựa chọn, doanh nghiệp cũng có thể liên hệ với cơ quan hải quan để được hướng dẫn. Ở hầu hết các đơn vị hải quan đóng tại cửa khẩu đều có các các Tổ hướng dẫn, Tổ giải quyết vướng mắc từ cấp cục đến chi cục để giải đáp, hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình làm thủ tục hải quan.

Thừa nhận tình trạng này, Cục Giám sát quản lý về hải quan, Tổng cục Hải quan nhận định: Tại một số địa bàn, vẫn có các đại lý làm thủ tục hải quan không ký kết hợp đồng với chủ hàng mà chỉ khai thuê, nhập các chỉ tiêu thông tin khai báo, làm thuê các thủ tục bến bãi, điều xe, bốc xếp hàng hóa... còn việc đứng tên trên tờ khai hải quan, thực hiện các nghĩa vụ thuế, phí, lệ phí và các khoản phải thu khác vẫn do chủ hàng thực hiện. Do đó, hoạt động của các đại lý làm thủ tục hải quan chưa thực sự đi vào chiều sâu, chưa đạt hiệu quả cao như mục tiêu đề ra. Nhiều đại lý chưa hoạt động đúng với vai trò, tư cách của đại lý làm thủ tục hải quan.

Phản ánh từ thực tế, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng Nguyễn Kiên Giang cho biết, có hiện tượng tư nhân đứng ra làm dịch vụ khai báo thủ tục hải quan, giao nhận, vận chuyển hàng hóa cho DN XNK. Trong số này, có cá nhân làm tốt nhưng cũng có trường hợp lợi dụng để gây khó khăn, nhũng nhiễu. Ông Giang ví dụ, có lô hàng đã được cơ quan hải quan thông quan sớm nhưng cá nhân làm dịch vụ lại trì hoãn chưa lấy hàng hoặc đưa ra những khó khăn, vướng mắc không có thật để buộc DN đưa thêm chi phí. Cũng có trường hợp hồ sơ hải quan đơn giản nhưng những cá nhân làm dịch vụ không hiểu hoặc cố tình không hiểu, từ đó hướng dẫn làm thủ tục không chính xác…

Tìm đến đơn vị đã được công nhận

Lý giải nguyên nhân có thể thấy, một trong những khó khăn hiện nay là nhiều đại lý hải quan chưa kết nối, tiếp cận được các DN, chủ hàng, do đó chưa thực hiện được chức năng làm cầu nối giữa cơ quan hải quan và chủ hàng trong hoạt động hải quan, giảm thời gian thông quan hàng hóa, giảm tải áp lực công việc.

Hơn nữa, tại một số địa bàn, cửa khẩu, sự tồn tại của các cá nhân làm dịch vụ xuất nhập khẩu một cách tự phát, không bài bản, không đăng ký kinh doanh, không nộp thuế, nhận khoán theo từng lô hàng… điều này làm giảm tính cạnh tranh của hoạt động đại lý hải quan. Các cá nhân này lại không có trách nhiệm ràng buộc với chủ hàng, không có ý thức tuân thủ pháp luật tốt, đổ trách nhiệm cho chủ hàng… làm ảnh hưởng đến chất lượng của hoạt động cầu nối giữa cơ quan hải quan và chủ hàng, đồng thời dẫn đến hiểu lầm về vai trò của đại lý hải quan, làm giảm uy tín của các đại lý hải quan trong hoạt động XNK.

Ngoài ra, hiện nay chưa có một hiệp hội riêng của các DN có thực hiện hoạt động đại lý làm thủ tục hải quan (mà là một nhóm nhỏ trong hiệp hội DN), nên tiếng nói đối với cơ quan chức năng chưa tạo được tính chất tác động mạnh mẽ.

Để đảm bảo hoạt động của đại lý hải quan, hiện đã có các văn bản quy phạm pháp luật quy định về đối tượng DN này với những điều kiện chặt chẽ. Ngoài ra, trong quá trình quản lý, cơ quan hải quan có thêm hai kênh để giám sát hoạt động của đại lý hải quan. Một kênh là phối hợp với các đơn vị đào tạo và cấp chứng nhận cho nhân viên đại lý hải quan, tiếp đó, Tổng cục Hải quan tổ chức thi và cấp chứng chỉ.

Cùng với đó, trong Thông tư 81/2019/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định về quản lý rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ hải quan, có đưa đối tượng đại lý hải quan vào đối tượng đánh giá để đảm bảo quá trình hoạt động các đại lý này tuân thủ tốt pháp luật.

Việc còn lại là sự cẩn trọng của DN trong việc lựa chọn các đại lý uy tín, đồng thời “tỉnh táo” và có quan điểm cứng rắn với bên làm dịch vụ nếu xảy ra tình trạng “vòi” thêm chi phí như DN đã phản ánh ở trên.

Lạng Sơn hỗ trợ tối đa hoạt động của các đại lý hải quan

Hiện nay, Hải quan Lạng Sơn đang được giao quản lý 20 đại lý hải quan, chủ yếu làm thủ tục đối với loại hình quá cảnh và xuất nhập khẩu chính ngạch qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị.

Sự chuyên nghiệp về trình độ năng lực và hệ thống trang thiết bị của các đại lý hải quan trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đã và đang được kỳ vọng sẽ là cầu nối giúp cơ quan hải quan, chủ hàng thực hiện các thủ tục hải quan đúng quy định và thông quan nhanh chóng.

Tuy nhiên, vẫn còn hiện tượng đại lý hoạt động thiếu chuyên nghiệp, hiệu quả chưa cao. Có đơn vị không ký kết hợp đồng đại lý với chủ hàng mà chỉ thực hiện các dịch vụ thông qua thoả thuận miệng như: nhập các chỉ tiêu thông tin khai báo, làm thuê các thủ tục kho bãi, điều xe... Ngoài ra, nhiều đại lý hải quan chưa hoạt động đúng vai trò, tư cách của đại lý hải quan. Điều đó dẫn đến nhiều chủ hàng không muốn ký hợp đồng đại lý hải quan mà lựa chọn uỷ quyền cho các cá nhân khai thuê. Các cá nhân này chỉ khai báo sao cho nhanh nhất, có lợi nhất, còn trách nhiệm cuối cùng thuộc về chủ hàng, từ đó làm sai lệch bản chất hoạt động đại lý làm thủ tục hải quan.

Để khắc phục, Hải quan Lạng Sơn đang đẩy mạnh việc kết nối với các chủ hàng trên cả nước để giới thiệu cho các đại lý làm thủ tục hải quan có đủ năng lực và uy tín. Đồng thời, tuyên truyền về những lợi ích quyền ưu tiên khi thực hiện thủ tục qua các đại lý hải quan.

Lãnh đạo UBND Lạng Sơn cũng đã đề nghị các đơn vị có liên quan rà soát các trường hợp thường xuyên làm dịch vụ hải quan mà không đăng ký kinh doanh, không nộp thuế, để có biện pháp quản lý chặt chẽ, tránh thất thu thuế và cạnh tranh không bình đẳng.

Hồng Vân

© Thời báo Tài chính Việt Nam