Nâng cao công tác quản trị tại các doanh nghiệp niêm yết trên HOSE

Quản trị công ty không còn là vấn đề riêng của doanh nghiệp

Sự ra đời và phát triển mạnh mẽ của thị trường chứng khoán (TTCK) đã tạo điều kiện cho Doanh nghiệp niêm yết (DNNY) phát triển nhanh cả về số lượng lẫn quy mô. Để DNNY tiếp cận được nguồn vốn tốt và bền vững trong trung và dài hạn thông qua TTCK, hoạt động của DNNY phải minh bạch, quyền và lợi ích của cổ đông phải được bảo vệ và phải có sự tách bạch giữa vai trò của chủ sở hữu và người quản lý công ty trên cơ chế giám sát, kiểm soát tối ưu. Do đó, quản trị công ty (QTCT) không còn là vấn đề riêng của doanh nghiệp mà đã trở thành mối quan tâm của Chính phủ, các nhà hoạch định chính sách, các nhà đầu tư và của toàn xã hội.

Vinh danh top 10 doanh nghiệp có báo cáo thường niên tốt nhất nhóm vốn hóa lớn tại Cuộc Bình chọn Doanh nghiệp niêm yết 2022

Từ năm 2007 đến nay, Chính phủ và Bộ Tài chính đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật quy định các nguyên tắc về QTCT áp dụng đối với công ty đại chúng. Gần đây nhất, việc luật hóa các quy định về quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại chúng (tại Luật Chứng khoán 2019 và Luật Doanh nghiệp 2020) tạo cơ sở pháp lý cao hơn cho việc thực thi các quy định này, nâng cao tính minh bạch, chuyên nghiệp trong quản trị công ty của các công ty đại chúng, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong việc tạo ra môi trường đầu tư kinh doanh công bằng, lành mạnh.

Ngày 30/12/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 128/2021/NĐ-CP sửa đổi Nghị định số 156/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán. Với các hành vi vi phạm về quản trị công ty đại chúng, mức phạt tối đa 150 triệu đồng. Với mức phạt này, tính răn đe đối với doanh nghiệp, các cá nhân vi phạm đã được chú trọng, nâng cao, từ đó tạo ra một cơ chế pháp lý đồng bộ và nhất quán trong việc điều chỉnh hoạt động QTCT, góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư trên TTCK.

Chất lượng quản trị công ty ngày càng cải thiện

Bắt đầu từ năm 2018, HOSE cùng các bên liên quan tổ chức “Cuộc Bình chọn Doanh nghiệp niêm yết”, cuộc bình chọn được thực hiện với mục đích tăng cường sự minh bạch, trung thực trong công bố thông tin cả về phương diện tài chính và quản trị của doanh nghiệp, tạo động lực cho doanh nghiệp hướng đến những nguyên tắc và thông lệ QTCT tốt được công nhận chung trên thế giới. Năm 2019, Việt Nam lần đầu tiên ban hành Bộ nguyên tắc về QTCT theo thông lệ tốt nhất (CG Code). Kết quả đánh giá qua các năm cho thấy nỗ lực của doanh nghiệp được nhìn nhận trên hầu hết các khía cạnh quản trị, thể hiện qua sự dịch chuyển vị trí của các DNNY từ các nhóm chất lượng quản trị công ty thấp sang những nhóm có chất lượng quản trị công ty cao hơn, chú trọng vào cải thiện công bố thông tin, thực thi vai trò trách nhiệm của Hội đồng quản trị, đối xử bình đẳng với các cổ đông.

Hầu hết công ty thực hiện chi trả cổ tức đầy đủ trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày kết thúc họp đại hội đồng cổ đông thường niên, hoạt động công bố thông tin của DNNY đáp ứng mức độ tuân thủ: Báo cáo thường niên, Báo cáo tài chính, Báo cáo tình hình QTCT, bộ tài liệu Đại hội đồng cổ đông cũng được báo cáo/đăng trên website đúng hạn và đầy đủ theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020. Vai trò, trách nhiệm của Hội đồng quản trị được khẳng định rõ nét trong hoạt động quản trị doanh nghiệp, thông qua việc DNNY đã cải thiện tính đa dạng của Hội đồng quản trị, như có sự gia tăng đa dạng về trình độ, kinh nghiệm của Hội đồng quản trị, gia tăng cân đối giới trong Hội đồng quản trị của các DNNY.

Các doanh nghiệp đã thực thi tốt hơn trong việc thành lập các uỷ ban chuyên trách của Hội đồng quản trị, trong đó có các uỷ ban bổ nhiệm, lương thưởng và đặc biệt có nhiều hơn các doanh nghiệp áp dụng mô hình ủy ban kiểm toán trong Hội đồng quản trị. Trách nhiệm của thành viên Hội đồng quản trị độc lập được nâng cao, thể hiện sự độc lập nhất định đối với lợi ích của công ty, góp phần bảo vệ lợi ích chính đáng của các cổ đông nhỏ.

Tuy nhiên, việc áp dụng các thông lệ quản trị tốt vượt trên các qui định luật pháp về QTCT là một thách thức lớn với DNNY của Việt Nam hiện nay. Thực tế cho thấy, trong Dự án đánh giá QTCT khu vực ASEAN, Việt Nam đã tham gia nhiều năm, tuy nhiên mức điểm vẫn còn hạn chế so với DNNY của các nước khác trong khu vực. Đặc biệt, tỷ lệ doanh nghiệp thực hiện công bố thông tin bằng tiếng Anh còn ít, đây là một điểm yếu rất lớn của doanh nghiệp Việt Nam trong việc đảm bảo nguyên tắc công bằng thông tin khi đối xử với nhóm cổ đông nước ngoài. Để tiếp tục hội nhập sâu rộng hơn, nỗ lực của doanh nghiệp được kỳ vọng sẽ tốt hơn nữa trong các năm sắp tới để Việt Nam sớm được nâng hạng thị trường và hội nhập thành công vào thị trường tài chính toàn cầu./.

Tài Tâm