Ưu đãi không quyết định hiệu quả đầu tư

Vì sao nhà đầu tư nước ngoài chọn Việt Nam? Những nghiên cứu của Tổ chức Công nghiệp Liên hiệp quốc (UNIDO) tại Hội thảo “Ưu đãi đầu tư với hiệu quả hoạt động doanh nghiệp: Nghiên cứu từ Điều tra công nghiệp Việt Nam” được tổ chức sáng 26/6 đã phần nào giải đáp cho câu hỏi này.

Ưu đãi không quyết định hiệu quả đầu tư

Báo cáo Điều tra công nghiệp Việt Nam dựa trên bộ dữ liệu gồm hơn 500 biến số thu thập từ gần 1.500 DN. Theo ông Brian Portelli, chuyên gia UNIDO: “Kết quả nghiên cứu cho thấy, DN FDI nhận được ưu đãi có tỷ trọng các yếu tố đầu vào nhập khẩu và tỷ trọng doanh thu xuất khẩu cao hơn DN nội. Tuy nhiên, DN FDI thường ít gắn kết với thị trường trong nước hơn DN nội địa ở khía cạnh cung cấp và doanh thu”.

Trong phần đánh giá của mình, các chuyên gia của Unido cũng cho rằng, phần lớn các DN nước ngoài được khảo sát cho biết, động cơ chính của họ là tiếp cận thị trường Việt Nam (chiếm tới 44%) và giảm chi phí sản xuất. Bên cạnh đó, các DN FDI và DN nội địa khác nhau chủ yếu về định hướng thị trường. Bởi có tới 76,6% DN nội địa không xuất khẩu mà chỉ tập trung chủ yếu vào thị trường trong nước, trong khi đó, 67,6% các DN FDI vươn ra thị trường thế giới.

Khi so sánh hiệu quả hoạt động giữa các DN FDI được hưởng ưu đãi đầu tư và DN FDI không được hưởng, ông Patrick Gilabert, Trưởng đại diện Unido tại Việt Nam cho biết, về tổng thể, dường như không có sự khác biệt lớn về kết quả hoạt động giữa hai khối DN này.

Sự khác biệt rõ ràng nhất chỉ là tiền lương trung bình lao động ở DN FDI được ưu đãi cao hơn so với DN FDI không được ưu đãi. Còn việc các DN FDI được nhận ưu đãi tuyển dụng nhiều lao động hơn, năng suất lao động cao hơn hay tập trung vốn hơn so với DN FDI không nhận ưu đãi thì mặc dù có song bằng chứng không mấy thuyết phục.

Nhà đầu tư "ngoại" chỉ chuộng ưu đãi tài chính

Tại Hội thảo, ông Đặng Xuân Quang, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài khẳng định, ưu đãi về đầu tư không thể thay thế được các yếu tố khác, cũng không phải là yếu tố quyết định hiệu quả hoạt động của DN, nhưng phần lớn các DN FDI đều đánh giá đây là yếu tố rất quan trọng.

"Và hầu như, những DN FDI được hưởng ưu đãi đầu tư có khuynh hướng tái đầu tư cao hơn những DN không được hưởng ưu đãi”, ông Quang nói.

Cũng theo vị này, ưu đãi tài chính đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút và củng cố dòng vốn FDI vào Việt Nam. Thực tế cho thấy, các nhân tố khác vẫn có vai trò quan trọng, nhưng rõ ràng những ưu đãi về thuế quyết định việc chọn lựa cuối cùng của các nhà đầu tư nước ngoài về địa điểm đầu tư. Tuy vậy, ưu đãi thuế làm tăng tính cạnh tranh chứ không thay thế cho sự cạnh tranh.

Cũng tại Hội thảo, Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cũng khuyến cáo: “Chúng ta nên xem xét và đánh giá cụ thể để có chính sách ưu đãi cho DN FDI một cách có chọn lọc. Việc cấp ưu đãi, nhất là ưu đãi về tài chính cần phải gắn liền với các dự án đầu tư cụ thể, đặc biệt chúng ta cần phải tích cực kiểm tra, giám sát. Ưu đãi cho DN nước ngoài nhưng đồng thời cũng phải ưu tiên tăng trưởng dòng đầu tư trong nước”./.

Tố Uyên

Tố Uyên