Còn nhiều dư địa để gia tăng sự hài lòng về thủ tục xuất nhập khẩu

Infographic: Hồng Vân

Bà Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh (Viện Quản lý kinh tế trung ương) cho biết như vậy khi trao đổi với phóng viên TBTCVN.

PV: Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Tổng cục Hải quan vừa công bố báo cáo khảo sát “Mức độ hài lòng của doanh nghiệp (DN) trong thực hiện thủ tục hành chính xuất nhập khẩu năm 2020”. Bà đánh giá thế nào về kết quả mức độ hài lòng của DN nêu tại báo cáo năm 2020 so với trước đây?

Bà Nguyễn Minh Thảo: Thông qua kết quả khảo sát của VCCI, chúng ta thấy mức độ hài lòng của DN năm 2020 tốt hơn so với năm 2018 và đặc biệt tốt hơn hẳn kết quả khảo sát năm 2015.

Trong bối cảnh dịch Covid-19 cùng những đứt gãy của thương mại toàn cầu diễn ra rất nghiêm trọng trong hơn một năm qua, báo cáo này ghi nhận những đánh giá tích cực của cộng đồng DN đối với ngành Hải quan và các bộ, ngành khác có liên quan trong nỗ lực cải cách thủ tục xuất nhập khẩu và tạo thuận lợi thương mại.

Bà Nguyễn Minh Thảo

DN đánh giá hài lòng hơn đối với công tác hỗ trợ, giải đáp của các cơ quan nhà nước khi DN gặp vướng mắc về tiếp cận thông tin. Gần 80% DN hài lòng với thông tin cung cấp trên Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Hải quan. Các kênh thông tin cổng thông tin điện tử của các cục hải quan tỉnh/thành phố và cổng thông tin thương mại quốc gia cũng đạt được tỷ lệ hài lòng của DN trên 70%.

Tuy nhiên, tôi đánh giá cao cải cách của cơ quan hải quan ở 3 điểm nhấn. Thứ nhất, cơ quan hải quan đã tiên phong và áp dụng thông suốt hệ thống thông quan hàng hóa tự động 24/7, giúp cho việc kê khai và thông quan hàng hóa của DN được thuận lợi hơn rất nhiều.

Thứ hai là cơ quan hải quan đã cải cách áp dụng tiêu chí quản lý rủi ro trong nghiệp vụ hải quan, được quy định tại Thông tư số 81/2019/TT-BTC, giúp nâng cao tính tuân thủ của DN. Qua đó, cơ quan hải quan có thể áp dụng các hình thức ưu tiên cho DN, giảm thiểu thủ tục hành chính trong giám sát, kiểm tra hàng hóa.

Thứ ba là cơ quan hải quan đã nỗ lực trong việc phối hợp với các bộ, ngành trong việc triển khai đề án cải cách kiểm tra chuyên ngành, tìm kiếm những giải pháp tạo thuận lợi thương mại.

PV: Bên cạnh những điểm tích cực, báo cáo khảo sát cũng chỉ ra những hạn chế về thủ tục xuất nhập khẩu. Vậy theo bà, đâu là vấn đề cần được quan tâm cải cách mạnh mẽ để có được sự hài lòng của DN?

Bà Nguyễn Minh Thảo: Phản hồi từ 3.657 DN cho thấy, còn rất nhiều việc cơ quan hải quan và các bộ, ngành khác cần tích cực triển khai, để tiếp tục tạo thuận lợi thương mại cho DN. Đơn cử như các quy định quản lý thuế thiếu nhất quán, hay thay đổi, thủ tục kiểm tra sau thông quan kéo dài, nội dung kiểm tra chồng chéo là những vấn đề được DN phản ánh nhiều nhất. Mức độ phổ biến của việc chi trả chi phí ngoài quy định trong quá trình thực hiện thủ tục xuất nhập khẩu cũng đã giảm bớt, nhưng vẫn là gánh nặng đối với DN.

Tuy nhiên, đáng quan tâm là thủ tục hành chính, các quy định trị giá hải quan về mã hàng hóa (HS) vẫn là nỗi lo lớn cho DN. Hơn 40% DN phản ánh bị áp mã HS không đồng nhất. Có đến 50% số DN gặp khó khăn khi khai chỉ số trị giá tính thuế hải quan. Do cách hiểu và áp dụng mã HS giữa cơ quan hải quan và bộ quản lý ngành khác nhau nên gây khó cho DN. Đây là dư địa để cơ quan hải quan nghiên cứu có giải pháp tháo gỡ trong thời gian tới.

PV: Để nâng cao chất lượng cải cách thủ tục xuất nhập khẩu, gia tăng mức độ mức độ hài lòng của DN, bà có khuyến nghị quan trọng nào đối với cơ quan hải quan và các bộ quản lý chuyên ngành?

Bà Nguyễn Minh Thảo: Cuộc khảo sát mức độ hài lòng của DN phản ánh các kiến nghị của cộng đồng DN tới các bộ, ngành để sửa đổi các quy định pháp luật, nâng cao hiệu quả thực thi, góp phần tạo thuận lợi cho các hoạt động xuất, nhập khẩu.

Hiện nay trong thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu thì thủ tục hải quan được cải cách rất nhiều. Trong đó, ngành Hải quan tiên phong trong việc cải cách, áp dụng công nghệ thông tin, hải quan điện tử theo thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, hoạt động xuất nhập khẩu chịu ảnh hưởng quản lý của 13 bộ liên quan đến kiểm tra chuyên ngành do đó thủ tục còn chồng chéo, kéo dài. Hiện nay, Chính phủ chỉ đạo rất nhiều nhưng vẫn còn những rào cản do thủ tục kiểm tra chuyên ngành gây ra làm tăng chi phí, dẫn tới rủi ro cho DN.

Để khảo sát DN được tốt hơn, thấy được nỗ lực của các bộ, ngành cũng như những vấn đề cần tiếp tục được cải cách, đơn vị tổ chức có thể mở rộng đề cập đến các vấn đề kiểm tra chuyên ngành, cụ thể hơn trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, kiểm dịch để thấy được bất cập cũng như đề xuất giải pháp. Cơ quan hải quan cũng cần xây dựng và hoàn thiện kho dữ liệu về xuất nhập khẩu đồng bộ giữa các bộ, ngành trên cổng thông tin một cửa quốc gia, qua đó có thể đẩy nhanh quá trình thông quan hàng hóa cho DN.

PV: Xin cảm ơn bà!

Hải Linh (thực hiện)

Hải Linh (thực hiện)