Xây dựng kịch bản điều hành giá bảo đảm kiểm soát lạm phát

Ảnh minh họa

Dự báo tình hình dịch Covid-19 vẫn khó lường, cũng sẽ tác động tới công tác điều hành giá cả. Cục Quản lý giá sẽ chủ động công tác dự báo, tính toán, xây dựng kịch bản điều hành giá bảo đảm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vĩ mô.

PV: Công tác điều hành giá năm 2021 đã đi qua hơn 1/4 chặng đường. Ông nhận định như thế nào về diễn biến thị trường giá cả những tháng đầu năm?

Ông Nguyễn Anh Tuấn: Trong tháng 3/2021, lạm phát cơ bản giảm 0,12% so với tháng 2/2021, tăng 0,73% so với cùng kỳ năm 2020. Bình quân quý I/2021 lạm phát cơ bản tăng 0,67% so với cùng kỳ năm 2020, cao hơn mức CPI bình quân chung (tăng 0,29%) chủ yếu do giá mặt hàng xăng, dầu và điện sinh hoạt giảm mạnh so với cùng kỳ 2020. Mức lạm phát cơ bản tháng 3 và quý I/2021 so với cùng kỳ 2020 đều là mức thấp nhất trong 5 năm trở lại đây.

Ông Nguyễn Anh Tuấn

Tuy nhiên, diễn biến giá đáng lo ngại nhất trong những tháng đầu năm đó là giá xăng dầu. Do giá thế giới tăng nên thời gian qua liên Bộ Công thương, Tài chính đã phải linh hoạt trong điều hành, quyết định chi sử dụng liên tục Quỹ Bình ổn giá ở mức khá cao, để hạn chế tốc độ tăng của giá xăng dầu trong nước. Dù liên tục phải điều chỉnh tăng do giá xăng dầu thế giới tăng, nhưng tính chung, giá xăng dầu trong nước bình quân quý I/2021 lại giảm 9,54% so với cùng kỳ 2020; giá dầu hỏa giảm 14,5% so với cùng kỳ năm 2020.

Trong tháng 4 này, những yếu tố được cho là tác động làm tăng CPI trong những tháng đầu năm, như: tăng giá dịp lễ, tết; giá ăn uống ngoài gia đình tăng theo giá lương thực, thực phẩm; giá dịch vụ giáo dục quý I/2021 tăng 4,49% so với cùng kỳ năm 2020 do ảnh hưởng từ đợt tăng học phí năm học mới 2020 - 2021… được dự báo đều sẽ không gây áp lực lên lạm phát. Đây là những yếu tố thuận lợi để kiểm soát lạm phát ở mức thấp.

PV: Năm 2020 do nhiều yếu tố khách quan, đã không thực hiện được lộ trình giá thị trường đối với một số dịch vụ, hàng hóa thiết yếu. Vậy trong năm 2021, với vai trò là cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo điều hành giá của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính sẽ có phương án nào cho kịch bản điều hành giá các mặt hàng thiết yếu theo lộ trình thị trường, nhưng vẫn đảm bảo kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, thưa ông?

Ông Nguyễn Anh Tuấn: Năm 2021, Quốc hội đã quyết định CPI tăng khoảng 4%. Trong năm này, bên cạnh tác động từ diễn biến trên thị trường thế giới, áp lực tăng giá trong nước còn đến từ việc tiếp tục điều chỉnh giá một số dịch vụ công theo lộ trình thị trường. Do yếu tố khách quan, một số mặt hàng có yếu tố chi phí đầu vào tăng nhiều nhưng đã không xem xét tăng giá trong năm 2020.

Trên thực tế, công tác quản lý nhà nước về giá đã từng bước kiểm soát và có điều chỉnh kịp thời giá một số hàng hóa, dịch vụ quan trọng thiết yếu với đời sống kinh tế - xã hội; hàng hóa, dịch vụ có tính độc quyền theo hướng thực hiện tính đúng tính đủ các chi phí, yếu tố cấu thành giá theo thị trường. Đồng thời, đã làm rõ vai trò, nhiệm vụ của Nhà nước trong quản lý, điều hành, bình ổn giá thông qua các cơ chế, biện pháp vĩ mô phù hợp với yêu cầu đặt ra trong quá trình phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Đối với việc thực hiện giá một số hàng hóa, dịch vụ theo lộ trình thị trường trong năm 2021 này, Cục Quản lý giá sẽ chủ động công tác dự báo, tính toán, xây dựng kịch bản điều hành giá các mặt hàng thiết yếu theo lộ trình thị trường, nhưng vẫn phải đảm bảo kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra.

PV: Từ nay đến cuối năm vẫn còn khá sớm để đánh giá hết các tác động khó lường đến công tác quản lý, điều hành giá. Ông có thể cho biết, công tác điều hành giá nhất là đối với một số loại hàng hóa, dịch vụ thiết yếu từ nay đến cuối năm sẽ được thực hiện ra sao để kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra?

Ông Nguyễn Anh Tuấn: Năm 2021 giá cả một số mặt hàng rất khó đoán định. Một số yếu tố tác động bất lợi đến tình hình giá cả, như nhóm mặt hàng nhiên liệu, xăng dầu diễn biến hết sức phức tạp, có yếu tố tăng, có giảm, nhưng diễn biến rất bất thường, chúng ta không thể lường hết được. Đối với nhóm các mặt hàng thiết yếu, trong đó có mặt hàng thịt lợn, cũng rất quan ngại nếu như chúng ta không thể kiểm soát được dịch bệnh.

Ngoài ra, tình hình thiên tai, bão lũ diễn biến phức tạp ảnh hưởng đến nguồn cung cũng tác động tới thị trường. Bên cạnh đó, công tác điều hành giá một số mặt hàng Nhà nước còn tiếp tục phải thực hiện theo lộ trình, như dịch vụ công (y tế, giáo dục) cũng là áp lực đến công tác điều hành giá năm 2021. Một yếu tố quan trọng nữa, đó là trong năm 2021 dự báo tình hình dịch Covid-19 vẫn hết sức phức tạp, cũng sẽ tác động tới công tác điều hành giá cả.

Ở chiều ngược lại, trong bối cảnh còn nhiều yếu tố bất định liên quan đến dịch bệnh, tổng cầu của nền kinh tế khó có khả năng phục hồi mạnh trở lại như giai đoạn trước dịch. Đặc biệt tình hình kinh doanh một số lĩnh vực như lưu trú, du lịch, giải trí, hàng không... dự báo gặp nhiều khó khăn, nên nhìn chung mặt bằng giá cả mặt hàng thiết yếu dự kiến không có biến động.

Cục Quản lý giá cũng sẽ tiếp tục tham mưu cho Bộ Tài chính làm tốt vai trò cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo điều hành giá của Thủ tướng Chính phủ; theo dõi sát diễn biến giá cả thị trường, đặc biệt là hàng hóa, dịch vụ thiết yếu để kịp thời đề xuất giải pháp bảo đảm cân đối cung - cầu, nhất là mặt hàng có nguồn cung bị thiếu hụt cục bộ do ảnh hưởng thiên tai, dịch bệnh và hàng hóa có nhu cầu cao dịp trước, trong và sau tết.

Bộ Tài chính kiến nghị các bộ, ngành theo chức năng tiếp tục bám sát tình hình giá cả thị trường để có điều hành cụ thể. Ví dụ như mặt hàng xăng dầu, Bộ Công thương cần phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để điều hành giá xăng dầu vừa tính đến yếu tố thị trường, vừa kết hợp với Quỹ Bình ổn giá xăng dầu để điều hành.

Đối với mặt hàng điện, cần đánh giá kỹ yếu tố chi phí tác động đến giá thành để xem xét mức độ ảnh hưởng đến giá điện, qua đó có kịch bản điều hành phù hợp. Ngoài ra, các bộ, ngành, theo chức năng nhiệm vụ, cần nỗ lực hơn để tháo gỡ cho sản xuất kinh doanh.

Tôi cho rằng, quan trọng nhất là phải kiểm soát giá cả thị trường theo chức năng nhiệm vụ từ trung ương đến địa phương. Cùng với đó, công tác thông tin tuyên truyền cũng rất quan trọng, để nắm bắt tình hình thị trường cũng như chủ trương chung của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong điều hành giá, tạo sự đồng thuận trong xã hội, tránh lạm phát kỳ vọng.

PV: Xin cảm ơn ông!

Minh Anh (thực hiện)

Minh Anh (thực hiện)