Công tác tài chính - ngân sách nhà nước giai đoạn 2016 - 2020: Thành công nổi bật từ quyết tâm cao, nỗ lực lớn

Nguồn lực tài chính quốc gia được tăng cường, tạo dư địa hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó trong năm 2021.

Đến nay, chúng ta đã có “của ăn của để”, có nguồn lực chi cho những nhiệm vụ cấp bách, phát sinh như khi dịch Covid-19 bùng phát gây khó khăn trăm bề.

Đã qua thời “ngân sách hụt hơi”

Tình trạng “thu được đồng nào xài hết đồng ấy”, hay “điều hành ngân sách như đi trên dây”, “ngân sách hụt hơi” đã không còn nữa. Có những thời điểm, việc điều hành chính sách tài chính – ngân sách nhà nước (NSNN) được triển khai trong bối cảnh phát sinh nhiều khó khăn, thách thức, như tình trạng bội chi, nợ công tăng, hay như trong bối cảnh dịch Covid-19 chưa từng có tiền lệ đối với cả thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Như trong năm 2020, đại dịch Covid-19, những diễn biến bất thường của thiên tai, biến đổi khí hậu làm cho tình hình càng thêm khó khăn, tăng trưởng kinh tế chậm lại, ảnh hưởng tới thu ngân sách.

Tuy nhiên, ở thời điểm nào, dù khó khăn đến đâu, toàn ngành Tài chính vẫn đoàn kết, đồng lòng, bám sát tình hình thực tiễn, chủ động đề xuất và triển khai thực hiện có hiệu quả các giải pháp chính sách tài khóa, quyết tâm phấn đấu hoàn thành ở mức cao nhất nhiệm vụ tài chính – NSNN; qua đó, góp phần củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế.

Đến nay, ngành Tài chính đã thực hiện có hiệu quả các chủ trương, định hướng, giải pháp về cơ cấu lại NSNN, bám sát các mục tiêu của Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 25/2016/QH14 của Quốc hội. Tính chung cả giai đoạn 2016 - 2020, tổng thu NSNN đạt 6,89 triệu tỷ đồng, hoàn thành vượt kế hoạch đề ra (100,4%), mức rất tích cực trong điều kiện thu NSNN năm 2020 khó khăn, tăng trưởng kinh tế thấp hơn rất nhiều so dự kiến. Đồng thời, ngành Tài chính đã cơ cấu lại một bước chi NSNN, ưu tiên dành nguồn lực tăng chi đầu tư, ngay từ khâu dự toán, tỷ trọng chi đầu tư phát triển đã được bố trí tăng từ mức 25,7% năm 2017 lên mức 26,9% năm 2020. Tỷ trọng chi đầu tư phát triển thực hiện đạt 27 - 28% tổng chi - thấp hơn mục tiêu, là kết quả rất tích cực, nhất là trong bối cảnh quy mô chi NSNN so với GDP giảm.

Bên cạnh đó, ngành Tài chính đã quản lý, điều hành chặt chẽ bội chi NSNN. 5 năm giai đoạn 2016 - 2020, bội chi NSNN bình quân khoảng 3,6% GDP, đảm bảo mục tiêu không quá 3,9% GDP theo Nghị quyết số 25/2016/QH14 của Quốc hội. Đến cuối năm 2020, dư nợ công khoảng 55,8% GDP, nợ chính phủ khoảng 49,6% GDP, trong phạm vi giới hạn cho phép, giảm mạnh so với mức tương ứng là 63,7% và 52,7% năm 2016 (mức trần cho phép là 65% và 54%)...

Bên cạnh những thành công trong điều hành chính sách tài khóa ứng phó với đại dịch Covid-19, những năm qua, ngành Tài chính đã đạt nhiều kết quả nổi bật trên các mặt công tác, như: công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế; đẩy mạnh cải cách hành chính, sắp xếp lại tổ chức bộ máy; quản lý giá, phát triển thị trường tài chính; quản lý sử dụng tài sản công; hợp tác quốc tế và tài chính đối ngoại...

Chủ động điều hành chính sách tài khóa ứng phó với đại dịch

Trong bối cảnh năm 2020, chúng ta đã chủ động điều hành chính sách tài khóa ứng phó với đại dịch Covid-19, hỗ trợ nền kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh và người dân, đảm bảo an sinh xã hội. Bài toán khó đặt ra là trong khi thu ngân sách giảm mạnh do những tác động của đại dịch Covid-19 thì gánh nặng chi ngân sách lại tăng mạnh, nhằm đảm bảo mục tiêu “kép” là vừa phòng, chống dịch, vừa phát triển kinh tế và đảm bảo ổn định đời sống nhân dân. Trong bối cảnh đó, những chính sách tài khóa hiệu quả, “liệu cơm, gắp mắm”, đúng thời điểm, đúng đối tượng, đủ liều lượng và phù hợp với cân đối ngân khố quốc gia là vô cùng quan trọng. Những kết quả đạt được đến thời điểm này có thể khẳng định những tính toán của Chính phủ là hoàn toàn phù hợp với điều kiện của nước ta, giúp nền kinh tế và đời sống người dân ổn định.

Nguồn: Vietnamnet Infographics: T.L

Để hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân vượt qua khó khăn do đại dịch Covid-19, Bộ Tài chính đã đề xuất giải pháp hỗ trợ về dòng tiền, tăng khả năng thanh khoản cho doanh nghiệp thông qua việc miễn, giảm, giãn thuế và một số khoản thu NSNN. Đồng thời, Bộ Tài chính đã phối hợp với các bộ, ngành rà soát cắt giảm hơn 20 khoản phí, lệ phí. Tính đến ngày 31/12/2020, đã có khoảng 123,6 nghìn tỷ đồng tiền thuế, thuê đất, phí và lệ phí được gia hạn, hoặc miễn giảm. Qua đó giảm gánh nặng, chi phí đầu vào, giúp cho người sản xuất – kinh doanh vượt qua khó khăn về tài chính, duy trì sản xuất và việc làm cho người lao động.

Đáng chú ý, trong năm 2020, trước tác động của đại dịch Covid-19, Bộ Tài chính đã chủ động cắt giảm các khoản phí cho các nhà đầu tư, hỗ trợ duy trì và phát triển quy mô thị trường chứng khoán. Nhờ đó, chỉ số VN-Index đến cuối năm đạt trên 1.103 điểm, tăng 14,9% so với năm 2019; quy mô thị trường đạt khoảng 87,7% GDP, tăng 20,8% so cuối năm 2019. Quy mô vốn hóa cổ phiếu trên thị trường chứng khoán năm 2020 đã tăng gấp đôi so năm 2016 (43,3% GDP).

Nhận định về vấn đề này, ông Đỗ Văn Sinh - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, thị trường tài chính có bước tăng trưởng vượt bậc trong thời điểm khó khăn của năm 2020, cũng đánh dấu thành công trong điều hành của Bộ Tài chính, trở thành kênh dẫn vốn hiệu quả, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Minh Anh

Minh Anh