Nâng vai trò hội đồng tư vấn thuế để chống thất thu

Ông Nguyễn Văn Được

Do đó, để đảm bảo thu thuế công bằng, hiệu quả, thì thành phần hội đồng tư vấn thuế (HĐTVT) xã, phường cần có thêm HĐND cấp xã.

* PV: Tại dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) có đặt vấn đề nâng cao vai trò của HĐTVT xã, phường trong việc quản lý thuế đối với hộ kinh doanh nộp thuế khoán, thông qua việc bổ sung HĐND cấp xã vào hội đồng tư vấn. Tuy nhiên, sau khi tiếp thu ý kiến, quy định này không đưa vào luật, mà sẽ giao Bộ Tài chính hướng dẫn trong thông tư. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?

- Ông Nguyễn Văn Được: Tôi cho rằng sự tham gia của HĐTVT xã, phường là một yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế và thu thuế đối với hộ cá nhân. Đặc biệt, HĐND các cấp đóng vai trò quan trọng trong quá trình giám sát, thẩm tra tình hình thu, nộp thuế. Bởi lẽ hàng năm và định kỳ, HĐND phải thực hiện nhiệm vụ thông qua dự toán, quyết toán thu chi, ngân sách của địa phương, trong đó có các nguồn thu là thuế, phí, lệ phí.

Bên cạnh đó, HĐND còn giám sát các hoạt động thường xuyên và giám sát theo chuyên đề. Thông qua các chỉ tiêu thu nộp ngân sách của địa phương, HĐND đánh giá hiệu quả của bộ máy chính quyền địa phương. Do đó, nếu quy định bổ sung HĐND tham gia ngay vào quá trình tư vấn, giám sát và thẩm định, với vai trò của HĐTVT xã phường, chắc chắn sẽ đem lại hiệu quả cho công tác thu nộp thuế, tránh các tình trạng tiêu cực từ hoạt động này.

Cá nhân tôi cho rằng, cần phải đưa quy định này vào trong các luật về thuế và Luật Tổ chức chính quyền địa phương để thấy được quyền và trách nhiệm của HĐTVT xã, phường trong việc thu thuế khoán, tránh đùn đẩy trách nhiệm và tránh những tiêu cực có thể xảy ra. Nếu quy định đại diện HĐND tham gia vào hội đồng này thì nên giao cho ban kinh tế - xã hội của HĐND xã, phường đại diện cho HĐND tham gia với tư cách tư vấn và giám sát.

* PV: Qua nghiên cứu được biết, quy định lập bộ thuế khoán (xác định mức thuế đối với hộ kinh doanh) hiện nay được ngành Thuế thực hiện rất chặt chẽ. Qua khảo sát tại nhiều địa phương thì thấy rằng, hầu hết cơ quan thuế đều tuân thủ rất nghiêm túc quy trình lập bộ. Là chuyên gia về thuế, ông thấy quy trình hiện nay có đảm bảo chặt chẽ không?

- Ông Nguyễn Văn Được: Thực tế cho thấy, thời gian qua công tác lập bộ thuế khoán được thực hiện khá nghiêm ngặt, đầy đủ các thủ tục theo quy định trên tinh thần tập trung dân chủ, bình đẳng, khách quan và hợp lý. Tuy nhiên, thực tế diễn ra tại khâu ấn định mức doanh thu khoán cần được cải thiện cho phù hợp hơn với thực tế. Bởi lẽ, đa phần hộ kinh doanh cho rằng, khi ấn định thuế thì năm sau bao giờ cũng cao hơn năm trước với một tỷ lệ nào đó. Mức tăng lên cũng chưa có cơ sở chắc chắn phù hợp với tình hình kinh doanh của hộ cá nhân.

Vì thế, khi ấn định thuế có thể cao hơn thực tế tình hình kinh doanh, gây thiệt thòi cho người nộp thuế. Ngược lại, cũng có trường hợp ấn định mức tăng lên này lại chưa tương xứng với mức tăng về doanh thu của hộ kinh doanh, gây ra tình trạng thất thu thuế; quan trọng hơn cả là gây ra hiện tượng bất bình đẳng trong kinh doanh; có thể có gian lận và tiêu cực ở khâu này. Tôi cho rằng, cần phải xem xét và điều chỉnh, cũng như thực hiện nghiêm túc mức khoán doanh thu này với mục tiêu tránh thất thu và tạo công bằng, bình đẳng.

Tuy nhiên, để thực hiện được tốt khâu này sẽ mất nhiều thời gian và chi phí thu thuế, nên chúng ta cân nhắc sao cho phù hợp giữa chi phí thu thuế và số thuế thu được, hoặc chúng ta phải sử dụng bổ sung các biện pháp khác để giảm chi phí thu thuế như: thực hiện hóa đơn điện tử, thực hiện ứng dụng các phần mềm bán hàng đối với những cơ sở có điều kiện hạ tầng và có quy mô lớn.

* PV: Theo ông, ngoài việc phát huy vai trò của HĐTVT xã, phường, thì cần phải có giải pháp gì để quản lý tốt thuế khoán đối với hộ kinh doanh hiện nay?

- Ông Nguyễn Văn Được: Theo tôi, ngoài việc phát huy vai trò của HĐTVT xã, phường để nâng cao hiệu quả quản lý tốt thuế khoán đối với hộ kinh doanh, thì chúng ta cần phải đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin đối với việc sử dụng hóa đơn điện tử, qua phần mềm bán hàng với những thao tác đơn giản, thuận tiện để bất kỳ người dân, hộ kinh doanh nào cũng có thể sử dụng được bằng chiếc điện thoại đơn thuần.

Ngoài ra, chúng ta cần phải xây dựng chính sách thuế khá tương đồng giữa nhóm hộ kinh doanh nộp thuế khoán và doanh nghiệp; tránh tình trạng lạm dụng để lách luật khi người nộp thuế chỉ muốn dừng lại ở hộ kinh doanh mà không muốn mở rộng quy mô, chuyên môn hóa quá trình kinh doanh một cách công khai, minh bạch và bài bản.

Bên cạnh đó, cơ quan thuế có thể áp dụng các biện pháp xử phạt và khen thưởng thông qua việc giám sát của người dân như: tăng các mức phạt nếu vi phạm gian lận về thuế và đề cao tặng thưởng xứng đáng cho những cá nhân tích cực tố cáo phát hiện các gian lận về thuế. Hoặc bên cạnh việc niêm yết tại trụ sở UBND xã, phường và trang thông tin của ngành Thuế như hiện nay, thì nên quy định thêm việc niêm yết mức doanh thu và mức thuế khoán tại cơ sở kinh doanh, nơi mà người tiêu dùng có thể dễ nhìn thấy để cùng với các cấp chính quyền giám sát thu nộp thuế… Tôi tin tưởng rằng, nếu làm được như vậy, phần nào có thể nâng cao được hiệu quả của công tác thu nộp thuế khoán.

* PV: Xin cảm ơn ông!

Nhật Minh (thực hiện)