Ngành gỗ cần làm gì trước thay đổi của thị trường xuất khẩu?

Chiều ngày 6/12, tại Hà Nội, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Hiệp hội Chế biến gỗ tỉnh Bình Dương, Hội Mỹ nghệ và chế biến gỗ TP. Hồ Chí Minh, Hiệp hội Gỗ và Thủ công Mỹ nghệ Đồng Nai, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định và Forest Trends phối hợp tổ chức Tọa đàm "Ngành gỗ Việt Nam trước thay đổi của thị trường xuất khẩu".

Cơ hội đi kèm rủi ro

Theo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest), Mỹ là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của ngành gỗ Việt Nam - có thể có những thay đổi rất lớn trong thời gian tới. Những thay đổi này có thể được tạo ra do chính sách thuế mới được Chính phủ Mỹ áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu vào thị trường này trong tương lai, mức thuế dự kiến sẽ đưa ra là 60% đối với tất cả các hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và 15-20% đối với hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia khác.

Việt Nam nói chung và ngành gỗ nói riêng có thể được hưởng lợi từ mức thuế cao của Mỹ áp dụng đối với các hàng hóa từ Trung Quốc, nhưng cũng có thể chịu các tác động tiêu cực.

Quang cảnh tọa đàm.

Tại tọa đàm, thảo luận về tác động tới ngành gỗ Việt Nam do các thay đổi sắp tới tại thị trường Mỹ, TS. Huỳnh Thế Du - Giảng viên, quản lý Chương trình Chính sách công và Môi trường (Đại học Indiana, Hoa Kỳ) nhận định, một số thay đổi trong chính sách thương mại của Mỹ và tác động tới các ngành hàng của Việt Nam trong tương lai.

Cơ hội cho Việt Nam từ chính sách Tổng thống tương lai Donald Trump là gia tăng xuất khẩu sang Mỹ nhờ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung; thu hút đầu tư nước ngoài khi các doanh nghiệp Mỹ dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc; đẩy mạnh cải thiện chất lượng sản phẩm để đáp ứng yêu cầu của Mỹ.

Bên cạnh những cơ hội còn có một số rủi ro cho Việt Nam, trước tiên là áp lực từ các biện pháp phòng vệ thương mại. Cụ thể, ngành gỗ Việt Nam đối mặt với nguy cơ bị áp thuế chống bán phá giá hoặc thuế chống trợ cấp. Mỹ có thể điều tra và áp thuế nếu phát hiện gian lận xuất xứ hoặc chuyển tải từ nước thứ ba. Ví dụ, Trung Quốc chuyển hàng qua Việt Nam để né thuế…

Cùng với đó là sự cạnh tranh gia tăng từ các nhà cung cấp khác. "Những quốc gia như Malaysia, Indonesia, và Thái Lan có thể tận dụng lợi thế để tăng xuất khẩu gỗ sang Mỹ, gây áp lực cạnh tranh lên sản phẩm của Việt Nam. Mỹ cũng tăng cường hỗ trợ ngành gỗ nội địa, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu" - ông Huỳnh Thế Du dẫn chứng.

Cũng tại tọa đàm, ông Tô Xuân Phúc - Giám đốc điều hành Chương trình Chính sách, Thương mại và Tài chính Lâm nghiệp của Tổ chức Forest Trends thông tin thêm, các chính sách thuế của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc có thể dẫn đến sự dịch chuyển chuỗi cung ứng, dòng vốn và nhu cầu thị trường. Việt Nam có thể hưởng lợi từ việc trở thành điểm đến thay thế cho các dòng hàng hóa từ Trung Quốc sang Mỹ. Tuy nhiên, điều này cũng tiềm ẩn những rủi ro mới đối với Việt Nam, cần được nghiên cứu và đánh giá kỹ lưỡng.

Doanh nghiệp cần tăng cường đầu tư vào công nghệ và đổi mới sáng tạo

Đưa ra kiến nghị với cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp nhằm giúp doanh nghiệp trong ngành thích ứng với bối cảnh mới, ông Huỳnh Thế Du nhấn mạnh, chính sách của chính quyền Donald Trump mang đến cả cơ hội và thách thức. Việt Nam cần linh hoạt trong việc thích ứng và tận dụng cơ hội; đẩy mạnh hợp tác quốc tế và nâng cao năng lực cạnh tranh nội địa.

Các doanh nghiệp ngành gỗ cần nâng cao năng lực quản trị trong bối cảnh mới. Ảnh: TL

Theo ông Huỳnh Thế Du, để thích ứng với các yêu cầu mới từ chính sách của Mỹ, doanh nghiệp Việt Nam cần tăng cường đầu tư vào công nghệ và đổi mới sáng tạo; nâng cao chất lượng sản phẩm và tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế.

Ông Đỗ Xuân Lập - Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cũng nhận định, trong bức tranh chung thương mại của thế giới nổi lên một số vấn đề lớn là thương chiến thương mại Mỹ - Trung, đặc biệt là vấn đề tái cấu trúc của toàn thế giới, trong đó có ngành gỗ...

Về phía các hiệp hội và doanh nghiệp, bên cạnh việc cần hỗ trợ của cơ quan nhà nước, các hiệp hội cũng như các doanh nghiệp ngành gỗ đã bước đầu chủ động một số hoạt động nhằm giảm thiểu tác động như: Đảm bảo chuỗi cung ứng đáp ứng được các yêu cầu của Mỹ; chuẩn bị trước các phương án có khả năng xảy ra trong năm 2025, nếu Mỹ áp thuế và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại; quảng bá và giới thiệu hình ảnh gỗ Việt mạnh mẽ qua các hội chợ triển lãm trong nước và nước ngoài…

Tuy nhiên, theo ông Đỗ Xuân Lập, thời gian tới chúng ta không thể lường trước những vấn đề tranh chấp thương mại và nội tại ngành gỗ có nhiều việc cần phải làm, trong đó công việc đầu tiên của doanh nghiệp ngành gỗ cần phải xác định là nâng cao năng lực cạnh tranh thị trường và xây dựng thị trường.

"Năng lực cạnh tranh là phải đáp ứng yêu cầu của thị trường, như sản xuất minh bạch, đảm bảo truy xuất nguồn gốc, đáp ứng các yêu cầu quy định của các nước…đồng thời là khả năng cung ứng sản phẩm đáp ứng yêu cầu của thị trường, có mẫu mã đẹp và giá hợp lý" - ông Lập nói.