Hoàn thiện cơ chế kiểm soát chi vốn ngân sách qua kho bạc

Việc thu hồi vốn tạm ứng kéo dài, chậm thu hồi vốn tạm ứng… ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công. Ảnh tư liệu

Rút ngắn tối đa thời gian kiểm soát hồ sơ thanh toán vốn

Kiểm soát chi là nghiệp vụ “xương sống” của hệ thống Kho bạc Nhà nước (KBNN) để đưa nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) đến đối tượng thụ hưởng được chính xác, an toàn; đúng chế độ, định mức quy định. Tuy nhiên, trước đây, thủ tục hành chính (TTHC) trong công tác kiểm soát chi, nhất là chi thường xuyên thường được quy định rời rạc tại nhiều văn bản khác nhau. Hơn nữa, có một vài TTHC đơn vị sử dụng ngân sách gửi đến KBNN làm căn cứ kiểm soát chi còn rườm rà, phức tạp gây khó khăn cho việc đối chiếu số liệu và kiểm soát.

Tình trạng này đã được chấm dứt khi KBNN triển khai thành công dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) vào năm 2018. Theo đó, mọi khoản chi ngân sách đều được kiểm soát, thanh toán qua DVCTT đã giúp tiết kiệm được rất nhiều thời gian và chi phí cho các đơn vị sử dụng ngân sách. Đặc biệt, qua DVCTT, các bước kiểm soát, thanh toán đều được minh bạch, công khai giúp đơn vị sử dụng ngân sách dễ dàng theo dõi.

Công tác kiểm soát chi của KBNN còn có một bước tiến lớn nữa khi Chính phủ ban hành Nghị định số 11/2020/NĐ-CP quy định TTHC thuộc lĩnh vực KBNN. Nghị định đã giúp thống nhất hồ sơ, TTHC, phương thức giao dịch, góp phần minh bạch hoạt động chi tiêu ngân sách. Thời gian kiểm soát hồ sơ thanh toán vốn chi thường xuyên được rút ngắn xuống chỉ còn 2 ngày làm viêc đối với các khoản thanh toán và 1 ngày làm việc đối với các khoản tạm ứng và các khoản chi thực hiện theo hình thức “thanh toán trước, kiểm soát sau”.

Ngoài ra, về thời hạn kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư công (ĐTC), Nghị định số 99/2021/NĐ-CP (Nghị định số 99) của Chính phủ quy định về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn ĐTC có quy định rõ thời hạn tạm ứng vốn cho dự án là đến hết ngày 31/12 năm kế hoạch (trừ trường hợp tạm ứng để thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được thực hiện đến hết ngày 31/1 năm sau năm kế hoạch).

Thời hạn thanh toán khối lượng hoàn thành (được nghiệm thu đến hết ngày 31/12 năm kế hoạch), đến hết ngày 31/1 năm sau năm kế hoạch (trong đó có thanh toán để thu hồi vốn tạm ứng), trừ trường hợp được cấp có thẩm quyền cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân vốn thì thời hạn theo quyết định của cấp có thẩm quyền.

Đồng thời, Nghị định đã rút ngắn thời gian tối đa kiểm soát, thanh toán vốn tại KBNN xuống 3 ngày làm việc sau khi nhận đủ hồ sơ theo quy định. Đối với các khoản chi tạm ứng vốn hoặc thực hiện theo hình thức “thanh toán trước, kiểm soát sau”, thời hạn kiểm soát, thanh toán của cơ quan kiểm soát, thanh toán là trong vòng 1 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ theo quy định.

Nhiều đóng góp để hoàn thiện công tác kiểm soát chi

Mặc dù công tác kiểm soát chi của KBNN đã có nhiều bước tiến mới, đem lại rất nhiều thuận lợi cho khách hàng và đơn vị sử dụng ngân sách, nhưng vẫn còn gặp không ít khó khăn trong quá trình thực hiện. Cụ thể là cơ chế, chính sách chưa thực sự đồng bộ; việc áp dụng công nghệ thông tin và chia sẻ thông tin về tài chính ngân sách giữa các bộ, ngành, địa phương, đơn vị sử dụng ngân sách với KBNN còn hạn chế; chưa phân định được rõ trách nhiệm của đơn vị sử dụng ngân sách với KBNN.

Trong khi đó, Chiến lược phát triển KBNN đến năm 2030 đã đề ra yêu cầu cho công tác kiểm soát chi là thống nhất đầu mối, quy trình và số hóa công tác kiểm soát, thanh toán các khoản chi NSNN qua KBNN; đổi mới cơ chế quản lý cam kết chi NSNN; cung cấp đầy đủ thông tin cam kết chi NSNN phục vụ cho việc lập, phân bổ và thực hiện kế hoạch ngân sách trung hạn, hàng năm theo thông lệ quốc tế…

Để thực hiện mục tiêu đề ra trong Chiến lược, nhiều đơn vị KBNN đã đưa ra những kiến nghị và đóng góp để khắc phục tình trạng này.

Đơn cử như việc xây dựng lộ trình kiểm soát chi theo phân cấp rủi ro, nhiều ý kiến cho rằng, đối với các khoản chi thanh toán cho cá nhân, hiện các ngân hàng thương mại đã kết nối với KBNN để lấy bảng thanh toán cho đối tượng thụ hưởng, các khoản thanh toán cho cá nhân thực hiện theo hình thức chuyển khoản đã đảm bảo chuyển thẳng đến đối tượng thụ hưởng. Vì vậy, trước mắt, đối với các khoản chi thanh toán cho cá nhân, KBNN không kiểm soát, đơn vị sử dụng ngân sách chịu trách nhiệm tính toán số tiền thực nhận theo đúng tiêu chuẩn, định mức được cấp có thẩm quyền quy định.

Về lâu dài, KBNN tiếp tục rà soát phân cấp kiểm soát chi theo mức độ rủi ro đối với các nội dung chi thuộc nguồn kinh phí quản lý hành chính được giao thực hiện chế độ tự chủ. Rà soát phân loại rủi ro đối với các đơ vị sử dụng ngân sách thực hiện tốt quy định của pháp luật về chi NSNN để không kiểm soát nguồn kinh phí quản lý hành chính được giao thực hiện chế độ tự chủ.