Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình phát biểu tại diễn đàn. Ảnh PV
Kết quả tăng trưởng thấp, nhiệm vụ cuối năm khó khăn
Trưởng ban KTTW dẫn lời Giáo sư Kenichi Ohno (Viện Nghiên cứu chính sách công Nhật Bản), một người nghiên cứu về Việt Nam hơn 20 năm nay đánh giá: “Cơ cấu kinh tế Việt Nam hiện nay so với cách đây 20 năm có thay đổi nhưng nhìn kỹ thì không rõ”.
Lý giải cho lời đánh giá của Giáo sư Kenichi Ohno, Trưởng ban KTTW Nguyễn Văn Bình nêu, Việt Nam xuất khẩu 65% là hàng chế tạo chế biến nhưng phần nhiều là từ khu vực FDI, còn doanh nghiệp trong nước vẫn chủ yếu xuất khẩu các mặt hàng như dệt may, da giày, nông sản với giá trị gia tăng không cao. Tức là, một phần quan trọng góp phần tạo nên tốc độ tăng trưởng hiện nay của Việt Nam là từ nguồn lực bên ngoài chứ chưa phải nội lực thực tại của nền kinh tế.
“Do vậy, việc chúng ta cần làm và làm ngay là đánh giá lại mức độ bền vững của những lợi thế so sánh mà chúng ta vẫn thường nhắc tới là nhân công lao động dồi dào, giá rẻ trong bối cảnh giai đoạn dân số vàng chỉ tồn tại ngắn ngủi khoảng 10 năm nữa và sự cạnh tranh ngày một gia tăng từ các quốc gia với chi phí sản xuất thấp hơn”, Trưởng ban KTTW nói.
Theo Trưởng ban KTTW, Việt Nam hiện đã đạt đến một trình độ phát triển kinh tế mà để tiếp tục tiến bước trở thành một nước có thu nhập cao hơn, cần phải có một sự đột phá trong chính sách.
Theo nhìn nhận của Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông, kết quả tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) của nền kinh tế trong quý I/2017 đạt thấp, tăng 5,1% so với cùng kỳ, đã đặt ra nhiệm vụ của các tháng cuối năm là hết sức nặng nề và khó khăn.
Thứ trưởng Đặng Huy Đông bày tỏ, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ đã nêu rõ quan điểm không tăng trưởng bằng mọi giá, không đánh đổi môi trường cũng như bất ổn kinh tế vĩ mô để lấy tăng trưởng, nhưng cũng không lãng phí cơ hội và tiềm năng.
Chính phủ vẫn luôn đặt mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, phát triển bền vững lên hàng đầu. Cách tiếp cận về giải pháp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2017 của Chính phủ là nỗ lực tối đa, khơi dậy tiềm năng, tận dụng cơ hội để tăng trưởng ở mọi ngành, mọi lĩnh vực... Tất cả đều phải đóng góp vào tăng trưởng trên nền tảng cơ bản là ổn định kinh tế vĩ mô.
Chỉ số GDP dùng làm thước đo phát triển kinh tế có khiếm khuyết
Với quyết tâm để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP của Chính phủ trong năm 2017, dưới “con mắt” của các chuyên gia kinh tế- tài chính đều có chung một nhận định là mục tiêu đúng đắn. Tuy nhiên, nhiều ý kiến bày tỏ lo ngại về việc khó có thể đạt con số tăng trưởng của năm 2017 là 6,7% như mục tiêu đề ra.
Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành, Đại học Fulbright Việt Nam, chúng ta đã bước qua quý I/2017 với mức tăng trưởng 5,1%. Đây là kết quả gây ngạc nhiên, bởi trước đó kỳ vọng chung vào thời điểm cuối 2016 là kinh tế sẽ khởi sắc hơn khi bước vào 2017. Nhưng thực tế thể hiện, kết quả quý I/2017 lại thấp hơn nhiều so với cùng kỳ 2 năm trước.
Như vậy, hiện nay chúng ta đang đứng trước sức ép lớn về kết quả tăng trưởng kinh tế. Mức tăng GDP của hai năm đầu nhiệm kỳ này đều thua so với năm cuối của nhiệm kỳ trước.
Ông Thành phân tích, cuối 2015, Chính phủ đã đề ra mục tiêu tăng trưởng cho 2016 là 6,7%, nhưng kết quả cuối cùng là 6,21%. Cuối 2016, Chính phủ vẫn kiên quyết đưa ra mục tiêu 6,7% cho 2017. Nhưng với kết quả 5,1% trong quý 1 này thì 3 quý còn lại phải đạt bình quân 7%.
Ông Thành cho rằng, từ các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia trong hệ thống nhà nước đến chuyên gia bên ngoài đều hiểu rõ khả năng này gần như không thể.
"Đúng là trong điều hành kinh tế, có một số chỉ số vĩ mô bị ràng buộc bởi GDP, như tỉ lệ thâm hụt ngân sách (bội chi) và nợ công. Trong các chỉ số đó, GDP theo giá danh nghĩa được dùng làm mẫu số, nếu không đạt được mục tiêu trong một năm, trần nợ công 65% hay tỷ lệ bội chi 3,5% sẽ không thể duy trì được”, ông Thành nhấn mạnh.
Theo ông Thành, Kế hoạch trung hạn 5 năm của nền kinh tế cũng đặt ra mục tiêu tăng trưởng từ 6,5 – 7%, trong khi năm 2016 không đạt, nên nếu năm 2017 tiếp tục không đạt thì những năm còn lại sẽ phải tăng tốc nhanh. Đó là sức ép lớn để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng trong trung hạn.
Về dài hạn, khả năng Việt Nam mắc bẫy thu nhập trung bình và nguy cơ tụt hậu là có thực. Báo cáo Việt Nam 2035 chỉ ra nếu tăng trưởng bình quân đạt dưới 6% thì Việt Nam 20 năm nữa vẫn thua nhiều nền kinh tế châu Á ngày hôm nay.
“Biết rằng chỉ số GDP dùng làm thước đo phát triển kinh tế có khiếm khuyết, nhưng vẫn phải tăng GDP ở mức cao. Và trong khi chưa có một thước đo tốt hơn thì chỉ số GDP vẫn phải được dùng. Vấn đề quan trọng là cách làm để đạt tăng trưởng GDP nhanh và hiệu quả”, ông Thành băn khoăn.
TS.Trương Văn Phước, Ủy Ban Giám sát Tài chính Quốc Gia, nêu những điều kiện tiên quyết vĩ mô để nền kinh tế tăng trưởng cao và bền vững giai đoạn 2018-2020, là quyết liệt thực hiện đổi mới tăng trưởng để nâng cao năng suất lao động của nền kinh tế, tạo đột phá tăng trưởng.
Đồng thời, đi đôi với việc tăng trưởng kinh tế cao, cần tiếp tục củng cố ổn định vĩ mô, quyết liệt hơn trong thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế nhằm củng cố tài khóa, xử lý dứt điểm những yếu tố đe dọa bất ổn vĩ mô như nợ xấu, xử lý các ngân hàng yếu kém…
Ngoài ra, theo TS.Trương Văn Phước, việc cung ứng vốn từ một hệ thống tài chính hiện đại hóa cần tiếp tục giữ vai trò chủ chốt trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội, tiếp tục vai trò đòn bẩy hỗ trợ tăng trưởng ở mức cao.
H.TR
