Uỷ ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết về chuyển đổi phương thức đầu tư.
Hai dự án không tìm được nhà đầu tư
Báo cáo tại phiên họp chiều 11/1 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 gồm 11 dự án thành phần (6 dự án đầu tư công và 5 dự án thành phần đầu tư theo phương thức PPP), với mức vốn nhà nước được Quốc hội thông qua chủ trương bố trí cho dự án là 78.461 tỷ đồng.
Đến nay, trong 5 dự án thành phần đầu tư theo hình thức PPP có 2 dự án không lựa chọn được nhà đầu tư là đoạn Quốc lộ 45 - Nghi Sơn do nhà đầu tư không đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật và đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu do không có nhà đầu tư nộp hồ sơ dự thầu.
Để bảo đảm hoàn thành đồng bộ các dự án thành phần, phát huy hiệu quả đầu tư, hiệu quả sử dụng nguồn vốn đã bố trí, Chính phủ đề xuất chuyển đổi từ đầu tư theo phương thức đối tác công tư sử dụng một phần vốn ngân sách nhà nước (NSNN) sang đầu tư công sử dụng toàn bộ vốn NSNN đối với 2 dự án này, trên cơ sở cân đối từ nguồn vốn nhà nước đã được Quốc hội thông qua chủ trương bố trí cho toàn bộ dự án.
Theo Chính phủ, việc chuyển đổi sang phương thức đầu tư công bảo đảm chắc chắn triển khai thành công dự án. Sau khi dự án hoàn thành, Chính phủ sẽ xây dựng phương án thu hồi vốn nhà nước (tương tự như cơ chế đối với 6 dự án thành phần đầu tư công đang triển khai). Bên cạnh đó, việc sớm hoàn thành đầu tư 2 dự án này sẽ tạo điều kiện khai thác đồng bộ với các dự án lân cận, bảo đảm tính kết nối liên tục và phát huy tối đa hiệu quả đầu tư. Nếu tổ chức đầu thầu lại thì trong năm 2021 chưa thể giải ngân cho các dự án này. Trong khi nếu được chuyển đổi sang đầu tư công, có thể khởi công và giải ngân ngay trong quý II năm 2021.
Đồng thời, việc chuyển đổi không làm thay đổi phạm vi, quy mô đầu tư, không tăng tổng mức đầu tư so với tổng mức đầu tư đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 52/2017/QH14.
Chính phủ xây dựng phương án phù hợp để thu hồi vốn
Trình bày báo cáo thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, trong cơ quan thẩm tra có 2 loại ý kiến khác nhau về vấn đề này. Loại ý kiến thứ nhất đồng ý với đề xuất của Chính phủ với các lý do như báo cáo đã nêu là để đảm bảo tiến độ, hiệu quả tổng thể, không làm tăng tổng mức đầu tư, tạo tác động lan toả khi dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp…
Loại ý kiến thứ hai đề nghị rà soát, điều chỉnh lại phương án tài chính để tăng tính khả thi của 2 dự án thành phần này, vì nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc đấu thầu không thành công là do phương án tài chính của 2 dự án này chưa thực sự hấp dẫn (tỷ lệ phân bổ vốn nhà nước của 2 dự án Quốc lộ 45 - Nghi Sơn và Nghi Sơn - Diễn Châu thấp hơn so với các dự án PPP khác); sau đó tiếp tục tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo phương thức PPP. Luật PPP có hiệu lực từ ngày 1/1/2021 cho phép các dự án đầu tư theo phương thức PPP được hưởng cơ chế chia sẻ rủi ro cũng sẽ làm cho 2 dự án thành phần này trở nên hấp dẫn hơn. Ngoài ra, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 tiếp tục ảnh hưởng lớn tới nền kinh tế, việc thu hút đầu tư từ khu vực tư nhân thông qua phương thức PPP sẽ giúp nhà nước giảm đầu tư từ ngân sách, dành thêm nguồn lực cho các vấn đề cần thiết khác.
Theo Thường trực Ủy ban Kinh tế, Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đã chậm tiến độ so với dự kiến (2021). Đến nay đã có 9/11 dự án thành phần dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2022 (3 dự án đầu tư theo phương thức PPP lựa chọn được nhà đầu tư, 6 dự án đầu tư công đang được các nhà thầu triển khai thi công), riêng Cầu Mỹ Thuận 2 hoàn thành năm 2023. Do đó, nếu không khẩn trương thực hiện 2 dự án thành phần này sẽ ảnh hưởng đến tiến độ chung và hiệu quả tổng thể của dự án. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế tán thành với việc chuyển đổi phương thức đầu tư 2 dự án.
Mặt khác, tổng mức đầu tư sau khi cập nhập của 11 dự án thành phần so với bước nghiên cứu khả thi đã giảm khoảng 13.312 tỷ đồng và Nghị quyết số 117/2020/QH14 về việc chuyển đổi phương thức đầu tư một số dự án thành phần tại Nghị quyết 52 đã bố trí không quá 23.461 tỷ đồng NSNN cho 3 dự án thành phần Mai Sơn - Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây. Theo đó, nếu chuyển đổi 2 dự án thành phần này sang đầu tư công sử dụng 100% vốn NSNN sẽ bố trí cho các dự án còn lại khoảng 54.939 tỷ đồng, do đó không vượt quá 55.000 tỷ đồng đã được Quốc hội quyết định tại Nghị quyết 52, nên sẽ không phải điều chỉnh bổ sung thêm vốn đầu tư công cho 2 dự án này.
Qua xem xét các báo cáo và thảo luận, UBTVQH đã nhất trí thông qua đề xuất này của Chính phủ. Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh yêu cầu, việc chuyển đổi không được làm tăng tổng vốn đầu tư cũng như quy mô đã được Quốc hội quyết định, Chính phủ sẽ có trách nhiệm xây dựng phương án phù hợp để thu hồi vốn hoàn trả vào ngân sách trung ương.
Như vậy, từ phương án ban đầu, Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông có 11 dự án thành phần là 8 dự án PPP, 3 dự án đầu tư công, thì nay đã chuyển thành 8 dự án đầu tư công, 3 dự án PPP.
Hoàng Yến
