Điều hành giá cả xăng dầu và giải pháp đảm bảo nguồn cung xăng dầu trong nước là vấn đề nóng nhất được các đại biểu quan tâm đặt câu hỏi chất vấn tới Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên trong phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 16/3.
Dùng nhiều biện pháp để đảm bảo bình ổn giá xăng dầu
Đầu phiên chất vấn, đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) nêu tình trạng giá xăng dầu tăng cao ảnh hưởng nhiều đến đời sống, hoạt động sản xuất và đặt câu hỏi về giải pháp bảo đảm lợi ích hài hoà giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, bảo đảm đủ nguồn cung xăng dầu trong nước?
Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, những ngày vừa qua, tình hình xung đột căng thẳng trên thế giới làm thị trường xăng dầu thế giới đảo lộn, giá tăng 40 – 60%. Trong khi đó, nguồn cung nội địa gặp khó khăn vì Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn, nơi cung cấp 35 – 40% sản lượng trong nước mỗi tháng, đã cắt giảm đột ngột có lúc chỉ 55% công suất. Trước tình hình đó, ngay từ đầu tháng 1, Bộ đã chủ động tham mưu các giải pháp cho Chính phủ, yêu cầu các doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu đủ sản lượng còn thiếu để đảm bảo nguồn cung trong nước. Đến giữa tháng 2, với lượng nhập khẩu tăng gấp đôi lên 1 triệu khối, nguồn cung xăng dầu đã đảm bảo đủ cho tháng 3.
Về giá cả, Bộ Công thương đã cùng với Bộ Tài chính điều hành đúng quy định pháp luật, điều hành linh hoạt quỹ bình ổn dù ngân quỹ không lớn. Gần đây, Bộ Công thương đã cùng Bộ Tài chính tham mưu cho Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu, để góp phần kiềm chế giá cả.
Phân tích rõ hơn mức điều chỉnh giá xăng dầu trong kỳ điều hành tăng ít hơn giá thế giới, vấn đề mà đại biểu Trần Văn Sáu (Đồng Tháp) đặt câu hỏi, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết từ đầu năm giá xăng dầu thế giới tăng từ 40 – 60%, nhưng trong nước chỉ tăng từ 29 – 40% là do Bộ Công thương và Bộ Tài chính đã sử dụng linh hoạt hiệu quả quỹ bình ổn. Khẳng định việc duy trì quỹ bình ổn là cực kỳ quan trọng, song Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng cho biết nguồn quỹ hiện đã âm. Khi nguồn quỹ không còn thì phải dùng đến các biện pháp về giảm thuế, phí… Nếu giá cả vẫn tăng cao, lúc đó có thể phải dùng đến các nguồn quỹ khác như quỹ an sinh xã hội, ngân sách nhà nước…
 |
| Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên |
Băn khoăn về việc nguồn cung đang phụ thuộc lớn vào nhập khẩu từ nước ngoài, đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang ) đặt câu hỏi về vai trò của các nhà máy trong nước trong đảm bảo nguồn cung hiện nay? Ngoài quỹ bình ổn, đại biểu hỏi liệu có giải pháp gì căn cơ ổn định hơn để quản lý tốt hơn nguồn cung và giá cả xăng dầu trong nước?
Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công thương cho biết hiện Nhà máy lọc hóa dầu Bình Sơn hoạt động tương đối ổn định, với công suất đáp ứng khoảng 30 - 35% nhu cầu. Còn Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn hiện đang hoạt động không hiệu quả do khó khăn chủ yếu về tài chính. Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (PVN) với tư cách là một bên tham gia liên danh đã báo cáo Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, và đang phối hợp với các cơ quan chức năng để có giải pháp cho vấn đề này. Hiện nguồn dầu thô của nhà máy hoàn toàn nhập khẩu từ Kuwait, khi nhà máy có đủ nguồn cung ra thị trường thì việc nhập khẩu xăng dầu sẽ giảm.
Sẽ đề xuất nâng dự trữ quốc gia lên hàng chục lần
Đồng tình với việc cần có giải pháp chiến lược, căn cơ cho mặt hàng xăng dầu, từ phía cơ quan quản lý ngành, Bộ trưởng cho rằng trước hết vẫn cần phải đẩy mạnh năng lực sản xuất của các doanh nghiệp trong nước. Hiện nay với nhà máy Bình Sơn, cần tiếp tục đẩy mạnh, nâng công suất thiết kế để đảm bảo bình ổn nguồn cung nội địa. Với nhà máy Nghi Sơn, Bộ Công thương sẽ phối hợp các cơ quan liên quan, tham mưu cho các cấp thẩm quyền để giải quyết những vướng mắc của Nghi Sơn, đảm bảo nhà máy đáp ứng mục tiêu ban đầu là cung cấp 35 – 40% nguồn cung trong nước.
Bên cạnh đó, về quỹ bình ổn, Bộ Công thương sẽ tham mưu với Chính phủ để tăng quỹ. Hiện nay quỹ đang áp dụng cơ chế trích lập, nhưng trong tương lai có thể nghiên cứu kinh nghiệm các nước để nâng quy mô quỹ, xem xét việc tạo nguồn quỹ từ ngân sách hay trích lập, để từ đó có nguồn quỹ bình ổn với đúng nghĩa, vẫn phải nghiêm túc xem xét lại để việc thiết lập quỹ sao cho hiệu quả nhất, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định.
Ngoài ra, lãnh đạo ngành Công thương cũng cho biết sẽ tiếp tục tham mưu để nâng lượng dự trữ xăng dầu quốc gia, bởi mức dự trữ hiện không lớn, chỉ khoảng 5 - 7 ngày. Theo Bộ trưởng, cần tăng thêm ít nhất hàng chục lần so với hiện nay. “Trong tương lai, chúng tôi sẽ cùng các bộ, ngành liên quan tham mưu để nâng mức dự trữ lên ít nhất 1, 2 tháng. Thay vì dự trữ tiền, thì dự trữ hàng” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.
Cũng liên quan đến mặt hàng xăng dầu, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đặt câu hỏi về việc không chỉ có hiện tượng đại lý xăng dầu bán lẻ găm hàng, mà có hay không việc găm hàng ngay từ những nhà cung cấp lớn?
Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ Công thương cho biết, vừa qua lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra trên 16.800 cửa hàng trên tổng số 17.000 cửa hàng bán lẻ và đã xử lý trên 211 cửa hàng. Bên cạnh việc các cửa hàng đóng cửa do sự cố kỹ thuật, cũng có số ít cửa hàng cố tình găm hàng chờ tăng giá. Với một số ít không có nguồn cung vì họ nhận dầu từ nhà máy Nghi Sơn, bộ đã chỉ đạo khắc phục, chia sẻ nguồn cung từ các đầu mối khác.
Bên cạnh đó, Bộ cũng đã tiến hành thanh tra kiểm tra đồng bộ 33 doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu. Qua thanh tra, nếu phát hiện doanh nghiệp đầu mối nào không thực hiện đúng chức năng theo quy định sẽ xử lý, với mức cao nhất là đình chỉ kinh doanh, rút giấy phép.
Đối với câu hỏi “khi nào giá xăng dầu giảm” của đại biểu Huỳnh Thanh Phương (Tây Ninh), Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho hay việc giảm hay không tùy thuộc thị trường thế giới. Bộ trưởng chỉ có thể cam kết là khi biên độ thế giới tăng cao, Bộ Công thương cùng với cơ quan liên quan điều hành giá xăng dầu ở mức chấp nhận được, với việc dùng quỹ bình ổn, các giải pháp thuế phí, rồi đến các chính sách khác về an sinh xã hội, hỗ trợ doanh nghiệp./.
