Cho vay đặc biệt, ai chịu trách nhiệm rủi ro?

Vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau về việc xử lý nợ xấu và ngân hàng yếu kém Ảnh minh họa

Có sử dụng NSNN gián tiếp hay không?

Thảo luận về dự án luật, đa số đại biểu nhất trí với việc sửa đổi nhằm tạo ra môi trường pháp lý cụ thể, minh bạch để xử lý nợ xấu và tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém. Tuy nhiên, một vấn đề nổi lên được các đại biểu quan tâm là nguyên tắc xuyên suốt về việc không sử dụng nguồn lực ngân sách nhà nước (NSNN) để xử lý nợ xấu cũng như tái cơ cấu ngân hàng yếu kém. Tiếp thu ý kiến đại biểu trước đó, dự thảo luật đã không quy định việc sử dụng NSNN trong quá trình cơ cấu lại TCTD cũng như không quy định các nội dung liên quan đến chính sách thuế

Mặc dù vậy, song theo đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (TP. Hà Nội), nguyên tắc này chưa được quán triệt một cách triệt để trong dự thảo. Cụ thể, theo quy định tại dự thảo, các TCTD được hưởng các khoản vay đặc biệt với mức ưu đãi đến 0%, ngoài vay từ Ngân hàng Nhà nước thì còn được vay các tổ chức bảo hiểm tiền gửi, Ngân hàng Hợp tác xã và các TCTD khác để hỗ trợ thanh khoản. Tuy nhiên, trong dự thảo lại chưa làm rõ trong trường hợp áp dụng các biện pháp hỗ trợ nêu trên, nếu các TCTD vẫn không thể phục hồi, vẫn phá sản và không có khả năng thanh toán các khoản này thì sẽ xử lý như thế nào? Ai sẽ chịu trách nhiệm về các khoản vay này, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai đặt câu hỏi.

Hơn nữa, dự thảo luật cũng quy định, TCTD được kiểm soát đặc biệt được miễn một số nghĩa vụ tài chính như: Không phải trích lập dự phòng rủi ro, được miễn nộp phí bảo hiểm tiền gửi, được miễn phí tham gia an toàn hệ thống Quỹ Tín dụng nhân dân và được vay những khoản vay đặc biệt. Nếu căn cứ vào quy định này thì không thể cho rằng việc xử lý các TCTD không ảnh hưởng đến NSNN.

Ngoài ra, các đại biểu nêu rõ, trong dự thảo cũng như ở một số văn bản mang tính chỉ đạo gần đây có sử dụng khái niệm “không trực tiếp sử dụng NSNN để hỗ trợ các TCTD yếu kém”. “Quy định như vậy phải chăng là có thể sử dụng ngân sách gián tiếp? Do đó không nên sử dụng khái niệm trực tiếp hay gián tiếp vì gián tiếp cũng không nên”, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai kiến nghị.

Minh bạch sẽ tạo niềm tin

Cùng quan điểm này, đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) nhấn mạnh việc quán triệt nguyên tắc không sử dụng NSNN trong tái cơ cấu các TCTD, tuy nhiên đề nghị cần nghiên cứu bổ sung giải pháp về nguồn lực phù hợp với từng giai đoạn, từng TCTD để bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền, tránh tình trạng đổ vỡ dây chuyền gây hậu quả lớn đến kinh tế và xã hội.

Góp ý vào nội dung có sử dụng NSNN để xử lý việc tái cơ cấu các TCTD hay không, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP. Hồ Chí Minh) cho biết, kinh nghiệm xử lý của các TCTD ở nước ngoài là nhà nước cho biết việc sử dụng tiền thuế của dân nhưng có phương án tái cơ cấu phục hồi rõ ràng, sau một thời gian nhất định 2 hoặc 3 năm, khi ngân hàng phục hồi thì sẽ bán lại thu lời. Đặc biệt, toàn bộ quá trình này được kiểm soát rất nghiêm ngặt, minh bạch. Chẳng hạn tại Mỹ, Tổng thống Obama đã cam kết với các cử tri khi giải cứu các ngân hàng rằng “bảo đảm cử tri được giám sát từng đồng đô la của gói giải cứu. Đây chính là vấn đề quyết định để tạo niềm tin trong nhân dân, đại biểu nhấn mạnh.

“Chúng ta phải làm rõ giải cứu để đạt được vấn đề gì và phải minh bạch không nên né tránh. Chúng ta nói rõ là không sử dụng ngân sách trực tiếp hay sử dụng gián tiếp, cụ thể là miễn nghĩa vụ rồi cho vay lãi suất 0%. Nếu như có ảnh hưởng cũng phải xác định ảnh hưởng như thế nào để báo cáo nhân dân và cử tri xem có hiệu quả không và hiệu quả như thế nào? Tôi đề nghị chúng ta không nên né tránh và hoàn toàn có thể thiết kế cơ chế để minh bạch vấn đề này”, đại biểu Trương Trọng Nghĩa phát biểu.

H.Y