Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV: Dấu ấn trong lịch sử lập hiến, lập pháp của Quốc hội

Kỳ họp cũng ghi dấu ấn bằng những cơ chế đặc biệt được ban hành để đổi mới công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân. Ảnh: Lê Toàn

Hoàn thành khung pháp lý cho cuộc cách mạng về bộ máy

Phát biểu bế mạc Kỳ họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, đây là kỳ họp có khối lượng công việc lớn nhất từ đầu nhiệm kỳ, đặc biệt trong công tác lập pháp. Quốc hội đã thông qua 34 luật, chiếm hơn 50% số luật được ban hành tại 17 kỳ họp của nhiệm kỳ khóa XV, cùng với 14 nghị quyết quy phạm pháp luật, cho ý kiến 6 dự án luật khác. Không chỉ về số lượng, các đạo luật và nghị quyết được thông qua mang tính đột phá, đồng bộ và có tỷ lệ đồng thuận rất cao, thể hiện sự thống nhất trong tư duy lập pháp hướng đến đổi mới thể chế, thúc đẩy phát triển.

Đặc biệt, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 với sự đồng thuận tuyệt đối của đại biểu, tạo cơ sở hiến định cho việc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy và đổi mới mô hình chính quyền địa phương theo hướng 2 cấp.

Gắn liền với sửa đổi Hiến pháp, Quốc hội đã thông qua toàn bộ khung pháp lý để thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã. Sau kỳ họp, cả nước sẽ vận hành theo mô hình mới với 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh (giảm 29 tỉnh) và hơn 3.300 đơn vị hành chính cấp xã (giảm 6.714 đơn vị). Việc chuyển đổi được chuẩn bị đồng bộ, đảm bảo không gián đoạn hoạt động bộ máy và quyền lợi của người dân.

Theo Chủ tịch Quốc hội, đây cũng là dịp để đánh giá đội ngũ cán bộ, bởi chỉ thông qua công việc, nhất là ở những thời điểm khó khăn, bộn bề công việc, mới thực sự thể hiện năng lực, trình độ, trách nhiệm. “Đảng, Nhà nước rất cần những cán bộ có tư duy đổi mới, quyết tâm hành động vì đất nước, vì Nhân dân”, Chủ tịch Quốc hội chia sẻ.

Ban hành các chính sách đột phá cho phát triển

Kỳ họp cũng ghi dấu ấn bằng những cơ chế đặc biệt được ban hành để đổi mới công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân. Đây là 2 trong số “4 trụ cột” quan trọng để đưa đất nước vươn mình. Nghị quyết 197/2025/QH15 và Nghị quyết 198/2025/QH15 không chỉ tháo gỡ nút thắt về thể chế, mà còn tạo cú hích giải phóng sức sản xuất và thu hút nguồn lực từ khu vực kinh tế tư nhân.

Việc Quốc hội thông qua Nghị quyết về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam cũng cho thấy tầm nhìn hội nhập và quyết tâm khẳng định vị thế của đất nước trên bản đồ tài chính toàn cầu. Bên cạnh đó, hàng loạt luật quan trọng như Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật Năng lượng nguyên tử, Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo… đã được thông qua để mở đường cho phát triển công nghệ cao, nâng cao năng lực cạnh tranh, phòng ngừa tụt hậu trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số.

Một trong những nội dung đặc biệt của kỳ họp là quyết định rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và nhiệm kỳ HĐND các cấp, nhằm tổ chức bầu cử sớm vào ngày 15/3/2026. Đây là bước chuẩn bị chủ động, khoa học và kỹ lưỡng cho nhiệm kỳ mới, hướng tới Đại hội XIV của Đảng và bầu cử Quốc hội khóa XVI.

Cùng với đó, công tác nhân sự được thực hiện chặt chẽ, đúng quy định, với sự đồng thuận cao, cho thấy sự ổn định và tiếp nối trong tổ chức bộ máy. Các vấn đề quan trọng như ngân sách, đầu tư công, tài chính quốc gia, các chính sách hỗ trợ tổ chức lại bộ máy hành chính sau sáp nhập… cũng được xử lý kịp thời.

Hoạt động chất vấn tại kỳ họp tập trung vào 2 lĩnh vực rất được quan tâm là tài chính và giáo dục, với những nội dung cụ thể, sát thực tế. Sự đổi mới trong chất vấn thể hiện tinh thần giám sát thực chất, không né tránh, và hướng đến cải thiện chất lượng điều hành.

Ngoài ra, Quốc hội cũng thông qua nhiều luật, nghị quyết có phạm vi tác động lớn để tiếp tục cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền công dân, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, hoàn thiện chính sách pháp luật về thuế, thúc đẩy tăng trưởng, phát triển nguồn nhân lực, giải quyết việc làm, thị trường lao động, khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, thúc đẩy lĩnh vực quảng cáo phát triển theo hướng hiện đại, minh bạch, lành mạnh, kiến tạo chính sách đột phá phát triển đội ngũ nhà giáo, đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục, từng bước đạt mục tiêu phổ cập giáo dục 9 năm, phát triển toàn diện, chuẩn bị cho trẻ em vào học lớp một…

Ngay sau kỳ họp, Quốc hội đề nghị Chính phủ, các cấp, các ngành khẩn trương tổ chức thực hiện đồng bộ các luật, nghị quyết đã ban hành, đặc biệt là các nội dung liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp, đảm bảo vận hành chính thức từ 1/7/2025.