Tổng Bí thư Tô Lâm: Ngành Tài chính phải là lực lượng tiên phong dấn thân đổi mới

Sáng 8/8, phát biểu tại Lễ Kỷ niệm 80 ngày truyền thống ngành Tài chính, Tổng Bí thư Tô Lâm gửi lời chúc mừng tốt đẹp đến ngành nhân dịp kỷ niệm 80 năm thành lập và vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất.

Tổng Bí thư Tô Lâm gửi lời chúc mừng tốt đẹp đến ngành Tài chính nhân dịp kỷ niệm 80 năm thành lập và vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất. Ảnh: BTC

Lễ kỷ niệm này càng thêm ý nghĩa khi Bộ Tài chính mới ra đời từ ngày 1/3/2025, trên cơ sở hợp nhất Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, sáp nhập Bảo hiểm xã hội Việt Nam và tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Theo Tổng Bí thư, đây là một cải cách thể chế lớn, thể hiện tinh thần đổi mới tư duy, đồng bộ hóa chức năng quản lý kinh tế vĩ mô, quản lý tài chính công, phục vụ tốt hơn yêu cầu phát triển nhanh, bền vững, hội nhập quốc tế sâu rộng và nâng cao đời sống toàn diện của nhân dân.

Tài chính là "huyết mạch", chiến lược là "xương sống" của quốc gia

80 năm qua, Tổng Bí thư nêu rõ, ngành Tài chính đã không ngừng trưởng thành, phát triển và khẳng định vị trí trung tâm trong tham mưu tổng hợp, hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội; quản lý, sử dụng nguồn tài chính quốc gia, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trong suốt tiến trình cách mạng và phát triển đất nước, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt quan tâm, nhấn mạnh vai trò trung tâm của ngành Tài chính đối với sự nghiệp bảo vệ, xây dựng và phát triển quốc gia. Các chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội chính là “xương sống” của quá trình phát triển, tài chính là “huyết mạch” của quốc gia. “Xương sống” vững và “huyết mạch” lưu thông tốt thì quốc gia mới có thể thành công, phát triển cường thịnh. Điều này đã trở thành kim chỉ nam xuyên suốt trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước đối với công tác tài chính.

Thay mặt Đảng, Nhà nước, Tổng Bí thư Tô Lâm trao tặng Huân chương Độc lập hạng Nhất cho Bộ Tài chính, ghi nhận những đóng góp to lớn của ngành trong suốt 80 năm phát triển của đất nước. Ảnh: BTC

Ngay từ những ngày đầu sau khi Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập, ngành Tài chính đã tiến hành nhiều biện pháp huy động tối đa nguồn lực cho chính quyền cách mạng trong bối cảnh ngân quỹ gần như trống rỗng. Các phong trào Quỹ Độc lập, Tuần lễ vàng, Hũ gạo kháng chiến, Quỹ mùa đông binh sĩ được phát động rộng khắp và đóng góp rất quan trọng. Ngành cũng đã kịp thời phát hành đồng tiền tài chính Việt Nam - được nhân dân yêu mến gọi là “giấy bạc Cụ Hồ” - trên cả ba miền, vừa khẳng định chủ quyền quốc gia, vừa làm cơ sở xây dựng nền tài chính độc lập, tự chủ.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ., ngành Tài chính đã huy động nguồn lực phục vụ nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước, đảm bảo xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam. Nhiều cán bộ tài chính đã hy sinh anh dũng, góp phần vào Đại thắng mùa Xuân năm 1975.

Bước vào thời kỳ hòa bình, ngành tiếp tục giữ vai trò chủ lực trong tham mưu, động viên nguồn lực ngân sách, xây dựng nền tài chính vững chắc cho công cuộc tái thiết, phát triển đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Từ những đồng tiền đầu tiên trong Quỹ Độc lập năm 1946 đến thu ngân sách quốc gia hơn 2 triệu tỷ đồng hiện nay là hành trình phi thường của trí tuệ, bản lĩnh và tinh thần phụng sự Tổ quốc của ngành Tài chính.

Đặc biệt, từ khi thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng, ngành Tài chính đã trở thành “người lính xung kích” trong đổi mới tư duy kinh tế, là tổng tham mưu trưởng trong xây dựng chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Ngành đã chủ động đề xuất nhiều chính sách cải cách lớn về môi trường kinh doanh, thuế, ngân sách, thị trường tài chính… tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế đa thành phần, hội nhập sâu rộng. Hàng loạt đạo luật quan trọng đã được xây dựng, hoàn thiện, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho công cuộc đổi mới, khơi thông nguồn vốn và thúc đẩy tăng trưởng theo tư duy thị trường hiện đại.

Tại buổi Lễ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trao Huân chương Lao động hạng Nhất cho Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng vì có thành tích đặc biệt xuất sắc, đột xuất trong công tác quản lý, điều hành ngân sách nhà nước, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ảnh: BTC

"Người lính xung kích" trong đổi mới tư duy kinh tế

Trong những năm gần đây, khi kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn do tác động của đại dịch Covid-19 và biến động địa chính trị, kinh tế toàn cầu, ngành Tài chính tiếp tục khẳng định vai trò, vị thế trong việc tham mưu chủ trương, chính sách, góp phần quan trọng giúp nền kinh tế vượt qua thách thức, duy trì tăng trưởng và đảm bảo nền tài chính quốc gia tự chủ, vững mạnh.

Toàn ngành cũng luôn đi đầu trong nghiên cứu, triển khai các mô hình kinh tế mới, đón đầu cơ hội khi kinh tế toàn cầu tái cấu trúc, tạo nền tảng để nền kinh tế tăng tốc, bứt phá. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và sự đóng góp của ngành Tài chính, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu kinh tế - xã hội ấn tượng.

Về quy mô kinh tế, Việt Nam đã vươn lên từ một nước nghèo, lạc hậu với quy mô GDP chỉ 5 tỷ USD năm 1986, nay đã đạt trên 476 tỷ USD vào năm 2024, trở thành nền kinh tế lớn thứ tư khu vực Đông Nam Á và đứng thứ 34 trên thế giới. GDP bình quân đầu người đạt 4.700 USD.

Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 193 quốc gia, có quan hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn diện với hơn 30 nước và là thành viên tích cực của trên 70 tổ chức khu vực, quốc tế. Trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại, Việt Nam là mắt xích quan trọng trong 16 hiệp định thương mại tự do, nằm trong nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới về quy mô thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài.

Tổng thu ngân sách năm 2024 đạt hơn 2,1 triệu tỷ đồng, tăng gần 100.000 lần so với thời kỳ đầu lập nước. Tỷ lệ thu ngân sách nhà nước so với GDP duy trì ổn định ở mức 18 - 20%. An ninh tài chính quốc gia được đảm bảo với mức bội chi, nợ công, nợ Chính phủ nằm trong ngưỡng an toàn, trong tầm kiểm soát. Thị trường vốn, thị trường chứng khoán phát triển mạnh mẽ, trở thành kênh huy động vốn quan trọng với giá trị vốn hóa đạt trên 90% GDP vào năm 2024.

Các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước dự Lễ kỷ niệm sáng 8/8. Ảnh: BTC

Về thu hút đầu tư nước ngoài, Việt Nam nằm trong nhóm 15 nước đang phát triển thu hút FDI lớn nhất thế giới, với tổng vốn đăng ký lên tới hàng trăm tỷ USD, đóng góp lớn vào GDP, tạo việc làm, chuyển giao công nghệ. Bên cạnh FDI, Tổng Bí thư lưu ý nguồn vốn đầu tư gián tiếp hàng nghìn tỷ đô la trên các lĩnh vực cũng cần được đánh giá cụ thể.

Về cải cách doanh nghiệp nhà nước, số lượng đã giảm mạnh, tập trung vào các doanh nghiệp có quy mô lớn, vai trò chiến lược. Các doanh nghiệp nhà nước đã đóng góp hàng triệu tỷ đồng vào ngân sách nhà nước.

Về an sinh xã hội, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã mở rộng diện bao phủ, số người tham gia tăng gần 9 lần so với năm 1995, chiếm 42% lực lượng lao động. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt trên 94% dân số.

“Những thành tựu quan trọng này là minh chứng khẳng định đường lối của Đảng, Nhà nước là vô cùng đúng đắn, chính xác, toàn diện, kịp thời, linh hoạt. Trong thành tựu chung đó có sự đóng góp to lớn, đặc biệt quan trọng của Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cơ quan quản lý doanh nghiệp và bảo hiểm trước kia, và Bộ Tài chính sau hợp nhất” - Tổng Bí thư nêu rõ.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Tổng Bí thư ghi nhận, biểu dương và đánh giá cao những nỗ lực, cống hiến của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong ngành Tài chính.

Cũng theo Tổng Bí thư, sau gần 40 năm đổi mới và gần 5 năm thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2020 - 2025, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu, nhưng vẫn phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Chúng ta vẫn là quốc gia có thu nhập trung bình thấp; tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa diễn ra chậm; thiếu vắng các ngành công nghiệp cơ bản; chưa làm chủ được công nghệ chiến lược, cốt lõi, công nghệ nguồn. Năng lực cạnh tranh về cơ bản còn ở mức trung bình, nhất là các tiêu chí cho phát triển bền vững.

Ngoài ra, nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình vẫn hiện hữu nếu không có các cải cách mang tính chiến lược, đột phá. Trong khi đó, thế giới đang trải qua những biến động có tính bước ngoặt, và đây là thời kỳ cơ hội chiến lược quan trọng - là giai đoạn “nước rút” để Việt Nam thực hiện thành công các mục tiêu đến năm 2030 và 2045: trở thành nước phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập cao.

Tổng Bí thư Tô Lâm trao tặng Huân chương Độc lập hạng nhất cho Bộ Tài chính, ghi nhận những đóng góp to lớn của ngành trong suốt 80 năm phát triển của đất nước. Ảnh: BTC

Phát huy tối đa vai trò doanh nghiệp nhà nước để dẫn dắt, tạo động lực cho nền kinh tế

Bối cảnh mới đặt ra yêu cầu rất cao và cấp thiết đối với ngành Tài chính. Nền kinh tế nước ta có bứt phá, vươn lên mạnh mẽ hay không, có vai trò hết sức quan trọng của ngành Tài chính. Trong bối cảnh đó, Tổng Bí thư đã phát biểu gợi mở một số vấn đề lớn để ngành quan tâm thực hiện.

Một là, cần đột phá thể chế chiến lược tài chính và đổi mới mô hình tăng trưởng. Tập trung giải quyết dứt điểm các điểm nghẽn, nút thắt về thể chế, điều chỉnh không gian kinh tế, mở rộng không gian phát triển; tăng cường phân cấp, phân quyền, huy động và kết hợp các nguồn lực; xác lập mô hình tăng trưởng mới lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính.

Xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách tài chính - ngân sách nhà nước với quan điểm: “Thể chế là đột phá của đột phá; là nguồn lực, là động lực phát triển”. Rà soát, tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách đối với kinh tế nhà nước, trong đó có doanh nghiệp nhà nước. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cùng với tăng cường trách nhiệm giải trình, nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực quản trị. Qua đó, phát huy tối đa vai trò, nguồn lực của doanh nghiệp nhà nước đang nắm giữ để dẫn dắt, tạo động lực cho nền kinh tế cũng như là thực hiện các chính sách, định hướng của nhà nước.

Hai là, quản trị tài chính - ngân sách hiện đại và hiệu quả. Bám sát, đánh giá đúng tình hình kinh tế trong nước và thế giới. Chủ động phân tích, nhận định các cái tác động từ các chính sách tài khóa, tiền tệ để kịp thời tham mưu Chính phủ có kịch bản, có giải pháp chủ động trong điều hành thu, chi ngân sách nhà nước tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính ngân sách nhà nước, quản lý chặt chẽ thu, chi ngân sách nhà nước, đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời điều hành chi ngân sách nhà nước chặt chẽ, hiệu quả, triệt để, tiết kiệm các khoản chi thường xuyên, tăng thu, tiết kiệm chi để tập trung cho đầu tư phát triển, cho một số dự án lớn mang tính chuyển đổi trạng thái xoay chuyển tình thế.

Thứ ba, phát triển thị trường vốn, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, có giải pháp, có biện pháp huy động hiệu quả hơn nữa nguồn lực cho phát triển thị trường tài chính, thị trường vốn, thị trường chứng khoán, nguồn lực kinh tế trong nhân dân.

Trong đó, Tổng Bí thư nhấn mạnh tầm quan trọng của nguồn vốn đầu tư gián tiếp lên tới hàng nghìn tỷ USD cần được đánh giá và có chính sách cụ thể. Bên cạnh đó là các chính sách quản lý thị trường chứng khoán, vàng, ngoại tệ, thị trường phái sinh… cần được quan tâm hơn nữa để huy động, sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả, hợp lý. Từ đó, tạo điều kiện để thu hút vốn cả trong và ngoài nước, tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn của cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp tư nhân.

Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ tin tướng ngành Tài chính sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân tin tưởng, giao phó. Ảnh: Dũng Minh

Tổng Bí thư cũng ghi nhận những giải pháp quan trọng vừa qua, đặc biệt là việc quyết tâm xây dựng trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Cùng với đó, đẩy mạnh giải ngân đầu tư công; cải thiện môi trường đầu tư, thu hút FDI chất lượng cao.

Thứ tư, tiếp tục chú trọng đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao toàn diện đời sống nhân dân. Cùng với kinh tế phát triển thì đời sống người dân phải tốt hơn trên mọi mặt, đây là mục tiêu của Đảng, của chủ nghĩa xã hội, của đất nước. Sau 80 năm, nhu cầu của người dân không chỉ “ăn no, mặc ấm” mà phải “ăn ngon, ăn sạch, mặc đẹp”.

Trong đó, Tổng Bí thư ghi nhận ngành Tài chính đã có nhiều đóng góp tích cực, với nguồn ngân sách để dành chi cho các chương trình xoá nhà tạm, nhà dột nát, cải thiện y tế, giáo dục, nâng cao đời sống cho nhân dân.

Trước thềm kỷ nguyên phát triển mới, Tổng Bí thư bày tỏ tin tưởng với truyền thống vẻ vang 80 năm xây dựng và phát triển, ngành Tài chính sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân tin tưởng, giao phó; góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. “Ngành Tài chính phải tiếp tục là lực lượng tiên phong dấn thân đổi mới vì một Việt Nam phồn thịnh, hùng cường” - Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ.