Nợ công năm 2022 giảm cách xa mức trần quy định

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, vừa ký tờ trình gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội về báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2022, tình hình triển khai thực hiện dự toán NSNN năm 2023.

Thu từ thuế và phí đạt 15,4% GDP

Tại báo cáo, đánh giá bổ sung kết quả thực hiện NSNN năm 2022, Chính phủ cho biết dự toán thu NSNN năm 2022 là 1.411,7 nghìn tỷ đồng (chưa bao gồm 1.707,58 tỷ đồng bổ sung dự toán thu từ nguồn Quỹ thăm dò dầu khí đang theo dõi tại PVN), báo cáo Quốc hội ước đạt 1.614,1 nghìn tỷ đồng. Đến nay, thực hiện đạt 1.815,5 nghìn tỷ đồng, tăng 403,8 nghìn tỷ đồng (28,6%) so với dự toán, tăng 201,4 nghìn tỷ đồng so với báo cáo Quốc hội. Tỷ lệ huy động vào NSNN đạt 19,1% GDP, riêng từ thuế và phí đạt 15,4% GDP.

Số thu nội địa tăng so với báo cáo Quốc hội, theo Chính phủ, chủ yếu từ 3 khu vực kinh tế (tăng gần 80,5 nghìn tỷ đồng). Bên cạnh đó, một số khoản thu có mức tăng lớn như: thuế thu nhập cá nhân (tăng 17,3 nghìn tỷ đồng); thu phí, lệ phí (tăng 15,1 nghìn tỷ đồng); thu khác ngân sách (tăng 10,5 nghìn tỷ đồng); thu tiền cho thuê đất, thuê mặt nước (tăng 7,4 nghìn tỷ đồng).

Nguyên nhân chủ yếu do những tháng cuối năm kinh tế vẫn duy trì được đà phục hồi, các doanh nghiệp thu nộp ngân sách tăng, bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp quý IV và tạm nộp cả năm (đảm bảo không thấp hơn 80% số thuế phải nộp theo quyết toán). Giá dầu vẫn duy trì ở mức cao, các tập đoàn, tổng công ty đẩy mạnh khai thác, chế biến kinh doanh dầu khí, góp phần tăng thu ngân sách trong lĩnh vực này.

Ngoài ra, các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô cũng đẩy mạnh tiêu thụ, số thuế tiêu thụ đặc biệt nộp ngân sách tăng. Trong đó, Công ty Toyota và Honda nộp ngân sách tăng 5,1 nghìn tỷ đồng so với ước thực hiện; Tập đoàn Trường Hải nộp tăng 3,1 nghìn tỷ đồng…

Những tháng cuối năm 2022 kinh tế vẫn duy trì được đà phục hồi, nhiều doanh nghiệp thu nộp ngân sách tăng.

Chi ngân sách tăng gần 19% so với dự toán

Về chi NSNN, dự toán chi là 1.816 nghìn tỷ đồng, báo cáo Quốc hội ước đạt 2.035,4 nghìn tỷ đồng. Căn cứ các nhiệm vụ chi NSNN năm 2022 đến hết thời gian chỉnh lý quyết toán và các nhiệm vụ chi chuyển nguồn sang năm 2023, đánh giá thực hiện chi NSNN năm 2022 ước đạt 2.158,1 nghìn tỷ đồng, tăng 342,1 nghìn tỷ đồng (+18,8%) so với dự toán, tăng 122,7 nghìn tỷ đồng so với báo cáo Quốc hội.

Trong đó, chi đầu tư phát triển ước đạt 638,1 nghìn tỷ đồng, tăng 80,6 nghìn tỷ đồng (+14,5%) so dự toán, giảm 25,1 nghìn tỷ đồng so báo cáo Quốc hội. Chi trả nợ lãi đạt 94,8 nghìn tỷ đồng, đảm bảo thanh toán đầy đủ, kịp thời các nghĩa vụ nợ đến hạn theo cam kết, giảm 8,9 nghìn tỷ đồng so dự toán, giảm 4,9 nghìn tỷ đồng so báo cáo Quốc hội.

Chi thường xuyên đạt gần 1.101,9 nghìn tỷ đồng, giảm 9,3 nghìn tỷ đồng (-0,8%) so dự toán, giảm 17,4 nghìn tỷ đồng so báo cáo Quốc hội. Khoản này giảm, theo Chính phủ, chủ yếu do điều hành chặt chẽ, cắt giảm, hủy dự toán các khoản chi chưa thực sự cần thiết, hoặc chưa triển khai, hạn chế tối đa việc chuyển nguồn sang năm sau…

Về bội chi, theo dự toán bội chi NSNN năm 2022 là 404,3 nghìn tỷ đồng (4,3% GDP), báo cáo Quốc hội ước đạt 421,3 nghìn tỷ đồng (bao gồm cả tăng bội chi cho Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế). Kết quả thực hiện, theo báo cáo, đạt khoảng 342,6 nghìn tỷ đồng, bằng 3,6% GDP thực hiện, giảm 61,7 nghìn tỷ đồng so dự toán. Trong đó, bội chi ngân sách trung ương giảm 45,9 nghìn tỷ đồng; bội chi ngân sách địa phương giảm giảm 15,8 nghìn tỷ đồng.

Tính đến hết ngày 31/12/2022, dư nợ công còn khoảng 38% GDP, dư nợ chính phủ khoảng 34,7% GDP, dư nợ nước ngoài của quốc gia khoảng 36,8% GDP, thấp hơn trần quy định (tương ứng là 60% GDP, 50% GDP và 50% GDP; ngưỡng cảnh báo tương ứng là 55% GDP, 45% GDP và 45% GDP).

Bội chi giảm song vẫn đảm bảo nguồn lực cho chương trình phục hồi

Đánh giá chung, Chính phủ cho rằng những kết quả đạt được là chính sách tài khóa được điều hành chủ động, linh hoạt, hỗ trợ tháo gỡ nhiều khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, ứng phó kịp thời với những diễn biến thực tế, góp phần tích cực ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy phục hồi phát triển kinh tế - xã hội.

Kết quả thu NSNN không những bù đắp số giảm thu do thực hiện các chính sách miễn, giảm thuế hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân (chưa có trong dự toán) mà còn vượt so với dự toán, qua đó đảm bảo nguồn lực cho chương trình phục hồi, tăng chi đầu tư phát triển; thực hiện các nhiệm vụ cấp bách phát sinh. Đồng thời, tiếp tục tích lũy dành nguồn thực hiện cải cách chính sách tiền lương theo Nghị quyết số 27-NQ/TW của Trung ương.

Chi NSNN được quản lý chặt chẽ, cắt giảm các nhiệm vụ chi chưa thực sự cần thiết, chậm triển khai; triệt để tiết kiệm, giảm chi thường xuyên, tăng chi đầu tư phát triển. Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, nâng cao kỷ luật, kỷ cương, nâng cao hiệu quả hoạt động thu, chi NSNN, quản lý, sử dụng tài sản công.

Bội chi giảm so với dự toán và báo cáo, nhưng vẫn bảo đảm được nguồn lực cho chương trình phục hồi và bố trí kế hoạch vốn đầu tư cho 5 dự án đường bộ cao tốc được chuyển từ vay về cho vay lại, bảo lãnh chính phủ thành vốn cấp phát NSNN của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) và Tổng công ty Phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) theo nghị quyết của Quốc hội.

Cùng với đó, nợ công giảm và thấp hơn mức trần ngưỡng cảnh báo theo nghị quyết của Quốc hội, tiếp tục cơ cấu bền vững nợ công, Chính phủ khẳng định.

Bên cạnh đó, Chính phủ đã chủ động điều hành, giảm mức phát hành trái phiếu Chính phủ so với kế hoạch đầu năm phù hợp với tiến độ thu, chi NSNN và sử dụng hiệu quả ngân quỹ nhà nước. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, nhất là trong các lĩnh vực thuế, hải quan, Kho bạc Nhà nước.../.