Tạo dựng môi trường minh bạch để thương mại điện tử phát triển bền vững
Quang cảnh hội nghị Phát triển thương mại điện tử bền vững.

Dự kiến đạt doanh số 20,5 tỷ USD năm 2023

Tại hội nghị "Phát triển thương mại điện tử bền vững" diễn ra ngày 1/12/2023, Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải cho hay, thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam đang trải qua giai đoạn 10 năm phát triển mạnh. Từ những ngày đầu khi khái niệm TMĐT còn khá xa lạ với người tiêu dùng, giao diện, hiển thị sản phẩm, dịch vụ, gian hàng còn đơn giản, đến nay đều đã có sự phát triển vượt bậc.

"Giờ đây, TMĐT Việt Nam liên tục ghi nhận tăng trưởng vượt bậc ở mức 16 - 30%/năm và dự kiến quy mô thị trường đạt 20,5 tỷ USD trong năm 2023 này" - ông Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh.

Đánh giá về tốc độ tăng trưởng của TMĐT, bà Lê Hoàng Oanh - Cục trưởng Cục TMĐT và kinh tế số, Bộ Công thương cho biết, trải qua nhiều làn sóng phát triển, TMĐT Việt Nam đến nay đã giữ được tốc độ tăng trưởng liên tục trong 15 năm qua với trung bình 20%/năm trừ giai đoạn ảnh hưởng bởi Covid-19. Thị trường TMĐT Việt Nam đang được đánh giá có tốc độ tăng trưởng nằm trong nhóm Top 10 trên toàn thế giới và dự đoán tiếp tục thăng hạng trong 2 năm tới…

Tại hội nghị, đại diện cơ quan quản lý và các sàn TMĐT, trung gian thanh toán, ngân hàng đã cùng chung tay ký kết hợp tác, tham gia Hệ sinh thái số, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các chủ thể tham gia giao dịch TMĐT.

Các bên đều thống nhất đưa ra nhận định, đây là thời điểm chín muồi để tiến hành một cuộc chuyển đổi toàn diện cho thị trường TMĐT Việt Nam theo chỉ đạo của Chính phủ. Thời điểm này, cùng với chủ trương chuyển đối số toàn diện từ Chính phủ, các hạ tầng số có liên quan như dịch vụ logistics thông minh, thanh toán điện tử, hoá đơn điện tử, hợp đồng điện tử, xác thực định danh điện tử đều đang có những bước chuyển mình nhanh chóng trong những năm qua.

Tạo dựng niềm tin của người tiêu dùng

Tạo dựng môi trường minh bạch để thương mại điện tử phát triển bền vững

Bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, các chuyên gia kinh tế, các nhà hoạch định chính sách tham dự sự kiện cho rằng, thị trường TMĐT Việt Nam cũng đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như đảm bảo nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa; đảm bảo an toàn, an ninh thông tin cá nhân; hạ tầng logistics TMĐT còn chưa đáp ứng kịp tốc độ tăng trưởng của thị trường; niềm tin của người tiêu dùng trong giao dịch trực tuyến...

Bà Nguyễn Quỳnh Anh - Phó Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh quốc gia khuyến cáo, người tiêu dùng cần tự bảo vệ mình trước khi mong đợi người khác bảo vệ. Bởi vì họ cần phải trở thành người tiêu dùng thông minh, lựa chọn mua sắm trên những trang web đã được đăng ký với Bộ Công thương. Lựa chọn những sàn TMĐT đã có được chứng nhận. Nếu mua phải hàng giả, hàng nhái, hàng không đúng chất lượng, ngay lập tức báo cho cơ quan quản lý nhà nước.

Để TMĐT phát triển bền vững, bà Lê Hoàng Oanh kiến nghị, thời gian tới cần tập trung vào các yếu tố gồm cân bằng, hài hòa lợi ích các bên liên quan; tăng trưởng tích cực; phát triển xanh; niềm tin và nguồn nhân lực.

Đầu tiên là sự cân bằng và hài hòa. Trước hết là hài hòa lợi ích các bên liên quan từ doanh nghiệp sản xuất, cho đến đơn vị dịch vụ chuyển phát, thanh toán, người tiêu dùng. Tiếp đến là thu hẹp dần khoảng cách, tiến tới cân bằng sự phát triển TMĐT giữa các vùng miền, đảm bảo liên kết vùng trong phát triển TMĐT.

Yếu tố quan trọng nữa là phát triển xanh. TMĐT được xem là lĩnh vực đóng góp nhiều vào việc tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu rác thải độc hại cho môi trường. Với việc tối ưu hoá quy trình kinh doanh, quy trình giao vận, TMĐT sẽ giảm một lượng lớn khí thải phương tiện ra môi trường, đồng thời tiết kiệm được năng lượng tiêu thụ hao phí. Các sàn TMĐT, các nền tảng số có thể khuyến khích các sản phẩm xanh, ưu tiên sử dụng các sản phẩm bảo vệ môi trường.

Yếu tố quan trọng nữa là niềm tin. Các doanh nghiệp nhỏ cần có niềm tin thị trường sẽ có cơ chế bảo vệ họ để có thể sáng tạo mà không bị doanh nghiệp lớn chèn ép, cạnh tranh không lành mạnh. Người tiêu dùng cần có niềm tin vào chất lượng hàng hóa bởi quyền lợi của họ sẽ được bảo vệ khi mua sắm trên không gian mạng.

Cuối cùng là nguồn nhân lực. Mặc dù TMĐT có tốc độ tăng trưởng nhanh chóng nhưng quy mô nguồn nhân lực chưa đáp ứng kịp nhu cầu phát triển của lĩnh vực này. Hiện chỉ có 30% nhân lực tại các công ty cung cấp giải pháp TMĐT được đào tạo chính quy.

Lý do người tiêu dùng e ngại khi tham gia thương mại điện tử

Trong 10 năm qua, mặc dù thị trường thương mại điện tử Việt Nam đã phát triển rất nhanh về lượng, nhưng lý do lớn nhất mà người tiêu dùng vẫn coi là trở ngại khi mua hàng trực tuyến vẫn là chất lượng kém so với quảng cáo, không tin tưởng đơn vị bán hàng, khó kiểm định chất lượng hàng hoá. Đây là những hạn chế cần được khắc phục, mà trách nhiệm trước tiên là của doanh nghiệp và vai trò của cơ quan quản lý.