Minh bạch chuỗi cung ứng
Thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam đang trên đà tăng trưởng mạnh, dự kiến đạt giá trị 36 tỷ USD vào cuối năm 2025. Song song với cơ hội, ngành này đối mặt với thách thức về hàng giả, chất lượng sản phẩm và nhu cầu tiêu dùng bền vững.
Sáng kiến chương trình “Tick xanh trách nhiệm” do Sở Công thương TP. Hồ Chí Minh phối hợp với các nhà phân phối, sàn TMĐT, và người tiêu dùng, đang định hình thị trường minh bạch, chất lượng, và thân thiện môi trường, mở ra cơ hội kinh tế mới.
 |
| Người tiêu dùng ngày càng hướng về sản phẩm xanh, minh bạch chất lượng. Ảnh: Lạc Nguyên |
Ông Bùi Tá Hoàng Vũ - Giám đốc Sở Công thương TP. Hồ Chí Minh chia sẻ: "Nếu một doanh nghiệp vi phạm quy định về an toàn thực phẩm hoặc không đảm bảo chất lượng, thông tin sẽ được chia sẻ giữa các chuỗi phân phối, và doanh nghiệp đó sẽ bị từ chối giao dịch. Đây là rào cản thị trường do các bên cung ứng và phân phối cùng thiết lập, hướng đến mục tiêu phục vụ khách hàng tốt hơn".
| Nhìn từ quốc tế, chương trình “Alibaba Anti-Counterfeiting Alliance” (ra mắt năm 2017) đã giảm hàng triệu danh sách sản phẩm giả trên Taobao và Tmall nhờ công nghệ blockchain và phối hợp với các thương hiệu lớn. “Tick Xanh Trách Nhiệm” có tiềm năng tương tự, nhưng cần đẩy mạnh tiêu chuẩn xanh, như Lazada’s “Green Parcel” (2021), sử dụng xe điện để giảm phát thải. |
Ông Vũ cho biết, sau một năm triển khai, sáng kiến đã ghi nhận tiến bộ. Từ 8 đơn vị tham gia ban đầu, con số hiện vượt 11, bao gồm các chuỗi bán lẻ lớn tại TP. Hồ Chí Minh. Bốn sàn TMĐT lớn cũng cam kết tham gia, đánh dấu bước tiến trong kiểm soát chất lượng trực tuyến.
Tuy nhiên, ông Vũ thừa nhận việc vận động doanh nghiệp còn khó khăn do yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn. Nhà cung ứng phải chuẩn bị kỹ, nếu không, thị trường và người tiêu dùng sẽ quyết định khả năng tồn tại của doanh nghiệp.
"Hàng giả trên TMĐT cũng là thách thức lớn, đặc biệt khi giao dịch không có sự gặp gỡ trực tiếp. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, lực lượng quản lý thị trường TP. Hồ Chí Minh đã vào cuộc mạnh mẽ. Sự tham gia của các sàn TMĐT giúp giảm rủi ro, tạo thị trường lấy chất lượng làm thước đo" - ông Vũ nhấn mạnh.
Doanh nghiệp tiên phong
Các nhà phân phối lớn như Central Retail Việt Nam và Bách Hóa Xanh là những đơn vị dẫn đầu trong sáng kiến này. Bà Nguyễn Thị Bích Vân - Giám đốc Truyền thông Central Retail cho biết, tập đoàn đã phát động “Tick xanh trách nhiệm” ngày 28/2/2025 tại siêu thị GO! An Lạc, thu hút 44 nhà cung cấp và 202 sản phẩm đạt chuẩn.
"Ban đầu, Central Retail gặp khó khăn do thiếu công cụ quản lý và tâm lý e dè từ nhà cung cấp về chi phí và các điều kiện ràng buộc... Tuy nhiên, sau khi được đội ngũ thu mua của chúng tôi tư vấn, giải đáp thắc mắc thì phần lớn nhà cung cấp đã lắng nghe và sẵn sàng tham gia chương trình. Sắp tới, Central Retail Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai nhiều giải pháp hơn nữa để sản phẩm tích xanh tiếp cận đến người tiêu dùng một cách nhanh chóng và thuận tiện hơn" - bà Vân chia sẻ.
Hiện nay, Sở Công thương TP. Hồ Chí Minh đã chuyển giao phần mềm hỗ trợ và quản lý nhà cung cấp/Sản phẩm "Tick xanh", qua đó đã góp phần giải quyết khó khăn của các hệ thống phân phối trong việc quản lý nhà cung cấp tham gia chương trình.
Bách Hóa Xanh ghi dấu ấn với 139 nhà cung cấp và 338 sản phẩm “Tick xanh”. Đơn vị này tổ chức họp với các nhà cung cấp trao đổi để làm rõ mục tiêu, ý nghĩa và lợi ích lâu dài khi tham gia chương trình Tick xanh và hỗ trợ họ đăng ký. Cùng chính quyền địa phương để tuyên truyền và vận động nhà cung cấp tham gia chương trình tick xanh trách nhiệm. Kế hoạch tương lai bao gồm truyền thông trực tuyến, tập huấn an toàn thực phẩm, và kiểm soát chất lượng. “Chúng tôi muốn nhà cung cấp duy trì cam kết” - đại diện Bách Hóa Xanh khẳng định.
 |
| Sản phẩm tích xanh có mặt tại nhiều hệ thống siêu thị tiếp cận đến người tiêu dùng. Ảnh: Lạc Nguyên |
Người tiêu dùng cũng đóng vai trò quan trọng, chị Lê Thị Hồng Nhung (35 tuổi, quận 3, TP. Hồ Chí Minh) chia sẻ: “Tôi ưu tiên sản phẩm chất lượng cao, nhưng mong có thông tin rõ về nguồn gốc và bao bì tái chế, như ở Nhật Bản, nơi nhãn sản phẩm ghi tỷ lệ vật liệu tái chế”.
Anh Phạm Minh Tuấn (29 tuổi, quận Gò Vấp) đề xuất: “Các sàn TMĐT nên làm nổi bật sản phẩm đạt chuẩn bằng nhãn riêng để dễ nhận diện.” Kỳ vọng của người tiêu dùng về minh bạch và tiêu dùng xanh đặt ra yêu cầu mới. Mô hình “Green Parcel” của Lazada tại Đông Nam Á, sử dụng xe điện và tối ưu hóa tuyến đường giao hàng để giảm phát thải (triển khai từ 2021), là ví dụ điển hình mà các doanh nghiệp Việt có thể học hỏi.
Như vậy, sáng kiến tại TP. Hồ Chí Minh không chỉ kiểm soát chất lượng mà còn thúc đẩy chuyển đổi xanh và trách nhiệm xã hội trong TMĐT. Sự phối hợp giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng tạo ra hệ sinh thái minh bạch, lấy bền vững làm trọng tâm. Tuy nhiên, chương trình cần mở rộng quy mô, nâng cao nhận thức và tích hợp tiêu chuẩn xanh cụ thể, như cam kết giảm 50% nhựa nguyên sinh của Unilever toàn cầu vào năm 2025, với các sản phẩm bao bì tái chế tại Việt Nam như Sunlight.
Trong bối cảnh TMĐT Việt Nam phát triển mạnh, việc xây dựng thị trường xanh và minh bạch không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để doanh nghiệp khẳng định uy tín. Một hệ sinh thái TMĐT bền vững sẽ đưa Việt Nam tiến xa hơn trên bản đồ thương mại số toàn cầu./.
| Trong bối cảnh TMĐT Việt Nam phát triển mạnh, việc xây dựng thị trường xanh và minh bạch không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để doanh nghiệp khẳng định uy tín. Một hệ sinh thái TMĐT bền vững sẽ đưa Việt Nam tiến xa hơn trên bản đồ thương mại số toàn cầu. |
