Doanh nghiệp cần nắm chắc thông tin về hệ thống kiểm soát nhập khẩu của EU

Công chức Hải quan Hải Phòng kiểm tra thực tế hàng hóa. Ảnh: Hà Thái.

Biện pháp xác định sớm hàng có rủi ro vào EU

Hệ thống ICS2 sẽ thu thập dữ liệu về tất cả hàng hóa trước khi đến biên giới EU. Doanh nghiệp sẽ phải khai báo dữ liệu an toàn và bảo mật trên hệ thống ICS2, thông qua tờ khai nhập khẩu tóm tắt (ENS). Nghĩa vụ bắt đầu nộp các tờ khai như vậy sẽ không hoàn toàn giống nhau đối với tất cả các doanh nghiệp, phụ thuộc vào loại dịch vụ cung cấp trong quá trình vận chuyển hàng hóa quốc tế và được triển khai trong ba giai đoạn vận hành của ICS2.

Các biện pháp này bảo vệ an toàn và an ninh cho Hải quan EU một cách hiệu quả hơn, tăng cường bảo vệ công dân EU và thị trường nội địa trước các mối đe dọa khủng bố; cho phép cơ quan hải quan EU xác định sớm hơn các lô hàng có rủi ro cao và can thiệp vào thời điểm thích hợp nhất trong chuỗi cung ứng; hỗ trợ các biện pháp hải quan phù hợp trong các tình huống ứng phó với khủng hoảng; tạo điều kiện thông quan cho dòng thương mại hợp pháp xuyên biên giới; hiện đại hóa việc trao đổi thông tin giữa các doanh nghiệp và cơ quan hải quan EU.

Để đáp ứng các nghĩa vụ về nộp dữ liệu tờ lược khai nhập khẩu, các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam cần nâng cấp các hệ thống công nghệ thông tin, quy trình nghiệp vụ và đào tạo nhân sự. Ngoài ra, các doanh nghiệp bắt buộc phải thực hiện tự kiểm thử tính phù hợp trước khi bắt đầu các nghiệp vụ khai báo vào hệ thống.

Từ thời điểm 3/6/2024, tất cả các doanh nghiệp logistics, chuyển phát nhanh, giao nhận và các doanh nghiệp vận tải đường biển, đường hàng không, đường sắt và đường bộ có liên quan tới hàng hoá xuất khẩu từ Việt Nam vào EU đều phải khai báo dữ liệu trước khi hàng đến vào hệ thống ICS2 của Liên minh Hải quan EU.

Nếu doanh nghiệp Việt Nam không nắm được các quy định này có khả năng phải hứng chịu hậu quả nghiêm trọng như: các containers và lô hàng sẽ bị dừng tại biên giới với EU; hàng hoá sẽ không được thông quan bởi Hải quan EU; hoặc các tờ khai không đầy đủ hoặc bị từ chối hoặc sẽ bị cấm vận vì không tuân thủ quy định của EU.

Thiếu thông tin có thể bị từ chối

Trong một cảnh báo mới đây dành cho doanh nghiệp, Hải quan Việt Nam nhấn mạnh một số điểm quan trọng về trách nhiệm của doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu hàng hóa vào EU. Theo đó, doanh nghiệp là người khai báo, doanh nghiệp chịu trách nhiệm pháp lý về tính chính xác, hoàn chỉnh và kịp thời của các thông tin đã khai báo trên tờ lược khai nhập khẩu. Do đó, doanh nghiệp cần lưu ý tới các yêu cầu thông tin nhất định trên tờ khai. Cụ thể: khai báo mã HS (6 chữ số) của hàng hóa có tính chất thương mại (giao dịch giữa doanh nghiệp - doanh nghiệp và doanh nghiệp - khách hàng).

Bên cạnh đó, khai báo số đăng ký và định danh EORI (tương tự như mã số doanh nghiệp) của người nhận hàng tại EU. Các bên cần cung cấp số đăng ký và định danh cho người khai báo tờ lược khai nhập khẩu. Số đăng ký và định danh có thể được xác thực tại trang web của Ủy ban EU (europa.eu) để chắc chắn thông tin là chính xác. Tiếp đến, doanh nghiệp phải khai báo thông tin về bên bán và bên mua (hoặc chủ hàng hóa trong trường hợp lô hàng không liên quan tới giao dịch thương mại) của hàng hóa cùng điểm đến cuối cùng ở EU. Ngoài ra, các doanh nghiệp bắt buộc phải có bản mô tả đầy đủ hàng hóa bằng ngôn ngữ dễ hiểu và đủ chính xác để cơ quan hải quan có thể xác định được hàng hóa; xem “hướng dẫn các bản mô tả hàng hóa không được chấp nhận” tại Hệ thống ICS 2 - Phiên bản 1 (europa.eu).

Việc nộp dữ liệu có thể dưới hình thức một tờ khai hoàn chỉnh nếu bên nộp dữ liệu có sẵn mọi dữ liệu cần thiết, hoặc có thể nộp dữ liệu ENS nhiều lần trong trường hợp có nhiều hơn một phần dữ liệu ENS được nộp bởi các bên khác nhau trong chuỗi cung ứng.

Các cơ quan hải quan EU có thể từ chối khai báo ENS trong trường hợp thiếu thông tin hoặc có các biện pháp can thiệp giảm thiểu rủi ro trong giai đoạn trước khi xếp hàng lên tàu hoặc trước khi hàng đến, yêu cầu người khai phải cung cấp các dữ liệu cần thiết, chẳng hạn trong trường hợp dữ liệu không chính xác.

Doanh nghiệp cần phải quyết định tự phát triển hệ thống công nghệ thông tin nội bộ hay sử dụng dịch vụ của một nhà cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin để gửi dữ liệu ENS lên hệ thống ICS2. Doanh nghiệp cũng cần phải thỏa thuận sớm với các bên liên quan khác trong chuỗi cung ứng về cách thức nộp dữ liệu ENS. Điều này phụ thuộc vào việc các bên trong chuỗi cung ứng có đồng ý cung cấp thông tin chứng từ thương mại cần thiết cho công ty vận chuyển hay không.

Nếu có, công ty vận chuyển gửi toàn bộ thông tin được yêu cầu lên ICS2 dưới hình thức một tờ lược khai nhập khẩu hoàn chỉnh. Nếu không, khách hàng của doanh nghiệp vận chuyển phải tự gửi một phần thông tin liên quan của tờ lược khai nhập khẩu lên ICS2 hoặc bố trí một bên thứ ba trong chuỗi cung ứng gửi thông tin (Ví dụ: một người nhận hàng ở EU trong trường hợp vận chuyển qua đường biển)./.