Giải pháp mạnh ngăn chặn doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm xã hội

Nhiều doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội trên 6 tháng

Theo danh sách Bảo hiểm xã hội (BHXH) TP. Hồ Chí Minh vừa công bố, có tới hơn 900 đơn vị nợ BHXH từ 6 tháng trở lên và nhiều doanh nghiệp (DN) nợ hàng tỷ đồng. Trong đó, nhiều DN có số nợ khủng (tính đến 20/10) như: Tổng công ty Tư vấn thiết kế dầu khí - Công ty CP (huyện Nhà Bè) nợ hơn 10,4 tỷ đồng, Công ty CP Vận tải dầu khí Việt Nam (quận 3) nợ hơn 17,8 tỷ đồng (99 tháng), Công ty TNHH Yujin Vina (KCX Linh Trung, TP. Thủ Đức) nợ hơn 36 tỷ đồng, Công ty CP Dịch vụ bưu chính viễn thông Sài Gòn (quận 1) nợ hơn 32 tỷ đồng (43 tháng), Công ty CP TMDV Thiếu Nhi Mới (quận 1) nợ hơn 27 tỷ đồng (22 tháng), Công ty CP Anh ngữ APAX (quận 3) nợ hơn 24 tỷ đồng…

Đại diện các doanh nghiệp ký kết phối hợp thanh tra bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Ảnh: Hà Dũng

Đáng nói, có nhiều DN nợ BHXH kéo dài từ trước khi xảy ra dịch Covid-19, nhưng không có thiện chí trong việc trích đóng BHXH cho người lao động (NLĐ). Đơn cử như: Công ty CP Tư vấn TMDV Địa ốc Hoàng Quân, Công ty CP Dịch vụ bưu chính viễn thông Sài Gòn là những DN nợ BHXH kéo dài. BHXH TP. Hồ Chí Minh đã từng lập hồ sơ 2 DN này đề nghị cơ quan công an vào cuộc điều tra và xử lý theo quy định của Bộ luật Hình sự, nhưng vẫn không đạt kết quả như kỳ vọng. Bên cạnh đó, việc xử lý đối với DN ngừng hoạt động, phá sản, giải thể hoặc có chủ bỏ trốn vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể.

Tại Đồng Nai, tổng số nợ BHXH phát sinh tuy thấp hơn mức bình quân chung của cả nước và các địa phương lân cận, nhưng số nợ cục bộ còn cao và thời gian nợ kéo dài chủ yếu rơi vào một số DN như: Công ty CP Lilama 45.1, Công ty TNHH Hanul Line, Công ty CP Lilama 45.4, Công ty THHH Kumsung Vina, Công ty KL Texwell Vina… và một số DN đã giải thể, phá sản, có chủ bỏ trốn (tỷ trọng nợ từ 12 tháng trở lên là trên 300,3 tỷ đồng, chiếm 39,81%). Từ đầu năm 2022 đến nay, đã có 5 vụ việc được BHXH tỉnh Đồng Nai phối hợp với các ngành liên quan chuyển đến cơ quan công an đề nghị điều tra, khởi tố.

Chuyển hồ sơ vi phạm sang cơ quan công an là giải pháp mạnh

Căn bệnh chây ỳ, chậm đóng, trốn đóng BHXH của DN được xem là bài toán nan giải, tác động xấu đến quyền lợi chính đáng của người lao động (NLĐ), gây rất nhiều khó khăn cho các cơ quan chức năng quản lý cũng như gây bức xúc trong dư luận. Trước tình trạng đó, thời gian qua, cơ quan BHXH các địa phương đã tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nhằm xử lý tình trạng vi phạm pháp luật, đặc biệt là thanh tra đột xuất trong lĩnh vực BHXH, BHYT.

Ông Nguyễn Quốc Thanh - Phó Giám đốc BHXH TP. Hồ Chí Minh cho biết, trong thời gian tới, BHXH TP. Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục bám sát tình hình để đôn đốc các DN trích nộp BHXH hàng tháng, kiểm tra ngay những DN có dấu hiệu phát sinh nợ nhằm thu hồi nợ cũ, ngăn chặn nợ mới. Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra chuyên ngành đột xuất đối với những DN nợ từ 3 tháng trở lên. BHXH thành phố cũng tiếp tục phối hợp cung cấp danh sách DN nợ từ 2 tháng trở lên cho cơ quan công an, thuế… để những cơ quan này có giải pháp hỗ trợ cơ quan BHXH thu hồi nợ.

Thượng tá Nguyễn Xuân Thao - Phó Giám đốc Công an tỉnh Đồng Nai cho biết, giữa công an tỉnh và BHXH tỉnh thường xuyên trao đổi, phối hợp để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật. Trong đó, đối với hành vi trốn đóng BHXH hiện nay còn gặp khó khăn trong việc khởi tố, bởi cơ quan công an chưa đủ cơ sở xác định hành vi trốn đóng hoặc không có hành vi, thủ đoạn trốn đóng, trong khi DN nói chỉ chậm nộp, không trốn đóng…

Dù còn những khó khăn trong việc xác định hành vi vi phạm để khởi tố hình sự và những quy định cần sửa đổi để phù hợp thực tế, song theo lãnh đạo BHXH TP. Hồ Chí Minh, việc chuyển hồ sơ sang cơ quan công an cũng là giải pháp mạnh để những DN vi phạm có ý thức tự điều chỉnh hành vi, thực hiện trách nhiệm tham gia BHXH cho NLĐ.

Luật sư Trần Bá Học - Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh cho rằng, việc các DN đóng BHXH cho NLĐ là trách nhiệm bắt buộc khi giao kết hợp đồng lao động. Cụ thể, Khoản 3, Điều 18 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc, trong đó quy định: Chủ sử dụng lao động có trách nhiệm đóng đủ BHXH, BH thất nghiệp, bao gồm cả tiền lãi chậm đóng theo quy định đối với NLĐ đủ điều kiện hưởng BHXH hoặc chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc để kịp thời giải quyết chế độ BHXH, BH thất nghiệp cho NLĐ.