Hoàn thiện chính sách tài chính để thị trường carbon vận hành hiệu quả

Chính sách tài chính có vai trò quan trọng để thị trường carbon tại Việt Nam vận hành ổn định. Ảnh: TL

Chìa khóa cho chuyển đổi xanh thành công

Trong bối cảnh chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế carbon thấp hướng tới nền kinh tế tuần hoàn trở thành xu thế tất yếu, việc xây dựng, vận hành và phát triển thị trường carbon trở thành công cụ ngày càng quan trọng.

Trên thực tế, chuyển đổi xanh là nguồn động lực mới cho tăng trưởng nhanh và bền vững. Các tiêu chuẩn "xanh" đang được định hình và đẩy nhanh đi vào thực thi theo hướng gắn thương mại và đầu tư quốc tế với các tiêu chí về giảm phát thải carbon, phát triển bền vững, lao động và môi trường. Cùng với đó, các liên kết, sáng kiến mới gắn với các lĩnh vực xanh cũng đang được thúc đẩy mạnh mẽ. Đây là thời điểm then chốt để Việt Nam xác lập, không ngừng gia tăng vị thế trong các chuỗi giá trị xanh toàn cầu.

Phát triển thị trường tài chính xanh, trong đó then chốt là thị trường carbon, sẽ là chìa khóa cho chuyển đổi xanh thành công, tuy nhiên sẽ không dễ dàng, nhất là với các nước đang phát triển chưa có các hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn xanh đồng bộ và chất lượng. Do đó, ở thời điểm này, rất cần tham khảo kinh nghiệm quốc tế và các khuyến nghị cho Việt Nam về phát triển thị trường carbon, từ việc hoàn thiện thể chế chính sách, cho đến nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng và thúc đẩy các cơ chế hợp tác quốc tế.

Đến thời điểm hiện nay, Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản chiến lược quan trọng về tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, trong đó có lộ trình phát triển công cụ định giá carbon, nhất là thị trường carbon tuân thủ.

Trước mắt, Việt Nam dự kiến đẩy nhanh xây dựng quy định quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính; hướng dẫn thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước và quốc tế phù hợp với quy định của pháp luật và điều ước quốc tế và thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon kể từ năm 2025.

Xây dựng quy định tài chính cho thị trường carbon

Chính sách tài chính có vai trò quan trọng để đảm bảo thị trường carbon tại Việt Nam vận hành ổn định, là nền tảng để Chính phủ triển khai thí điểm thị trường carbon tại Việt Nam từ năm 2025. Việc quy định rõ ràng và chi tiết về các loại giao dịch, công cụ và quy tắc thị trường tài chính giúp đảm bảo tính minh bạch, an toàn và liên tục của thị trường carbon.

Trả lời báo chí mới đây, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, phát triển thị trường carbon trong nước được coi là nhiệm vụ trọng tâm ưu tiên nhằm bảo đảm thực hiện nghĩa vụ giảm phát thải khí nhà kính của Việt Nam tại Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) theo Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu và nhằm đạt được mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 theo cam kết của Thủ tướng tại Hội nghị COP 26.

Luật Bảo vệ môi trường 2020 được Quốc hội khóa XIV thông qua tại kỳ họp thứ 10 đã quy định về tổ chức và phát triển thị trường carbon; lộ trình và thời điểm triển khai thị trường carbon trong nước đã được quy định tại Nghị định số 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone.

Hiện nay, Bộ Tài chính đang được giao chủ trì phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các Bộ, ngành liên quan thực hiện các nhiệm vụ thành lập thị trường các-bon trong nước; ban hành cơ chế quản lý tài chính cho hoạt động của thị trường và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Phát triển thị trường carbon tại Việt Nam.

Bộ Tài chính đã có Tờ trình số 222/TTr-BTC trình Thủ tướng Chính phủ để phê duyệt Đề án Phát triển thị trường carbon tại Việt Nam. Theo đó, một trong các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện Đề án được Bộ Tài chính đề xuất là xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, bao gồm cả việc xây dựng các quy định về tài chính cho hoạt động của thị trường carbon.

Trong một cuộc hội thảo liên quan đến vấn đề này, ông Albert de Haan – thành viên Nhóm tư vấn thực hiện dự án thuộc Viện Sinh thái và môi trường cho biết, Việt Nam là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề và tiêu cực bởi biến đổi khí hậu toàn cầu trong khuôn khổ Thỏa thuận Paris. Thực hiện các giao dịch tín chỉ carbon quốc tế là một trong những khía cạnh chính để đạt được Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC).

Ông Albert de Haan cho rằng, Hệ thống Trao đổi Hạn ngạch Phát thải là một giải pháp phù hợp, là “công cụ tài chính” để đạt được các mục tiêu của quốc gia. Cũng theo vị chuyên gia này, thị trường tín chỉ carbon, thông điệp quan trọng là cải thiện sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả. Đây cũng là nỗ lực về công cụ tài chính để giảm phát thải. “Tôi tin rằng Việt Nam sẽ làm được điều này. Hiện nhiều nước mô hình này đã đạt được những thành công, nên Việt Nam có thể học hỏi và tránh được những hạn chế, bất cập mà các quốc gia khác đã trải qua” - ông Albert de Haan cho hay.