Quỹ Bình ổn giá xăng dầu được điều hành linh hoạt, nhằm giảm tác động lên CPI khi giá xăng dầu tăng. Ảnh: TL.
Bộ Tài chính vừa hoàn thiện dự thảo thông tư quy định về quản lý và sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu tại nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 83/2014/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu.
Mức trích quỹ tăng giảm theo thị trường
Theo dự thảo thông tư, Quỹ Bình ổn giá xăng dầu được lập tại các thương nhân đầu mối. Thương nhân đầu mối có trách nhiệm lựa chọn, mở tài khoản theo dõi riêng về Quỹ Bình ổn giá xăng dầu tại ngân hàng thương mại hoạt động hợp pháp tại Việt Nam; đồng thời chịu trách nhiệm trước pháp luật đối với việc hạch toán, quản lý tiền quỹ tại doanh nghiệp.
Thương nhân đầu mối là chủ tài khoản, thực hiện các thủ tục liên quan để mở tài khoản, trích lập, thực hiện các nghiệp vụ thu, chi từ tài khoản tiền gửi Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Đồng thời, thương nhân có trách nhiệm thông báo tên, địa chỉ, thông tin liên lạc của ngân hàng thương mại nơi thương nhân đầu mối mở tài khoản Quỹ Bình ổn giá đến Bộ Tài chính (Cục Quản lý giá), Bộ Công thương (Vụ Thị trường trong nước) và công bố thông tin theo quy định.
Toàn bộ số tiền trích lập Quỹ Bình ổn giá để điều tiết, hỗ trợ cho mục tiêu bình ổn giá xăng dầu trong nước theo điều hành của Bộ Công thương. Trường hợp thương nhân đầu mối có số dư quỹ lớn hơn 300 tỷ đồng, thì được mở thêm tài khoản tại ngân hàng thương mại khác.
Dự thảo thông tư cũng quy định rõ nguyên tắc hoạt động của quỹ đó là không vì mục tiêu lợi nhuận, không phát sinh cơ chế quản lý tập trung và không phát sinh tổ chức bộ máy, không có cơ chế tài chính riêng. Việc trích lập và chi sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu chỉ thực hiê%3ḅn một lần đối với một thương nhân đầu mối bán ra đầu tiên trên sản lượng xăng dầu cung ứng ra thị trường nội địa.
Khi có thông báo điều hành giá xăng dầu của Bộ Công thương về thời gian thực hiện mức trích lập, mức chi sử dụng quỹ, thương nhân đầu mối chủ động thực hiện đối với sản lượng xăng, dầu ở nhiệt độ thực tế tiêu thụ trong nước theo quy định.
Tại kỳ điều hành giá cơ sở xăng dầu theo quy định, trường hợp cơ quan điều hành ước tính tổng số dư Quỹ Bình ổn giá của các thương nhân đầu mối ở mức ≥ 7.000 tỷ đồng, thương nhân đầu mối sẽ thực hiện ngừng trích lập quỹ theo thông báo điều hành giá cơ sở xăng dầu của Bộ Công thương.
Dự thảo thông tư cũng quy định rõ về trích lập Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Theo đó, quỹ được trích lập bằng một khoản tiền (300 đồng/lít/kg) tính trên lượng xăng, dầu thực tế tiêu thụ và được xác định là một yếu tố hình thành trong giá bán của thương nhân đầu mối. Việc trích lập vào quỹ được thực hiện đồng thời với chu kỳ điều hành giá cơ sở.
Việc điều chỉnh tăng, giảm mức trích lập quỹ theo quy định trên phải phù hợp với diễn biến của thị trường. Bộ Công thương căn cứ trên số dư Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, tình hình thực tế tại thời điểm điều hành giá, diễn biến giá cơ sở xăng dầu và ý kiến của Bộ Tài chính để quyết định cho phù hợp. Trường hợp có ý kiến khác nhau thì trao đổi lại, không thống nhất được thì Bộ Công thương tự quyết định và chịu trách nhiệm.
Công khai, minh bạch quản lý tiền gửi quỹ
Phương thức trích lập quỹ thực hiện như sau: điều chỉnh giảm mức trích lập quỹ dưới mức quy định tại Khoản 1 Điều 4 Thông tư này khi các yếu tố hình thành giá biến động làm giá cơ sở kỳ công bố tăng trên 5% so với giá cơ sở kỳ trước liền kề đó hoặc việc tăng giá xăng, dầu có thể tác động bất lợi đến phát triển kinh tế, xã hội và đời sống nhân dân.
Trường hợp cần thiết, điều chỉnh tăng mức trích lập Quỹ Bình ổn giá xăng dầu cao hơn mức quy định tại Khoản 1 Điều 4 thông tư này khi giá cơ sở thấp hơn so với giá cơ sở do cơ quan điều hành công bố liền kề trước đó hoặc căn cứ trên số dư quỹ, tình hình thực tế tại thời điểm điều hành giá.
Việc chi sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu được thực hiện khi giá cơ sở cao hơn giá bán lẻ hiện hành và việc tăng giá có thể tác động ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội, đời sống nhân dân.
Số dư tài khoản tiền gửi Quỹ Bình ổn giá xăng dầu được tính lãi suất theo mức lãi suất áp dụng cho tài khoản tiền gửi không kỳ hạn của ngân hàng thương mại nơi thương nhân đầu mối mở tài khoản tiền gửi quỹ trong cùng thời kỳ. Việc quản lý, điều hành tài khoản tiền gửi phải được thực hiện công khai, minh bạch.
Định kỳ, chậm nhất ngày 5 hàng tháng, thương nhân đầu mối có trách nhiệm công bố công khai trên trang thông tin điện tử của đơn vị hoặc trên phương tiện thông tin đại chúng về số dư Quỹ bình ổn giá xăng dầu cuối kỳ của tháng trước liền kề; đồng thời lập, gửi báo cáo về Bộ Tài chính (Cục Quản lý giá) và Bộ Công thương (Vụ Thị trường trong nước)
Bộ Tài chính, Bộ Công thương có trách nhiệm tổng hợp, công bố trên trang thông tin điện tử của Bộ về số trích lập, số chi sử dụng, lãi phát sinh và số dư quỹ hàng quý của thương nhân đầu mối.
Nhằm kiểm soát lạm phát như mục tiêu đề ra, liên Bộ Công thương - Tài chính thời gian qua đã linh hoạt và công khai, minh bạch sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu để bình ổn giá.
Trên thực tế, trong quá trình điều hành, khi xét thấy giá cơ sở tăng cao hoặc việc tăng giá xăng dầu có thể ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân, liên Bộ Công thương - Tài chính linh hoạt cho phép sử dụng quỹ để bù đắp hết hoặc một phần chênh lệch này. Khi đó, giá trong nước hoặc không điều chỉnh tăng hoặc chỉ tăng một phần chứ không tăng toàn bộ phần chênh lệch giữa giá cơ sở tại thời điểm tính toán và mức giá bán hiện hành.
Bộ Tài chính đã phối hợp với Bộ Công thương công khai chi tiết tình hình trích lập, sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu của từng thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu các quý từ năm 2013 đến nay để người dân biết và giám sát./.
Minh Anh
