Ba ngân hàng đã sụp đổ của Mỹ có một điểm chung: KPMG

KPMG kiểm toán nhiều ngân hàng lớn của Mỹ hơn bất kỳ ngân hàng nào khác trong nhóm Big Four. Ảnh: Reuters

Thấy gì từ báo cáo kiểm toán của 3 ngân hàng sụp đổ?

Những câu hỏi về chất lượng kiểm toán và tính độc lập của KPMG đã tăng lên trong những ngày gần đây, sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) công bố báo cáo về sự sụp đổ của Ngân hàng Thung lũng Silicon (SVB) và việc buộc phải bán First Republic Bank. Công ty kế toán Big Four đã kiểm toán cho cả 2 ngân hàng, cũng như Signature - ngân hàng đã bị nhà chức trách của Mỹ đóng cửa vào tháng 3 vừa qua.

Trong cả ba trường hợp, KPMG đã công bố các ngân hàng có báo cáo tài chính lành mạnh, gần đây nhất là vào cuối tháng 2/2023.

Francine McKenna - cựu cố vấn của KPMG, hiện đang giảng dạy tại Trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania, cho biết: “Đó là một thành tích đáng ngờ… và chúng tôi cần hành động cứng rắn để hỗ trợ cho cuộc nói chuyện khó khăn với các cơ quan quản lý".

“Bạn không thể mong đợi các kiểm toán viên biết trước việc sắp có một vụ sụp đổ của ngân hàng” - Kecia Williams Smith, cựu kiểm toán viên và quản lý cấp cao, hiện là trợ lý giáo sư kế toán tại Đại học Bắc Carolina A&T cho biết. “Điều công bằng là hỏi về đánh giá rủi ro của kiểm toán viên và liệu họ có thực hiện các quy trình kiểm toán phù hợp hay không” – Williams Smith nói.

Việc xem xét kỹ lưỡng công việc của KPMG có thể phụ thuộc vào việc nhân viên của họ có đủ độc lập với các ngân hàng mà họ đã kiểm toán hay không, và liệu họ có đủ kỹ năng để đánh giá chất lượng của báo cáo tài chính trong một môi trường đã thay đổi đáng kể do lãi suất tăng hay không, các chuyên gia kế toán cho biết.

Cũng có thể có những câu hỏi về vai trò quá lớn của KPMG trong hệ thống tài chính. Theo dữ liệu từ Audit Analytics, công ty này giữ vai trò kiểm toán duy nhất cho nhiều ngân hàng của Mỹ hơn bất kỳ Big Four nào khác, đồng thời kiểm toán một tỷ lệ lớn tài sản trong hệ thống ngân hàng của nước Mỹ. Cùng với việc kiểm toán cho Wells Fargo, Citigroup, Bank of New York Mellon và khoảng 30 ngân hàng đã niêm yết khác, KPMG cũng kiểm toán cho cả FED.

Đây là thành tích đã tạo nên danh tiếng của công ty trong toàn ngành ngân hàng. Với sự quan tâm hiện nay về các vấn đề của ngành ngân hàng, công chúng có quyền mong đợi sẽ có nhiều sự giám sát hơn, Williams Smith cho biết.

Các khách hàng ngân hàng đặc biệt quan trọng đối với KPMG. Các ngân hàng niêm yết công khai đã trả cho công ty hơn 325 triệu USD phí vào năm 2021, năm cuối cùng có đầy đủ dữ liệu, chiếm khoảng 14% tổng phí thu được của KPMG từ các khách hàng đại chúng. Tỷ lệ này là rất cao so với con số tương ứng chỉ 8% tại PwC, 3% tại EY và 2% tại Deloitte.

Lĩnh vực ngân hàng chiếm khoảng 14% tổng phí của KPMG, rất cao so với con số tương ứng chỉ 8% tại PwC, 3% tại EY và 2% tại Deloitte.

Các cựu đối tác của KPMG cũng đã đóng những vai trò quan trọng trong lĩnh vực ngân hàng, bao gồm cả các khách hàng cũ. Giám đốc điều hành của Signature và First Republic đều là đối tác cũ của KPMG.

Các giáo sư kế toán cho biết các cơ quan quản lý có thể sẽ rất chú ý đến việc Signature bổ nhiệm Keisha Hutchinson, đối tác chính trong nhóm kiểm toán KPMG tại ngân hàng, trở thành giám đốc quản lý rủi ro của Signature Bank vào năm 2021, chưa đầy hai tháng sau khi bà Hutchinson ký xác nhận hoàn tất báo cáo kiểm toán năm 2020 của ngân hàng này.

Các quy tắc của Ủy ban Chứng khoán và giao dịch Mỹ (SEC) yêu cầu thời gian nghỉ ngơi bắt buộc 12 tháng trước khi một đối tác kiểm toán được một công ty thuê đảm nhiệm vai trò giám sát báo cáo tài chính, thường được hiểu là giám đốc tài chính hoặc vai trò kiểm soát tài chính.

KPMG trước đây đã cho biết họ đứng đằng sau các cuộc kiểm toán SVB và Signature Bank, nhưng từ chối bình luận thêm, với lý do bảo mật khách hàng.

“KPMG từ lâu đã có hoạt động kiểm toán năng động và uy tín trong ngành dịch vụ tài chính” - Người phát ngôn của KPMG cho biết. “Chúng tôi tiến hành kiểm toán theo các tiêu chuẩn nghề nghiệp” - người này cho biết thêm.

Cơ quan quản lý đề nghị giám sát chuyên môn của kiểm toán viên

Báo cáo của FED tuần trước đã tiết lộ mức độ yếu kém trong chức năng quản lý rủi ro và kiểm toán nội bộ của SVB, cả hai đều cần được đánh giá bởi kiểm toán viên bên ngoài của ngân hàng.

Jeffrey Johanns - cựu đối tác của PwC, giảng viên về kiểm toán tại Đại học Texas ở Austin cho rằng, điều đó có thể đặt ra câu hỏi liệu KPMG có nên nhấn mạnh những thất bại này với các nhà đầu tư, coi đây là những điểm yếu quan trọng có thể ảnh hưởng đến kết quả tài chính hay không?

“Nếu bạn có những thiếu sót đáng kể trong chức năng quản lý rủi ro, làm sao ngân hàng có thể khẳng định rằng họ không có điểm yếu trong kiểm soát nội bộ?” - Johans nói.

Người gửi tiền tháo chạy khỏi SVB do lo ngại ngân hàng sẽ phải bán các tài sản trước đây được chỉ định là “giữ đến ngày đáo hạn”, có khả năng gây ra khoản lỗ 15 tỷ USD vì lãi suất cao hơn đã làm giảm giá trị thị trường của các tài sản này. Các ngân hàng được phép ghi bút toán các tài sản đó theo giá gốc miễn là họ có “ý định và khả năng” để giữ chúng đến ngày đáo hạn và việc KPMG đồng ý với chỉ định đó đã trở thành tâm điểm chỉ trích, bao gồm cả vụ kiện tập thể do các nhà đầu tư của SVB đệ trình chống lại kiểm toán viên.

Vấn đề này đã khơi gợi lại hậu quả từ sự thất bại của Thornburg Mortgage (nộp đơn phá sản năm 2009), đã bộc lộ những khó khăn tài chính ngay sau khi KPMG công bố kết luận ​​không đủ tiêu chuẩn về kết quả báo cáo tài chính năm 2007 của công ty cho vay thế chấp này. Uỷ ban Giám sát kế toán công ty đại chúng ( PCAOB), cơ quan giám sát các cuộc kiểm toán, đã ra phán quyết rằng kiểm toán viên trưởng của KPMG đã sơ suất trong việc xem xét liệu Thornburg có còn hoạt động liên tục và có khả năng giữ tài sản của mình đến ngày đáo hạn hay không, nhưng phán quyết này đã bị cơ quan quản lý cấp cao hơn hủy bỏ.

PCAOB đang có kế hoạch một lần nữa đẩy mạnh kiểm tra trong lĩnh vực dịch vụ tài chính. Tháng trước, cơ quan này cho biết việc kiểm tra các cuộc kiểm toán năm 2022 sẽ tập trung vào việc liệu các ngân hàng có nên buộc phải tiết lộ thêm về rủi ro thanh khoản và các sự kiện xảy ra từ cuối năm tài chính đến khi công bố báo cáo kiểm toán hay không. Đồng thời, sẽ kiểm tra xem liệu các kiểm toán viên có chuyên môn cần thiết để giám sát các tổ chức phức tạp hay không.

Williams Smith cho biết, lãi suất cao hơn đã thay đổi môi trường đối với các ngân hàng và có một câu hỏi đặt ra là liệu KPMG có đánh giá đúng rủi ro này và các rủi ro khác khi lập kế hoạch kiểm toán hay không. “Đây là lời kêu gọi rõ ràng tới tất cả các kiểm toán viên để đảm bảo họ hiểu rằng môi trường của khách hàng đang thay đổi và họ phải suy tính trước” - Williams Smith nhấn mạnh./.