Lợi nhuận ngân hàng dẫn sóng nhưng sức ép lên NIM tăng dần

Lợi nhuận nhóm ngân hàng vẫn là điểm sáng...

Lợi nhuận doanh nghiệp quý II/2025 cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ, vượt kỳ vọng, với điểm sáng là ngành ngân hàng. Giới chuyên gia nhận định, kết quả này không chỉ phản ánh hiệu quả hoạt động nội tại, mà còn cho thấy chính sách vĩ mô đang dần phát huy tác dụng.

Đi sâu vào chi tiết, bà Đỗ Minh Trang - Giám đốc Phòng Phân tích và Chiến lược thị trường, Công ty Chứng khoán ACB (ACBS) cho biết, với khoảng 80% doanh nghiệp đã công bố kết quả kinh doanh, lợi nhuận quý II/2025 của các doanh nghiệp niêm yết tăng 27,8% so với cùng kỳ. Mức tăng này cao hơn đáng kể so với kỳ vọng đầu năm của ACBS, vốn chỉ đặt mục tiêu tăng trưởng toàn thị trường ở mức 15% cho cả năm.

Dù không dự báo theo quý, bà Trang đánh giá kết quả vượt kỳ vọng lần này là một tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, chuyên gia của ACBS cũng lưu ý, đà tăng lợi nhuận đang có dấu hiệu giảm tốc nhẹ trong 3 quý gần nhất, từ quý IV/2024 đến nay và cho thấy xu hướng thị trường quay trở lại trạng thái ổn định sau giai đoạn tăng trưởng nhanh.

Ảnh minh hoạ.

Đồng quan điểm, ông Đào Minh Châu - Phó Giám đốc Trung tâm Phân tích và Tư vấn đầu tư, Công ty Chứng khoán SSI nhận định, kết quả kinh doanh quý II/2025 tiếp tục phản ánh sự đồng thuận giữa hiệu quả doanh nghiệp và xu hướng vĩ mô tích cực.

“Tăng trưởng GDP và tín dụng trong nửa đầu năm đều đạt mức cao nhất trong vòng 5 - 6 năm trở lại đây. Dù xuất hiện lo ngại từ hoạt động xuất khẩu liên quan tới thuế quan từ quý II, nhiều doanh nghiệp đã đẩy mạnh “front loading” xuất khẩu sớm trước thời điểm thuế tăng giúp tổng kim ngạch xuất khẩu vẫn tăng gần 15%, góp phần quan trọng vào đà tăng trưởng lợi nhuận trên diện rộng” - ông Châu nêu rõ.

Trong bức tranh toàn thị trường, ngành ngân hàng tiếp tục giữ vai trò dẫn dắt khi chiếm hơn 40% tổng lợi nhuận. Tăng trưởng tín dụng tính đến cuối quý II đạt 9,9% - mức cao nhất trong một thập kỷ qua.

Tuy nhiên, mặt bằng lãi suất thấp kéo theo biên lãi ròng (NIM) sụt giảm, khiến lợi nhuận toàn ngành ngân hàng chỉ tăng khoảng 17,5%, thấp hơn kỳ vọng nếu giữ nguyên NIM ổn định. Ngoài ra, thu nhập ngoài lãi cũng có dấu hiệu giảm nhẹ. Theo ông Đào Minh Châu, mức tăng lợi nhuận lần này là kết quả tổng hợp của 3 yếu tố: tăng trưởng tín dụng mạnh, chi phí vốn thấp và hiệu ứng từ hoàn nhập dự phòng tại một số ngân hàng lớn.

... Nhưng áp lực có thể lớn dần

Bổ sung cho bức tranh chi tiết, bà Đỗ Minh Trang phân tích thêm, trong nhóm ngân hàng thương mại nhà nước, BIDV ghi nhận lợi nhuận quý II tăng nhẹ, trong khi VietinBank tăng trưởng tới 80% nhờ hoàn nhập dự phòng quy mô lớn ước khoảng 5.000 - 6.000 tỷ đồng. Dù tín dụng chỉ tăng ở mức trung bình và NIM tiếp tục giảm, hiệu ứng từ dự phòng đã giúp cải thiện lợi nhuận đáng kể.

Ở nhóm ngân hàng thương mại cổ phần lớn, theo chuyên gia của ACBS, kết quả có phần khiêm tốn hơn với mức tăng trưởng dao động khoảng 5 - 10%, ngoại trừ VPBank nổi bật với lợi nhuận tăng mạnh nhờ tín dụng tăng gần 20% và chi phí dự phòng giảm sâu. Trong khi đó, các ngân hàng quy mô nhỏ ghi nhận tăng trưởng cao hơn trung bình, tuy nhiên, do tỷ trọng thấp nên chỉ tạo hiệu ứng tích cực ở cấp độ biên.

Cũng theo chuyên gia từ ACBS, thách thức lớn nhất đối với ngành ngân hàng trong nửa cuối năm đến từ xu hướng suy giảm NIM hiện chỉ quanh mức 2,3%, thấp nhất trong nhiều năm. Mặt bằng lãi suất huy động đã tiến sát đáy, khiến khả năng cắt giảm thêm chi phí vốn không còn nhiều. Nếu xuất hiện các biến động về tỷ giá hoặc lạm phát quay trở lại, lãi suất đầu vào có thể tăng, kéo theo áp lực suy giảm lợi nhuận.

Cùng với đó, rủi ro tín dụng tiếp tục hiện hữu. Tỷ trọng cho vay bất động sản trong danh mục tín dụng đã tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ. Trong bối cảnh thị trường bất động sản có thể điều chỉnh hoặc chững lại, tín dụng và lợi nhuận của ngành ngân hàng sẽ chịu áp lực suy giảm.

“Đáng chú ý, mức trích lập dự phòng hiện tại của một số ngân hàng vẫn ở mức thấp, khiến tỷ lệ bao phủ nợ xấu giảm dần. Nếu phải tăng trích lập trong thời gian tới, lợi nhuận ròng toàn ngành chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng” - bà Trang nhận định.

Ở chiều ngược lại, ông Đào Minh Châu cho rằng, triển vọng ngành ngân hàng vẫn có điểm sáng nhờ sự phục hồi lan tỏa của thị trường bất động sản vốn là cấu phần then chốt trong danh mục tín dụng. Số lượng dự án mở bán mới đang tăng trở lại, kéo theo nhu cầu tín dụng trung - dài hạn trong hệ thống ngân hàng.

“Tuy nhiên, mặt bằng giá bất động sản đã tăng khá mạnh, trong khi dư địa nới lỏng chính sách tiền tệ đang thu hẹp, nhất là khi chỉ số USD tăng trở lại và áp lực tỷ giá gia tăng. Đây là các yếu tố có thể hạn chế dư địa tăng trưởng tín dụng trong thời gian tới” - ông Châu nhấn mạnh.