Giải pháp để doanh nghiệp nhà nước phát huy vai trò vai trò dẫn dắt hoạt động kinh tế

Doanh nghiệp nhà nước thực hiện tốt vai trò trụ cột nền kinh tế

Tại Diễn đàn Doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) với chủ đề: “Nâng cao năng lực cạnh tranh và vai trò dẫn dắt” tổ chức ngày 20/11/2025, Tổng Giám đốc VOV Đỗ Tiến Sỹ khẳng định: "Trong tiến trình đổi mới và hội nhập, DNNN luôn được Đảng và Nhà nước xác định là một bộ phận quan trọng của nền kinh tế quốc dân, là lực lượng vật chất nòng cốt để Nhà nước điều tiết, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh tài chính - tiền tệ, và góp phần thực hiện các chính sách an sinh xã hội".

Ông Đỗ Tiến Sỹ phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Hải Anh

"Khu vực DNNN đã không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động, tái cơ cấu tổ chức, đổi mới quản trị và đẩy mạnh chuyển đổi số. Nhiều tập đoàn, tổng công ty nhà nước như EVN, PVN, Mobifone, Viettel, VNPT, Vietnam Airlines…đã trở thành đầu tàu trong nhiều ngành, lĩnh vực, góp phần quan trọng vào tăng trưởng GDP, đóng góp ngân sách và bảo đảm ổn định kinh tế - xã hội", Tổng Giám đốc Đỗ Tiến Sỹ nói.

Minh chứng cho nhận định nêu trên, bà Nguyễn Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Phát triển DNNN, Bộ Tài chính khẳng định, sau 40 năm đổi mới, DNNN liên tục được cơ cấu lại, đã có nhiều nỗ lực nâng cao hiệu quả hoạt động, đóng góp tích cực phát triển kinh tế của đất nước. DNNN đã và đang thực hiện tốt vai trò là trụ cột của nền kinh tế, góp phần thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tái cấu trúc nền kinh tế.

Đến nay cả nước có 866 doanh nghiệp có vốn nhà nước do 49 bộ, ngành, địa phương thực hiện vai trò đại diện chủ sở hữu phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Phân theo lĩnh vực hoạt động, DNNN hoạt động trong các ngành, lĩnh vực then chốt, chiến lược của nền kinh tế như: quốc phòng an ninh; năng lượng; kết cấu hạ tầng, giao thông, vận tải, logistics; tài chính - ngân hàng; khoa học - công nghệ, điện tử - viễn thông, hạ tầng số; khai thác, chế biến khoáng sản chiến lược; nông, lâm nghiệp; cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích thiết yếu về: quản lý, khai thác công trình thủy lợi; cung cấp nước sạch và thoát nước; vệ sinh môi trường đô thị, nông thôn; chiếu sáng...

Doanh nghiệp nhà nước phát huy nội lực đổi mới để phát triển

Mặc dù có nhiều nỗ lực, tại diễn đàn các chuyên gia kinh tế, nhà hoạch định chính sách cũng chỉ ra những hạn chế, đưa ra giải pháp để khu vực DNNN đổi mới để phát triển tương xứng với tiềm năng, lợi thế, vai trò dẫn dắt nền kinh tế và kỳ vọng của Đảng, Nhà nước.

Theo bà Nguyễn Thu Thủy, bên cạnh các kết quả đạt được, DNNN đang đối mặt với nhiều hạn chế, thách thức cần khắc phục. Đó là, vai trò của DNNN trong dẫn dắt, tạo động lực cho doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế phát triển và thúc đẩy liên kết, hình thành chuỗi giá trị gia tăng còn hạn chế.

Nguồn lực về vốn, tài sản của doanh nghiệp nhà nước chưa được khơi thông do quy định về phân công, phân cấp thẩm quyền quyết định đầu tư chưa trao quyền tự chủ cho doanh nghiệp đối với các quyết định đầu tư lớn, các quyết định mang tính rủi ro. Đặc biệt, tính chủ động, cạnh tranh trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước còn hạn chế. Thủ tục ra quyết định của khu vực doanh nghiệp này còn phức tạp dẫn đến mất cơ hội đầu tư, kinh doanh.

Về giải pháp, bà Thu Thuỷ cho rằng, DNNN cần khắc phục hạn chế là đầu tư mang tính đơn lẻ, chưa có sự phối hợp, liên kết, tận dụng thế mạnh trong các lĩnh vực, chưa tham gia sâu, rộng hội nhập kinh tế quốc tế, chưa chủ động tiên phong trong việc hình thành chuỗi giá trị trong nước và quốc tế. Nhanh chóng đối mới quản trị doanh nghiệp theo thông lệ quốc tế của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).

Khẳng định vai trò dẫn dắt của DNNN đối với nền kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh đất nước hướng đến mục tiêu tăng trưởng xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn và chủ động tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. DNNN phải thực sự trở thành lực lượng tiên phong trong việc đổi mới công nghệ, đầu tư chiến lược, tạo động lực lan tỏa cho khu vực tư nhân và góp phần nâng cao sức cạnh tranh quốc gia. Cơ cấu lại khu vực này theo hướng tinh gọn, hiệu quả để doanh nghiệp nhà nước thực sự phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt trong các ngành lĩnh vực then chốt, thiết yếu của nền kinh tế.

Chia sẻ quan điểm tại diễn đàn, ông Chử Đức Hoàng, Chánh văn phòng Quỹ Đổi mới Công nghệ Quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ), nhấn mạnh đổi mới công nghệ là điều kiện sống còn của DNNN trong kỷ nguyên số.

Theo đó, DNNN cần chủ động dẫn dắt sự nghiệp phát triển khoa học và công nghệ, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng hai con số...