PV: Thưa ông, ông nhận định ra sao về lạm phát năm 2021?

Ông Ngô Trí Long
Ông Ngô Trí Long

Ông Ngô Trí Long: Vào cuối năm 2020 nhiều dự báo đã dự đoán chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm 2021 sẽ tăng cao, nhưng đến tháng 11 diễn biến lại không diễn ra như vậy. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tính chung 11 tháng năm 2021 CPI tăng 1,84% so với cùng kỳ năm trước, mức tăng thấp nhất 5 năm qua kể từ năm 2016. Lạm phát cơ bản 11 tháng tăng 0,82%. Bình quân 11 tháng năm nay so với cùng kỳ năm trước ở dưới mốc 2% và còn thấp xa so với mục tiêu cả năm theo nghị quyết của Quốc hội (4%). Đó là tín hiệu khả quan để dự báo cả năm 2021 sẽ tăng khá thấp có thể chỉ bằng một nửa tốc độ tăng so với mục tiêu.

Lạm phát cơ bản thấp hơn mức CPI bình quân chung, điều này phản ánh biến động giá tiêu dùng chủ yếu do giá lương thực, giá xăng, dầu và giá gas tăng. Mức lạm phát cơ bản 11 tháng năm 2021 so với cùng kỳ năm trước đều là mức thấp nhất kể từ năm 2011.

Từ những điều đã phân tích trên, CPI năm 2021 sẽ tăng khoảng 2,0%, trong trường hợp bất thường cũng không vượt quá 2,3%, đảm bảo thực hiện mục tiêu do Quốc hội và Chính phủ đề ra.

Nguồn: Tổng cục Thống kê Đồ hoạ: Hồng Vân
Nguồn: Tổng cục Thống kê. Đồ hoạ: Hồng Vân

Tôi cho rằng, chúng ta vẫn đạt mục tiêu Quốc hội và Chính phủ đề ra đối với mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4%, là thành công của Chính phủ trong bối cảnh đại dịch Covid-19 ảnh hưởng mạnh tới kinh tế - xã hội trong nước.

PV: Ở thời điểm này, nhiều ý kiến lo ngại lạm phát sẽ dồn sang năm 2022 khi có các yếu tố gây sức ép lên mặt bằng giá cả, đặc biệt dự kiến kinh tế phục hồi kéo theo giá một số mặt hàng thiết yếu tăng cao, gói kích thích kinh tế được triển khai… Ông nhận định về điều này ra sao?

Ông Ngô Trí Long: Việc thực hiện mục tiêu CPI của năm 2022 sẽ không dễ dàng, thậm chí còn tăng khá cao và tăng ngay từ đầu năm. Cảnh báo này xuất phát từ một số yếu tố như: Kinh tế thế giới đã và đang dần phục hồi. Giá cả hàng hóa đang có xu hướng gia tăng. Một số mặt hàng như xăng dầu đã tăng rất cao, nhiều nước phát triển ghi nhận mức lạm phát cao nhất lịch sử. Với nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam, áp lực rủi ro lạm phát nhập khẩu rất lớn. Nhập khẩu lạm phát được dự đoán sẽ tăng cao, khi các đối tác thương mại lớn có mức lạm phát cao kỷ lục trong mấy chục năm tiếp tục tăng các gói kích cầu lớn cùng với sự phức tạp của đại dịch. Do đó, trong điều hành chính sách tiền tệ cần có kịch bản theo hướng thắt chặt trong điều kiện cần phải kiểm soát lạm phát.

Theo dõi sát diễn biến tình hình thị trường

Về quản lý, điều hành giá các mặt hàng thiết yếu, các bộ, ngành cần tiếp tục phối hợp triển khai đồng bộ các giải pháp. Cụ thể, như: điều hành giá xăng dầu linh hoạt, bảo đảm giá xăng dầu trong nước phản ánh, bám sát diễn biến giá thành phẩm xăng dầu thế giới. Theo dõi sát diễn biến tình hình thị trường, cung cầu, đặc biệt là trong các thời điểm cuối năm, cận Tết Nguyên đán để có các biện pháp điều tiết cung cầu phù hợp, tránh tình trạng giá có biến động đột biến khi nguồn cung gián đoạn.

Bên cạnh đó, khi kinh tế phục hồi trong năm 2022 dưới tác động của các gói hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế khiến nhu cầu tiêu dùng, đầu tư gia tăng sẽ gây sức ép không nhỏ lên giá cả. Các gói “kích thích”, “kích cầu” lớn theo đề xuất và được quyết định, cùng với phương thức “kích thích”, “kích cầu” thì càng phải cẩn trọng, bởi quy mô rất lớn, khi cấp bù lãi suất sẽ kéo theo một lượng tín dụng “khủng” ra thị trường, trong khi tỷ lệ này/GDP đã rất cao. Khi lạm phát cao lên, thì thường vòng quay tiền tệ sẽ tăng lên, làm cho lượng tiền tệ tăng kép. Với sự chuyển động của dòng tiền trên thị trường, sẽ có một lượng tiền lớn đang bị “chôn” vào các kênh bất động sản, chứng khoán... sẽ chuyển sang và gây sức ép đến thị trường hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng.

Việc triển khai mạnh Chương trình hỗ trợ phục hồi kinh tế giai đoạn 2022 - 2023 cũng sẽ là một tác nhân tăng cung tiền và gia tăng lạm phát 2 năm đó và có thể cả năm tiếp theo. Ngoài ra, tăng trưởng mạnh của thị trường tài sản như chứng khoán, bất động sản, tiền kỹ thuật số... có thể lan tỏa đà tăng giá sang thị trường hàng hóa bởi kỳ vọng chi tiêu, tiêu dùng nhiều hơn khi thu nhập tăng.

PV: Như ông phân tích thì dù trong tầm kiểm soát nhưng không thể chủ quan. Vậy đâu là những giải pháp hữu hiệu để chặn đà tăng của lạm phát, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô trong năm tới, thưa ông?

Ông Ngô Trí Long: Tôi cho rằng, một trong những giải pháp quan trọng là cần nâng cao hiệu quả trong phối hợp chính sách tài khóa và tiền tệ trong điều hành cung tiền, lãi suất, trung hòa lượng tiền vào – ra, điều tiết giá cả.

Về quản lý, điều hành giá các mặt hàng thiết yếu, các bộ, ngành cần tiếp tục phối hợp triển khai đồng bộ các giải pháp. Cụ thể, như: điều hành giá xăng dầu linh hoạt, bảo đảm giá xăng dầu trong nước phản ánh, bám sát diễn biến giá thành phẩm xăng dầu thế giới. Theo dõi sát diễn biến tình hình thị trường, cung cầu, đặc biệt là trong các thời điểm cuối năm, cận Tết Nguyên đán để có các biện pháp điều tiết cung cầu phù hợp, tránh tình trạng giá có biến động đột biến khi nguồn cung gián đoạn.

Ngoài ra, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc kê khai, niêm yết giá và việc bán vé đúng giá niêm yết đối với các hàng hóa thiết yếu, dịch vụ giao thông vận tải, đặc biệt là trong thời điểm Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán. Đối với các hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá tiếp tục giữ ổn định giá để đảm bảo công tác kiểm soát lạm phát chung cũng như góp phần hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân. Tuy nhiên, cần chủ động các phương án để có thể điều chỉnh được một số hàng hóa, dịch vụ khi điều kiện cho phép.

Một trong những giải pháp quan trọng đó là phải tăng cường truyền thông về lạm phát, biến động giá cả, sẽ góp phần ổn định tâm lý tiêu dùng (tránh hiện tượng tích trữ hàng, “sốt giá ảo”) và giảm kỳ vọng lạm phát, kết hợp đẩy mạnh kiểm tra, giám sát nhằm giảm thiểu hiện tượng “té nước theo mưa”.

Đồng thời, nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình phục hồi kinh tế - xã hội, trong đó có các gói hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, gói kích cầu và cung, từ đó nắn dòng tiền vào những lĩnh vực có triển vọng phục hồi mạnh và tính lan tỏa cao. Trong phòng chống dịch bệnh, luôn đảm bảo lưu thông hàng hóa, dịch vụ thiết yếu, hạn chế tối đa đứt gãy chuỗi cung ứng không đáng có.

PV: Xin cảm ơn ông!

Dự báo CPI năm 2022 sẽ ở mức 3,4 - 3,7%

Theo ông Ngô Trí Long, áp lực lạm phát cầu kéo tăng lên khi đà phục hồi kinh tế, kéo theo nhu cầu đầu tư, tiêu dùng tăng, thậm chí còn có hiện tượng “chi tiêu bù” - bù đắp những lúc giãn cách xã hội không được giải trí, chi tiêu trước đó. Cùng với đó, lạm phát chi phí đẩy cũng chịu áp lực tăng lên trong năm 2022 ngay cả khi phục hồi còn chậm. Khả năng điều chỉnh các mặt hàng do Nhà nước quản lý (như giá điện, nước, y tế, giáo dục…) có thể xảy ra, tạo áp lực tăng lạm phát đáng kể đối với Việt Nam.

Thậm chí, rủi ro lạm phát nếu tình hình dịch bệnh tiếp tục diễn biến phức tạp, một số khu vực, tỉnh thành phố phải áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội ở cấp độ cao khiến sản xuất, lưu thông hàng hóa gián đoạn, tình trạng thiếu hụt cục bộ. Tình trạng này ít khả năng xảy ra và sẽ sớm được khắc phục theo tinh thần chung của chiến lược phòng, chống dịch giai đoạn tới. Mặc dù vậy, tình trạng khan hiếm, mất cân đối cung cầu lao động khiến một số doanh nghiệp phải tăng lương, tăng phúc lợi cho nhân viên, cũng sẽ là một tác nhân khác của lạm phát.

“Tuy nhiên, với vị thế chủ động và những yếu tố chính để kiểm soát, ổn định giá cả và tâm lý chúng ta còn dư địa để kiểm soát, ổn định giá cả và tâm lý người dân để hỗ trợ kiểm soát lạm phát. Các tổ chức quốc tế dự báo CPI của Việt Nam trong năm 2022 tăng khoảng 3,5 - 4%, rủi ro vượt 4% phụ thuộc vào giá cả hàng hoá thế giới. Dự báo CPI năm 2022 sẽ ở mức 3,4 - 3,7% thấp hơn so với mục tiêu dưới 4%” - ông Ngô Trí Long nhận định.