Xử lý tài sản công dôi dư sau sáp nhập: Nhiều điểm sáng từ địa phương

Tỉnh Phú Thọ là một điểm sáng về xử lý tài sản công dôi dư sau sáp nhập. Ảnh tư liệu

Bộ Tài chính chủ động, quyết liệt

Xử lý tài sản công dôi dư sau sáp nhập đang là một trong những nội dung trọng tâm trong công tác quản lý tài sản nhà nước. Với vai trò cơ quan tham mưu, Bộ Tài chính đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, chỉ đạo các địa phương rà soát, lập phương án xử lý tài sản dôi dư, bảo đảm sử dụng hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí.

Triển khai Công điện 80/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và chỉ đạo của các cơ quan Đảng, Bộ Tài chính đã yêu cầu địa phương rà soát toàn bộ tài sản cấp huyện đã bàn giao cho cấp xã hoặc tỉnh mà chưa được cấp có thẩm quyền quyết định xử lý. Trên cơ sở đó, báo cáo UBND tỉnh để giao lại tài sản cho đơn vị tiếp nhận. Đồng thời, việc đối chiếu với kết quả tổng kiểm kê tài sản công theo Quyết định 213/QĐ-TTg được yêu cầu thực hiện nghiêm túc để đảm bảo minh bạch.

Bộ Tài chính cũng định hướng rõ các hình thức xử lý tài sản: sử dụng chung trụ sở, duy trì hoạt động ở nhiều trụ sở trong giai đoạn đầu, điều chuyển giữa các đơn vị, chuyển đổi công năng phục vụ y tế, giáo dục, văn hóa, công cộng. Không áp dụng hình thức bán tài sản gắn với đất nếu chưa đủ điều kiện theo luật.

Với tài sản không còn khả năng khai thác ở vùng sâu, vùng xa, có thể thực hiện phá dỡ, hủy bỏ và chuyển đất cho cấp xã quản lý.

Bộ cũng nhấn mạnh việc tăng cường thanh tra, xử lý trách nhiệm vi phạm và cập nhật thường xuyên tình hình xử lý lên phần mềm quản lý tài sản công. Nhờ sự chủ động và quyết liệt đó, việc quản lý tài sản công đang dần đi vào nề nếp, hiệu quả hơn, tạo cơ sở cho các địa phương thực thi linh hoạt, sáng tạo.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính, nhiều địa phương đã nhanh chóng triển khai các bước rà soát, đánh giá, đề xuất phương án xử lý tài sản công dôi dư một cách bài bản, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao và nhận thức rõ ràng về vai trò của tài sản công trong việc tạo nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Phú Thọ: Chủ động, sáng tạo và tiết kiệm

Phú Thọ đang nổi lên như một điểm sáng về cách làm sáng tạo trong sắp xếp trụ sở dôi dư tại địa phương. Báo cáo từ Sở Tài chính Phú Thọ cho biết, tính đến ngày 15/7/2025, toàn tỉnh có 1.021 cơ sở nhà, đất dôi dư. Cụ thể, tỉnh Phú Thọ cũ có 473 cơ sở; tỉnh Hòa Bình cũ có 400 cơ sở và tỉnh Vĩnh Phúc cũ có 148 cơ sở. Đây là số lượng tài sản rất lớn, nếu không có phương án xử lý phù hợp, kịp thời, hệ thống tài sản này có nguy cơ bị xuống cấp, hoang hóa…

Nhận thức rõ trách nhiệm này, UBND tỉnh Phú Thọ đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan khẩn trương rà soát, phân loại và xây dựng phương án xử lý tài sản. Trên tinh thần tiết kiệm, hiệu quả và tránh đầu tư trùng lặp, tỉnh Phú Thọ đã chủ trương tận dụng tối đa các cơ sở hiện có thay vì xây mới. Theo đó, nhiều cơ quan, đơn vị cấp tỉnh đã được bố trí làm việc tại các trụ sở cũ sau khi được cải tạo, điều chỉnh công năng.

Đơn cử, Trung tâm Xúc tiến đầu tư và Hỗ trợ doanh nghiệp tỉnh sử dụng tầng 1, 2 và 3 của tòa nhà chính trong khuôn viên trụ sở UBND tỉnh Vĩnh Phúc cũ làm trụ sở chính. Ban Quản lý các khu công nghiệp và Ban Quản lý dự án khu vực Vĩnh Phúc cùng chia sẻ trụ sở này, đảm bảo hiệu quả sử dụng cao, không gây áp lực đầu tư mới.

Tương tự, các đơn vị như Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh và Trường Chính trị tỉnh cũng sử dụng kết hợp nhiều cơ sở ở cả 3 khu vực nhằm duy trì hoạt động ổn định, liên thông và tránh lãng phí.

Ở cấp xã, đến nay 100% xã, phường của tỉnh Phú Thọ (gồm 148 đơn vị) đã được bố trí trụ sở làm việc đầy đủ cho Đảng ủy, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể, HĐND, UBND, Công an xã cũng như các đơn vị sự nghiệp công lập. Với các xã mới thành lập từ việc sáp nhập 3 đến 5 đơn vị hành chính cấp xã cũ, tỉnh Phú Thọ đã bố trí trụ sở theo mô hình tách biệt nhưng liên kết: một trụ sở cho hoạt động của hệ thống chính trị-xã hội, một trụ sở cho chính quyền và một trụ sở cho lực lượng công an. Cách làm này vừa phù hợp với thực tiễn địa phương, vừa đảm bảo thuận tiện cho người dân tiếp cận dịch vụ công.

Bên cạnh đó, tỉnh Phú Thọ cũng khẩn trương thực hiện sắp xếp lại con người và xe ô tô công, đảm bảo 100% xã có xe phục vụ công tác, trong đó 55 xã có 2 xe. Đây là bước đi thể hiện rõ quyết tâm sử dụng hiệu quả tài sản công, không để lãng phí.

Quảng Ninh, Tuyên Quang: Linh hoạt và trách nhiệm

Quảng Ninh - địa phương có tốc độ phát triển mạnh cũng thể hiện tinh thần chủ động, trách nhiệm trong việc quản lý tài sản công sau sáp nhập. Tỉnh đã xây dựng phương án xử lý đối với 148 trụ sở, đạt tỷ lệ rất cao. Phần lớn các tài sản được địa phương đề xuất giữ lại phục vụ mục tiêu công, một số được thu hồi để bán đấu giá tạo nguồn thu cho ngân sách hoặc bố trí cho các đơn vị hành chính mới. Đặc biệt, Quảng Ninh còn tích cực rà soát quỹ đất gắn với trụ sở dôi dư để đề xuất các phương án tái sử dụng hiệu quả, phù hợp với quy hoạch chung của tỉnh.

Ngoài ra, Quảng Ninh cũng đã hoàn thiện phương án sắp xếp, điều chuyển 108 xe ô tô do cấp huyện quản lý. Trong đó, theo định mức xe ô tô phục vụ công tác chung (tối đa 2 xe/xã) so với số xe phục vụ công tác hiện có (67 xe) tại 54 đơn vị hành chính cấp xã mới.

Tại tỉnh Tuyên Quang, đến nay, 100% xã, phường đã thực hiện sắp xếp tài sản công đúng lộ trình, khai thác tối đa công năng trụ sở, tài sản, trang thiết bị, đảm bảo tránh lãng phí, thất thoát. Đơn cử tại 7 xã thuộc huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang (cũ) đã ghi nhận 587 cơ sở nhà, tổng diện tích đất trên 423.000 m2, trên 184.000 m2 nhà. Hiện nay, địa phương đã chuyển nguyên trạng trụ sở làm việc từ các chính quyền cơ sở cũ cho chính quyền cơ sở mới; trụ sở các đơn vị sự nghiệp tạm thời giữ nguyên. Đối với trụ sở dôi dư đã bàn giao cho công an, quân sự xã để có phương án quản lý, hướng đến ưu tiên chuyển đổi công năng cho ngành y tế, giáo dục, xây dựng thiết chế văn hóa...