Ngành gỗ muốn phát triển bền vững phải dựa trên nền tảng liên kết. Ảnh: NNK
Năm 2025, ngành gỗ xuất khẩu phải đạt 20 tỷ USD
Tại hội nghị trực tuyến triển khai kế hoạch năm 2020 ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) do Bộ NN&PTNT tổ chức chiều ngày 23/12/2019, ông Đỗ Xuân Lập – Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho biết, trong 2 thập niên qua (2000-2019), ngành gỗ xuất khẩu đạt từ 219 triệu USD lên con số 11 tỷ USD, đây là bước phát triển đột phá.
Tuy nhiên, không dừng ở đó, Chính phủ đã giao mục tiêu cho ngành gỗ là năm 2025 xuất khẩu phải đạt 20 tỷ USD, đây là con số rất lớn. "Để đạt được mục tiêu này, ngành phải làm rất nhiều việc. Một trong những việc trọng tâm đó là: Phát triển ngành gỗ bền vững, dựa trên nền tảng liên kết, tạo ra chuỗi giá trị từ khâu sản xuất tới khâu xuất khẩu."– ông Lập nhấn mạnh.
Theo Đỗ Xuân Lập, để thực hiện được mục tiêu kim ngạch xuất khẩu lâm sản năm 2025 tăng gần gấp đôi so với kim ngạch hiện nay, đòi hỏi ngành gỗ phải có những thay đổi căn bản. Cụ thể, đối với các doanh nghiệp cần phải định vị lại được tình trạng doanh nghiệp đang ở trạng thái nào, bỏ đi sự tự mãn, tự ti, hẹp hòi, mở rộng cánh tay để nối dài sức mạnh, coi việc “buôn có bạn, bán có phường” như là phương châm để phát triển doanh nghiệp trong tình hình mới.
Đối với nhà nước phải có chiến lược phù hợp cho ngành gỗ phát triển, có thể xem đây là ngành kinh tế mũi nhọn, một ngành mang lại xuất siêu cao 65%.
Ngoài ra, để đạt mục tiêu 20 tỷ USD, cần xây dựng được ngành gỗ phát triển bền vững dựa trên sự liên kết chuỗi. Một trong những tiêu chuẩn đó là phải có quy mô lớn – là địa chỉ với năng lực cung ứng, có vị thế trên thế giới. Do vậy, “Chúng tôi đề nghị xây dựng 5 trung tâm đồ gỗ lớn của cả nước: TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Bình Định và Nghệ An” – ông Lập đề nghị.
Ông Đỗ Xuân Lập cũng đề nghị: "Chính phủ phải có chính sách chỉ đạo các tỉnh này dành quỹ đất trong các cụm khu công nghiệp chỉ dành cho ngành gỗ để tạo đòn bẩy, cú huých cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư vào phát triển ngành gỗ. Với các khu công nghiệp tập trung này, là cơ hội rất thuận lợi tạo ra những chuỗi giá trị trong liên kết dọc giữa nhà sản xuất và nhà cung ứng, các nhà sản xuất với thị trường, và các nhà sản xuất cùng ngành với nhau – liên kết ngang, sẽ có tiền đề phát triển chuỗi rất thuận lợi và cũng đạt mục tiêu về an ninh, môi trường, xã hội... Đó là cơ sở cho ngành gỗ phát triển bền vững" - ông Lập nói.
Giải bài toán về nhân lực
Theo số liệu từ Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, hiện tại ngành gỗ có 5.100 doanh nghiệp, và cũng tối thiểu gần 800 nghìn lao động. Trình độ lao động của số công nhân này chỉ khoảng 20% là trình độ đại học và công nhân kỹ thuật, còn lại là lao động phổ thông. Hiện tại lao động bậc cao và lao động phổ thông cho ngành gỗ thiếu gay gắt.
Phân tích nguyên nhân dẫn đến tình trạng các doanh nghiệp gỗ Việt thiếu lao động, ông Đỗ Xuân Lập cho hay: "Lương công nhân ngành gỗ thực tế rất thấp - năm 2016 theo thống kê của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, mức lương tối thiểu cho lao động Việt Nam là 131 USD, trong khi đó Malaysia là 236 USD, cao hơn 1.8 lần so với Việt Nam; Thái Lan là 189 USD, cao hơn 1.4; Philippines 318 USD, cao hơn 2.4 lần. Như vậy, theo luật cung cầu, thì ngành gỗ không phải là ngành hot về thu nhập. Do vậy, thiếu lao động là hiển nhiên. Các trường đạo tạo về lâm nghiệp không tuyển sinh được vào đào tạo ngành chế biến gỗ. Sinh viên các trường đại học ra cũng không thích ứng được với mặt bằng sản xuất kỹ thuật hiện nay" - ông Lập lý giải.
Để giải bài toán về nhân lực, ông Đỗ Xuân Lập nhấn mạnh, điểm mấu chốt là doanh nghiệp phải nâng cao năng lực quản trị, tạo ra sản phẩm giá trị gia tăng, có lợi nhuận, có giải pháp căn cơ về thu nhập cho người lao động mới tạo được sức hút. Một trong những đòn bẩy để tạo ra năng suất là phải có sự liên kết trong sản xuất.
Cùng với đó, các trung tâm đào tạo nâng cao liên kết với các nhà sản xuất lớn, nâng thời gian thực hành lên 50% thời gian đào tạo tại các dây chuyền hiện đại ở các nhà máy, tránh đào tạo chay với các công nghệ lạc hậu ở một số trung tâm như hiện nay. "Như vậy, nhà sản xuất phải đổi mới, cải tiến và tăng năng suất lao động, thu nhập của người lao động tăng lên. Các trung tâm đào tạo, đào tạo được những lao động đáp ứng được nhu cầu sản xuất. Hai yếu tố này hòa quyện lại thì ngành sẽ tức khắc phát triển' -ông Lập nêu rõ.
Phúc Nguyên
